ftus. Et quia illam procul dubio & Plautia migravit, invaluit, ut juncto nomine diceretur Julia & Plotia, quemadmodum Julia & Papia vocabulum duas diverfas leges conjungit.

tutibus

VI. His attexenda lex SCRIBONIA, quæ vi. Lex & ipfa ad ufucapionem pertinuit. Eam aliqui Scribonia Coelio Curioni, Tribuno plebis: alii, & in his de ferviGalvan. de ufufr. cap. XII. L. Scribonio Liboni, non ufuqui anno ccxxX1. cum M. Antonio confula- capiëdis. tum geffit; alii denique & maxime Rævardus ad Leg. Scribon. I, p. 794. hujus nepoti L. Scribonio Liboni tribuunt, quem Tiberii temporibus cum Sifenna Tauro confulem fuiffe, ex Dion, Caff. LVII. p. 701. adparet. Cujus legis fenfus ut eo expeditior fit, notandum eft, antiquiffimis temporibus fervitutes ufucapi haud potuiffe. Quum enim poffeffionem requireret ufucapio, L. 25. de ufurp. quæ in fervitu tibus, utpote incorporalibus, locum non habere videbatur. L. 32. f. D. de ferv. urb. prad.

L. 43. D. de adq. rer. dom. factum eft, ut nec ufucapi poffe crederentur, maxime quum in duodecim tabulis nihil effet de rerum incorporalium ufucapione ftatutum, L. 14. pr. D. de fervitut. & præterea ufucapio fit modus adquirendi dominium, fervitutis autem dominium nullum effe poffet. Aft licet non effet fervitutum poffeffio; erat tamen earumdem ufus, quem deinde prudentes quafi pro poffeffione acceperunt, adeoque interpretatione fua etiam fervitutum faltim rufticarum, ufucapionem invexerunt. Clariffime hoc elucet ex verbis Ciceronis pro A. Cacin. XXVI. Aquaduitus, hauftus, iter, allus, a V 6

pa

VII.Lon

capio re

patre; fed rata au&toritas harum rerum omnium a jure civili fumitur. Quum vero hæc quafi ufucapio fervitutuma prudentibus invecta a veteris jurifprudentiæ principiis videretur abhorrere; lata demum eft lex Scribonia, qua fervitutum ufucapio penitus fublata eft L. 4. §. ult. D. de ufurp. & ufuc. Neque dubium eft, quin ea lex ad omnes in univerfum fervitutes pertinuerit; fiquidem hoc jus ufitatum fuiffe generaliter, fcribit Ulpianus L. 10. S. 1. D. de furp. ufucap. Attamen etiam poft hanc legem is qui longo tempore non vi, clam, vel precario ufus erat fervitute, utili actione a prætore adjuvabatur. L. 10. D. de fervit. vind. Demum & Juftinianus legem Scriboniam fatis aperte fuftulit, & fervitutum quoque omniumque rerum incorporalium præfcriptionem admifit. L. ult. C. de prafcript. long. temp. Conf. Rævard. 1. c. Ant. Schulting.Jurifp. vet. antejust. p. 256. fequ.

VII. Hactenus de ufucapione, cui leges ga pof- decemvirales, ut dixi, in rebus mobilibus anni, feffione in fundis biennii fpatium præfinierant. Quanrum im- doquidem enim tunc civitate agrifque perpemobilia tuo cives detinebantur, rariufque relicto natali folo Itali egredi confueverant; tam breve temporis fpatium rebus ufu adquirendis habita inter præfentes & abfentes nulla diftinctione, fufficere credebatur. Jac. Rævard. Tribon. IV, p.772. Quum vero fenfim Romani longe lateque proferrent imperii fines, partim edictis, partim principum conftitutionibus in ejus, quod lege antiqua rebus immobilibus ufu adquirendis datum fuerat, fpatii locum eatenus

lon

longius temporis intervallum furrogari coe. pit, ut ubi ufucapio ceffaret, veluti in prædiis provincialibus, præfcriptione faltim hoc jus poffet adquiri. §. 2. Inft. de ufucap. Unde res immobiles provinciales non biennio, fed longo tempore ufu adquirebantur, id eft, ut Paullus Recept. Seut. V, 2. 3. interpretatur, inter prafentes decennii, inter abfentes vicennii Spatio continuo. Quum vero antiqua illa ac decemviralis adquifitio ufucapio diceretur ; nova hæc dicta eft LONGA POSSESSIONE CAPIO. L. 4. fin. D. pro emt. L. ult. eod. vel LONGE POSSESSIONIS PRÆROGATIVA. L.5. D. de irin. altuque priv.

VIII.

tix inter

VIII. Qua in re vero ab ufucapione distin&ta fuerit illa longa poffeffione capio, lucu- Differen lenter fuo more oftendit Jac. Rævard. Tri- ufuca bon. VIII. feq. p. 776. Illa civilis erat, hæc par- pionem tim civilis, partim honoraria. Illa exiguo poffeffio& longa hæc longiore tempore conftabat. In illa nul- ne capiola abfentiæ præfentiæve ratio habebatur; in nem. hac multum intererat, præfentium an abfentium jus excludendum effet. In illa tempus femper certum erat; in hac nonnumquam incertum, quoties fcilicet quis titulum probare non poterat. Tum enim requirebatur vetuftas, cujus origo excederet memoriam, eaque legis vicem tenebat, tefte Ulpiano L. 1. fin. D. de aqua & aqu. pluv. arcend. Denique quum ufucapio rerum immobilium tantum in Italico folo procederet; princip. Inft. de ufucap. longa poffethione fundi tam provinciales quam Italici juris capi poterant, ut erudite demonftrant Theophilus pr. Inftit.

h. t.

h. 1. & Ja. Rævard. Tribon. X. p. 781. Seq. IX. Jufti- IX. Sed Juftinianus L. un. C. de ufucap. transf. niani co- ufucapionem rerum immobilium & longi temfitutio, poris præfcriptionem in unam veluti maffam

X. Quid

tio?

conflavit, refque mobiles triennio, immobiles inter præfentes decennio, inter abfentes vicennio ufucapi voluit. Negat Rævardus, ejus rei juftam rationem habuiffe Imperatorem, quia hæc omnia, quæ de ufucapione rerum immobilium fanxit, jamdudum ante ejus tempora Prætorum edictis Principumque conftitutionibus fuerint invecta. Quare & hic Juftiniani prudentiam legislatoriam requirit in Tribon. X. p. 781. Sed ea de re alibi erit dicendi locus.

X. Ceterum quum tempus in ufucapionibus ufurpa deberet effe continuum; interruptio illius dicebatur USURPATIO, L. 2. & L.5. D. de ufurp. & de hac re egit Appii Claudii liber de ufurpationibus, cujus meminit Pompon. L. 2. S. 36. D. de orig. jur. Sunt tamen & aliæ hujus vocis fignificationes. Sic ufurpari dicitur fervitus, quæ utendo retinetur. L. 6. §. 1. L. 8. fin. L. 9. L. 16. D. si ferv. vind. Immo & ufurpata dicitur fervitus, quæ amiffa ufu iterum acquifita eft. L. 40. §. 1. D. ex quib. cauffis maj. Reliqua, quæ ad hunc titulum pertinent, a doctoribus plenius folent inculcari.

I

T IT. VII.

De Donationibus.

Nter modos adquirendi juris gentium etiam DONATIO eft. Modis tamen ad

quirendi civilibus eam accenfuit Cajus, quia tunc ex lege Cincia non valebat donatio nifi follemniter & per mancipationem factaFrid. Brummer. ad leg.Cinc. cap. XIII. Quod quamvis mutatum effet tempore Juftiniani; noluit tamen Tribonianus Caji ordinem turbare. Plura hanc in rem diximus in Addi tionibus ad Vinn. p. 253. Hinc, quum ritus nonnulli obfervati fint in donationibus, ii paullo accuratius videntur ex antiquitatibus Romanis explicandi.

tiones

quotupli

I. DONATIONES veteri jure in varia I. Dona genera difpefcebantur. Aliæ erant fimplices, aliæ remuneratoria. Illæ iterum vel mortis cauf- ces. fa, vel inter vivos fiebant; ad pofterius genus etiam donationes propter nuptias referendæ.

muneris.

II. DONATIONES › quæ ob cauffam II. Diffe fiebant, MUNERA; reliquæ generatim DO- rentia NA (a) adpellatæ funt. Corn. Fronto de Dif. doni & fer. verb. p. 1331. MUNUS, quod amicus, vel cliens, vel libertus officii cauffa mittunt. Poffunt & illa nihilominus DONA dici, qua donant pauperibus divites vel potentes. Illud quoque donum putandum eft, quod militibus donatur in caftris, ut corona vallaris. Clarius Ul. pianus L. 194. D. de verb.fign. Inter DONUM

MUNUS hoc intereft, quod inter genus & fpeciem : nam genus effe donum, Labea a donando dictum munus fpeciem. Nam munus esse donum

cum

) Vix ergo locum habet obfervatio Agrætii apud Dionyf. Gothofr. Vet. Gramm.p. 1348. Donum dantis eft, munus accipientis: illud a dande, boc a muniendo vel movendo dicitur.