ODE XVI. AD MECENATEM. Execratur insanum divitiarum amorem, seque parvo beatum ostendit. Nocturnis ab adulteris ; s; Si non Acrisium, virginis abditæ Custodem pavidum, Jupiter et Venus 5 Turris ex ære, et validæ januæ, necnon vigilantium canum mæsta custodia clausam Danaën abunde tuebantur noctu a mœchis, nisi Jupiter et Venus irrisissent Ode quarta Libri secundi in Ed. Sanad. In cod. Upsal. cum antecedente sine ulla distinctione cohæret. Inscribitur in Venett. Locher. et Ascens. Ad Macenatem, quid aurum possit.—4 Harl. 4. Dess. 1. a m. pr. et Zarot. Nocturnis ab adulteriis.—6 Cuning. et Sanad. Jupiter ac Venus.-7 Bentl. conj. Ri NOTE Metrum idem quod supra 1. Od. 6. 1 Inclusam Danaën, &c.] Continet hæc Ode Stoica pleraque dogmata, et gravia adversus avaros axiomata, quibus vix acrius aut sanctius quicquam habet aut pronuntiat schola Christia norum. Danaën turris aënea, &c.] Danaës pater Acrisius, subinde Rex Argivorum, cum ex oraculo accepisset se occisum iri ab eo qui e filia sua nasceretur, eam tenebat arcta custodia inclusam. At Prætus Acrisii frater auro primum custodes, dein ipsam Danaën corrupit, ex eaque Perseum suscepit. Vide Apollodor. lib. 11. Fabulantur autem Jovem ad illam venisse in aureum imbrem versum. Vide Pindar. Pyth. Od. XII. Ovid. Amor. 111. 4. 29. 'Jupiter, admonitus nil esse potentius auro, Corruptæ pretium virginis ipse fuit.' 4 Nocturnis] Qui ut plurimum noctu grassantur, quasi sua flagitia tenebris occultare cupientes. Nam qui male agit, odit lucem, ut non arguan-、 tur opera ejus.' Evangel. 5 Si non Acrisium, &c.] Si libido auro munita inanem Acrisii diligentiam non reddidisset. 6 Custodem pavidum] Qui suæ vitæ timebat, ob Oraculi responsum, de quo ante. Horat. Turris aenea, &c.] Validissima, fir- 2 G Risissent: fore enim tutum iter et patens, Aurum per medios ire satellites, Demersa exitio: diffidit urbium 10 Acrisium inclusæ puellæ meticulosum observatorem : quippe viam fore securam aper. tamque numini in aurum mututo. Aurum gaudet pervadere medios custodes, ac rupes frangere, vi fulminis validius. Vatis Argolici familia interiit propter quæs sisset, quia sit majus Horatianum; vid. 1. Od. 24. 8. sed nihil hac sola de causa mutandum putat Jani.-10 Mentel. Et prærumpere. Male post potentius distinguit, et Ictu fulmineo ad seqq. trahit Cruq.' Jani.-11 Exc. Sax. occidit pro concidit.-13 Dimersa Lips. 2. excidio quidam Torr. et Lamb. Div. NOTE 9 Aurum per medios ire satellites, &c.] Χρυσὸς ἀνοίγει πάντα, κἀΐδου πύλας. Aurum aperit omnia, etiam Inferorum portas. Apul. lib. ix. Auro solent adamantinæ etiam perfringi fores. Huc facit epithetum εὐρυσθενὴς, viribus late potens, quod Plutoni tribuitur. Homer. Odyss. N. Pindar. Pyth. 11 Concidit Auguris Argivi domus, &c.] Adrastus Argivorum Rex Polynici genero suo Thebarum regnum asserere armis suscepit: ad bellum autem trahere voluit Amphiaraum vatem. Hic, anguriis suis doctus male cessuram in Thebanos expeditionem, avertere illam frustra conatus est; ipse vero fugit, et latuit, una conscia Eriphyle uxore sua. Cum ergo quæreretur, latebras illa detexit, pacta monile aureum sibi dandum ab Argia uxore Polynicis, Adrasti filia; quod olim summa arte Vulcanus fabricarat gemmisque exornarat. Tractus itaque est Amphiaraus ad id bellum, exitium in eo sibi suisque impendere non ignarus. Porro cum didicisset se ab Eriphyle proditum, filio Alemæoni ut matrem interficeret mandavit. Quod cum præstitis set, Furiis agitatus periit. Amphiaraus in primo belli Thebani conflictu dehiscente terra cum suo curru et auriga absorptus est: Amphilochus etiam alter ejus filius in acie cecidit. Sic tota concidit' ejus domus ob lucrum demersa excidio ;' vel, ut legunt alii,'exitio.' Vide Stat. Theb. VI. Cic. Epist. vI. 6. ad Cæcinam ita scribit: Veritus sum deesse Pompeii saluti, cum ille aliquando non defuisset meæ. Itaque vel officio, vel fama bonorum, vel pudore victus, ut in fabulis Amphiarans, sic ego prudens et sciens ad pestem ante oculos positam sum profectus.' Et Act. in Verrem vi. n. 39. Eriphylam accepimus in fabulis, ea cupiditate, ut cum vidisset monile (ut opinor) ex auro et gemmis, pulchritudine ejus incensa salutem viri proderet.' Et de Invent. 1. n. 94. Eriphyle auro viri vitam vendidit.' Ejus quoque meminit Plato de Republ. 1x. quod in perniciem viri monile aureum acceperit. Virgil. Æn. vI. 445. 'Mostamque Eriphylen Crudelis nati mon. strantem vulnera cernit,' 13 Diffidit urbium Portas vir Mace Portas vir Macedo, et subruit æmulos Sævos illaqueant duces. Crescentem sequitur cura pecuniam, 15 20 tum. Vir Macedonius portas civitatum perrupit, ac Reges invidos profligavit donis. Dona irretiunt feroces navarchos. Augescentes opes comitatur solicitudo, et cupiditas ampliorum. O Mæcenus, equitum gloria, non sine causa timui caput eri Cruq. Bentl. Regin. Lips. 2. 4. edd. vett. ap. Zeun. Vet. Comb. Basill. Steph. T. Fab. Rutg. Fabr. Dacer. et sic vulgo editt. exscidio dedere Lamb. Heins. et Jon. exitio aliquot Lamb. omnes Cruq. præter unum, plures Torrent. omnes Pulmanni et Bersm. Bentl. Græv. Leid. Battel. aliique, Priscian. p. 890. ap. eund. Brod. Sax. Gott. Lips. 1. 3. Mentel. Franeq. Altt. 1. 2. Dess. 1. 2. Helmst. Venet. 1478. 1486. 1492. Medioll. tres, Locher. Asc. Muret. Bentl. Baxt. Cnn. San. Jani, Mitsch. Bipont. Wetzel. Wakef. et Kidd. Accedit ad tantam auctoritatem, quod ' demergi'et 'excidium' minime inter se conveniunt. Similis varietas erat 1. Od. 15. 21.-14 Withof. conj. rex Macedo, quod vulgarius putat Jani. et ejecit Cuning. et surruit Lips. 4.—17 Crescentem insequitur Gott.-18 Major jamque fames emend. With. perhorruit Pulmanni Diesth. Sic ad Mæcenatem pertineret sententia: sed hoc minus NOTE do] Philippus Macedoniæ Rex, Alex. andri Magni pater, urbium custodes pecunia solebat corrumpere: et cum expugnari vix posse nuntiaretur arcem quandam undique præmunitam, respondit: Annon asellus auro onus. tus in eam penetrare poterit ? Hinc dicebatur non Philippus, sed ejus aurum, Græciam subegisse. Plutarch. in Pauli Æmilii Vita. Et Val. Max. VII. 2. ait Philippum majore ex parte mercatorem Græciæ ante fnisse quam victorem.' A Juvenale Sat. XII. appellatur 'callidus emtor Olynthi.' Porro id faciebat rite, ex Pythii Apollinis oraculo, quod ita ei consulenti responderat : 'Apyvpéais λόγχαισι μάχου, καὶ πάντα κρατήσεις. Argenteis hastis pugna, et omnia expugnabis. 14 Subruit æmulos Reges] Vel sibi invidentes Græciæ Imperium, vel inter se de eo contendentes. Certe cum infirmiores juvaret semper, donec mutuis contentionibus omnes conciderent, omnium tandem factus est dominus. Vide Justin. VIII. et IX. Oros. III. 12. Plutarch. in Æmilio. 17 Crescentem sequitur cura pecuniam, &c.] Cura servandi, et majorum fames seu desiderium et cupiditas, quam esse infinitam, asserit Aristot. de Rep. vi. unde et ait, avaris pecumiam esse τέλος, finem, non πέρας, terminum. Juvenal. Sat. xiv. 139. Crescit amor nummi, quantum ipsa pecunia crescit: Et minus hanc optat qui non habet.' 18 Jure perhorrui Late conspicuum tollere verticem] Merito abhorrui a magnis opibus nimiaque potentia; quia noveram in his curas et solicitudines certas esse et molestas; contra, in mediocri fortuna inesse felicitatem. Quanto quisque sibi plura negaverit, Contemtæ dominus splendidior rei, Quam si, quicquid arat impiger Apulus, 25 gere valde splendidum. Quo majora sibi quisque ademerit, eo ampliora consequetur a Numinibus. Pauper transeo ad partes nihil appetentium; atque opulentorum castra fugitivus deserere exulto: bonorum spretorum possessor magis illustris, quam si meis granariis conderem id omne quod colit Apulus laboriosus; ego interim convenit.' Jani.-22 Ab Dis Harl. 2. omnes fere Bentleii, septem codd. ap. Cuning. Mentel. Lips. 1. 2. Venett. 1477. 1478. 1479. Vascos. Bentl. Cuning. Sanad. Jani, Bipont. et Mitsch. A Dis vulgg. 'Non dubium, quin et ceteri editores hoc Ab in codd. repertum neglexerint.' Jani. Lips. 1. plura refert. -25 Contenta Acronem legisse colligunt ex ejus nota: 'h. e. compositæ et mediocris.' Certe sic Mss. quidam, ut Pulmanni Diesth. duo Torrent. unus Bersm. Bentl. Regin. a m. s. Dess. 2. Probat et Canter. Nov. Lect. iv. 2. item non displicet Cruq. ac Torrent. Sed quocumque modo accipias, res contenta Latini sermonis usui prorsus repugnat. Præstat omnium ceterorum codd. et editt. vett. lectio contemtæ.' Jani. Contemtæ Gott. Harl. 1. 2. 3. 4. 5. 6. tres Mediol. Venett. 1477. 1478. 1479. 1486. Locher. al. Contenta Vet. Comb.-26 Pauci codd. ut Alt. 1. Lips. 3. pro v. 1. Lips. 4. Locher. et Venet. 1492. non piger; unde in plures edd. venit; nam sic Basill. Muret. Steph. T. Fab. Rutgers. G. Fabr. Dacer. Jones. Sanad. Talbot. et Pine. Sed impiger Schol. duodecim Lambini, omnes Cruquii, Torrentii, Bentleii, Pulman NOTE 21 Quanto quisque sibi plura negaverit] Quanto paucioribus quisque fuerit contentus, infinitæ cupiditati frænum injiciens, negansque ambitioni quod petit, tanto plura obtinebit a Diis. Interrogatus Epicurus quo pacto quis ditesceret, respondit: Non pecuniæ suæ apponens, sed multa de rebus necessariis amputans. Stob. Serm. 39. 22 Nil cupientium Nudus castra peto, &c.] Malo nihil habere, seu omnibus nudari, et nihil cupere; quam dives esse et solicitus. Democritus aiebat: 'Si multa non desideres, pauca tibi multa videbuntur,' Juvenal. Sat. xiv. 311. Sensit Alexander, testa cum vidit in illa Magnum habitatorem, quanto felicior hic qui Nil cuperet, quam qui totum sibi posceret |