Page images
PDF
EPUB

Plin. Epift. X, 93. 94. tit. C. de colleg. corper. Cujac. obf. VII, 30. & Diff.noftr. de Colleg. & Corp. Opif. Cap. I.

nullius.

XVI. NULLIUS denique erant, quæ nul- XVI. Rès lum reipfa agnofcunt dominun , quamvis fua natura in dominio effe poffint. Tales funt res hæreditariæ, antequam aliquis heres exfiftit L. 1. D. de rer. divif. Per fictionem tamen quamdam hereditas jacens defuncti perfonam repræfentare, ejufque in dominio effe dicitur. L. 34. & L. 61. pr. D. de acquir. rer. dom. Nonnunquam & perfonam heredis sperati sustinet. L. 24. D. de novat. L. 26. D. de ftipul. ferv. L. 1, S. 1. D. fi is qui teft. lib. L. 68. D. de furt.

XVIII.

mancipi

XVII. Quæ in privatorum dominio erant, Res pridicebantur RES PRIVATE. Feftus voce pri- vatæ vel vos p. 378. Privos privasque ateiqui dicebant pro vel nec fingulis: ob quam caussam & privata dicuntur, mancipi. qua uniufcujufque funt, hinc eft privilegium. Add. Non. Marcell. de Diff. Verb. II, 694. Res illæ Privatæ apud veteres vel MANCIPI erant vel NEC MANCIPI. (h) Apud veteres dico. Juftinianus enim hanc differentiam fuftulit, quum tamen ejus veftigia quædam reliquerit in L. 32. §. 1. D. de ufurp. & ufuc. in L. 68. D.de

furt.

(h) In univerfa corpore Juftinianeo nulla fit hujus diftin&tionis mentio, quod eam fuftuliffet Jultinianus L. un. C. jure Quirit. tollend. Hotom. Antitribonian. V. p. 113. fequ. Fundamentum ejus procul dubio fuit rerum pretium. Res enim Pretiofiffimæ antiquis videbantur fundi, fervi, pecudes, non nifi cum follicitudine quadam & follemnitate alienanda. Bynkersh. de reb, mancipi & nec manc. p. 109.

Quænam

furt. Vid.Merill.cbf.vIII, 38.p.132. RES MANCIPI dicebantur, quæ certo ritu inter folos cives Romanos ita vendi alienarique poterant, ut emtor manu eas caperet, ( unde & ipfe MANCEPS, & res MANCIPI vel MANCUPI adpellabantur, ) & venditor earum eviEtionem præftaret. NEC MANCIPI res erant, quæ non poterant ifto ritu alienari: unde & periculum rei penes emtorem erat. Plaut. in Perf. IV, 3. v. 55.

Ac fuo periculo is emar, qui eam mercabitur, MANCUPIO neque promiteet, quifquam dabit.

Et paullo inferius: v. 61.

Nihil mihi opus eft litibus,

neque

Nifi MANCIPIO accipio, quid eo miki
opus mercimonio?

Unde & diftingui folent mancipium & ufus,
Lucret. III. v. 985.

Vitaque mancipio nulli datur, omnibus ufu. ut & mancipium & fructus, Tñors Xpñors. Cicer. Epift. ad Fam.VII, 29. 30. (¿)

XVIII. Mancipi res habebantur I. pradia XVIII. in Italico folo, Ulpian. Fragm. XIX, 1. immo & res man- in provinciis, fi quando locis erat datum jus cifi fue Italicum, quales civitates permultæ recenfen

rint?

tur in Tit. D. de cenf. Adde Henr. Nor. de Epchis Syro Maced. IV. p. 427, idque non modo de rufticis intelligendum, verum etiam de urbanis.

(i) Mancipi non indeclinabile eft, ut vulgo docent Lexicographi, fed contractum ex mancipii. Voff. de art. gramm. III. 46. Salmaf, de ufur. VIII.Jac. Perizon, ad Sanctii Minerv. IV. 4. 12.

mis. Cic. de Orat. 1, 39. feq. de offic. 111, 67. Sed ejufmodi prædia ruftica mancipi erant fuo jure, urbana jure fundi per acceflionem ex mente ampliffimi viri Bynkersh. de reb. mancipi nec mancipi p. 111. quamvis alia omnia & videantur JCto pererudito Chrift. VVæchtl. in Alt. Erud. fuppl. vii, felt. 7. p. 301. Ejufmodi loca dicebantur agri cenfui cenfendo. Feft. vote cenfui p. 265. Cic. pro Flac. XXXII. & ibi Jo. Ger. Grævius. Adeo autem omnes fundi ruftici Italici partes erant mancipi, ut & columbaria emancipata videamus in marmore apud Reinef. Infer. Claff. VII, 21. ubi tamen in Comment. p. 490. errare videtur vir doctus, dum eam mancipationem locationis cauffa fa&tam exiftimat. Reliqua in provinciis prædia poffeffiones vocabantur, & ufu tantum tenebantur, non mancipio. Feft. voce poffeffio p 372. Porro rebus mancipi accenfebantur II. jura pradiorum rufticorum, veluti, aćtus, via, aquæductus. De fervitutibus urbanis tacet Ulpianus. Unde ex accenfentur rebus nec mancipi, diffentiente iterum viro laudatiffimo Chrift. VVachtlero, ib. p. 300. feq. Nec tamen ratio deeft iis, qui jura prædiorum urbanorum mancipi fuiffe negant Quum enim prædia ruftica ipfo jure effent mancipi: ideo & tales erant fervitutes, iis inhærentes per acceffionem. Aliud de prædiis urbanis, quæ per acceffionem tantum erant mancipi, adeoque hanc qualitatem cum fervitutibus communicare non poterant, quia non datur acceffionis acceffio. Bynkersh. ib. p. 130. III. fervi, mancipio dati, IV. quadrupedes,

[ocr errors]

quæ

qua dorfo collove domantur, veluti boves, muli, afini, equi, non beftia, quamvis dorfo collove domantur, ut puta elephanti & cameli. V. Hereditas, feu familia, fiquidem & ipfa per æs & libram mancipabatur. Gell. Noll. Att. XV. 26. §. 1. Inst. de teft. ord. Ergo & VI. filii familias. Bynkersh. de jure occid. lib. 1.p. 145. VII. Margarita. Nam & has in mancipatum venire ait Plin. Hift. Nat. IX. 35. Atqui & monimenta feu fepulcra mancipata feu per æs & libram translata legimus in marmore Gruteriano p. MLXXXI. 1. An ergo & hæc res mancipi funt ? Ipfa fepulcra in fe neque mancipi, neque nec mancipi habebantur, quia non erant in commercio. At jus fepeliendi erat jus prædii ruftici, (quia fepulcra non in ædibus, fed in agris exftrui folebant, ) & hinc omnino in alium transferebatur per as & libram. Eum rerum mancipi catalogum nobis fuppeditant veteres. Cetera res nec mancipi dicebantur, tefte Ulpiano FraXIX. Res 8m. XIX. 1.

mancipatione.

mancipi XIX. Fiebat vero rerum mancipi alienaalienate tio præcipue MANCIPATIONE, unde hæc propria fpecies alienationis rerum mancipi effe dicitur. Ulpian. XIX. 3. Cic. Topic. X. Quamvis enim res mancipi etiam tradi posfent fine mancipatione; tamen tunc tantum in bonis erant accipientis, non in dominio. Ulpian. I, 16. adeoque res mancipi effe definebant nifi per modum adquirendi juris civilis acceffiffet dominium Quiritarium. Quo pertinent verba Horatii Epift. II.

2. v. 158.

Si proprium eft, quod quis libra mercatus
&are eft,

Quadam, confultis fi credas, mancipat ufus. Loquitur fane Horatius de rebus mancipi, quæ ex fententia jureconfultorum etiam ufucapione poffunt adquiri. Conf. Ant. Schulting. ad Ulpian. Fragm. XIX. 3. p. 620.

XX. Man

do facta?

cipi.

XX. Mancipatio vero erat actus legitimus, cipatio quo res mancipi more folemni tradebantur. quomoBynkersh. de reb. manc. 1. p. 105. Ad eum adhi- & diffebendi erant quinque teftes, cives Romani, pu- rentia neberes, cum libripende & anteftato. Ritus & xi & máformulæ jam fupra Lib. I. Tit. XII. 2.6.7.9. a nobis defcripta funt. Id modo addendum, una mancipatione hic totum actum abfolvi confueviffe, quia ad patris tantum privilegium id pertinebat, ut filius nonnifi ter emancipatus & manumiffus, ejus poteftate & dominio exiret. Jungitur fæpe mancipio nexus, veltraditio nexus. De ea Varro de Ling. Lat. VI. 5. p. 58. NEXUM Manilius jcribit, omne, quod per libram & as geritur in quo fint mancipi. Mucius Scavola, qua per as & libram fiant, ut obligentur, praterquam qua mancipio dentur. Hoc verius effe, ipfum verbum oftendit, de quo quaritur. Nam idem, quod obligatur per libram neque fuum fit, inde nexum dictum. Sed quum hæc fint obfcuriffima, audiamus ea interpretantem virum doctiffimum, Jo. Fridr. Gronovium in Epift. CCCII. ad Claud. Salmaf. quæ in clariffimorum & doctiffimorum Virorum Epiftolis, nuper a celeberrimo Burmanno editis, Tomo Il.p.549. habetur. De loco Varronis, quando fic illudere mihi voluifti, ut fententiam meam qua

« PreviousContinue »