adpellarit? Cui Cicero: Ego mehercule & Ca toni & omnibus municipibus duas effe cenfeopa crias: unam natura, alteram civiratis: ut ille Caro, quum effet Tusculi natus, in populi Rom. civitatem fufceptus eft. Itaque quum ortu Tusculanus effet, civitate Romanus, habuit alteram Loci patriam, alteram juris. Et quibufdam interjectis: Sic nos & eam patriam ducimus, ubi nati, & illam, qua excepti fumus. Sed neceffe eft, charitate eam praftare, qua reip. nomen univerfa civitatis eft : pro qua mori & cui nos torós dedere, & in qua noftra omnia ponere & quafi confecrare debemus. Dulcis autem non multo secus eft ea, que genuit, quam illa, qua excepit. Itaque hanc meam esse patriam, prorfus nunquam negabo, dum illa fit MAJOR, & hat in ea contineatur. Hinc fæpe fiebat, ut unus idemque & Romæ & inmunicipio fuo fummos honores gereret. Ita Milo, dum jam Romæ confulatum petebat, Dictator erat Lanuvii in patria naturali. Cicero pro Milone XXXVII. Er Ciceronis filius Edilis apud municipes fuos Arpinates patris voluntaté factus eft, tefte eodem Cicerone Epift. ad Fam. XIII, 11. Immo ipfe Hadrianus jam Imperator veteri ritu in patria fua Quinquennalem fe creari paffus eft. Spartian. vit. Hadr. XX. Inter municipes tamen & cives ingenuos aliquam fuiffe privati juris varietatem, paullo poft docebimus.

VI. Poftea, ubi major paullatim dignatio vr. Hinc Romanæ civitatis effe coepit; jus civitatis par- porro cicius dari, & vix cum quibufdam Latii populis vitate vel ad augendam rem Romanam, vel honoris etia Laticauffa communicari coepit. Liv. VIII, 13. 14. ni quida

Mz

Ejus

donati

fed non eodem jure.

Ejus beneficii Latinorum populis ac Hernicis dati primus auctor Sp. Caffius tertium Conful circa annum U. C. CCLXVII. Dionyf. Hal. VIII. p. 538. fequ. Aft quum conful ille popularis & de adfectata tyrannide fufpectus, tam late hoc populi Romani beneficium interpretaretur, ut Latinis & Hernicis cum jure civitatis etiam jus fuffragii datuun contenderet; folebant deinde Romani jus civitatis ita dare, ut pro diverfo fociorum in populum Romanum ftudio, modo jus fuffragii fimul concederent, modo illud difertis verbis exciperent. Primi fine jure fuffragii civitatem acceperunt Carites. (b) Strabo Georg. V. p. 222. Gell. Nolt. Attic. XVI, 13. Mox & Campanis equitibus, Fundanis & Formianis eadem lege data civitatis jura. Liv. VIII, 14. nec non Acerranis, Liv. VIII, 17. Anagninis, Liv. IV, 43. aliifque pluribus, de quibus accurate Ez. Spanhem. Orb. Rom. Exerc. I, 1. 8. p. 16. fequ. Contra ea Lanuvini, Aricini, Nomentani, Pedani aliique in civitatem ita accepti funt, ut & jure ferendi fuffragii, & capiendi in urbe muneris gauderent: unde & ejufmodi oppida veluti xar'oxlu MUNICIPIA, dicta, ut docet Ulpian. L. 1. §. 1. D. de municip.

VII.

(b) Inde factum, ut Cenfores eos, quos fuffragi jure privabant, in Caritum tabulas referre dicerentur. Gell. l. c. Afcon. Pædian. in Cicer. Divinat. p. 1759. De his intelligendus Horatius Epift. I. 6. v. 62.

Carites cera

Digni, remigium vitiofum Itacenfis Ulyffis.

bus ma

VII. Invaluit præterea, ut etiam a jure VII. Qui Latii via pateret ad jura civitatis iis omni- inLatinis bus, qui in patria, Latio donata, magiftra- civitati. tus gefferant. Appian. de Bello Civil. II. P. giftratus 443. Strabo IV. p. 187. Quod jus Trajani gefferant, adhuc ævo valuit, ut patet ex verbis Pli- fiebant nii Paneg. XXXVII. His quoque, quibus per La tium civitas Romana patuiffet.

cives.

quoque

impetra

mi reli

VIII. Poftremis reipublicæ temporibus la- VIII. Ci tius paulatim diffufum eft illud Romanæ ci- vitatem vitatis beneficium. Quum enim paullo ante qu quibufdam tantum Latii urbibus jus civitatis bant La Romanæ fummi beneficii loco concederetur; tini, fi lata deinde lex eft, ut e fociis ac Latini noftirpe do minis promifcue, qui ftirpem ex fe domi re- quiffent, liquerant, cives Romani fierent. Liv. XLI, 8. aut ali Acceffit altera lex anno Iɔ CLXIII. a Servilio quem ac Glaucia, de repetundis lata ut Latinis ef- repetun fet jus civitatis confequendæ in illius civis darum. feu fenatoris locum, qui accufatus ab iis repetundarum, a Romanis fuiffet damnatus. Cicero pro Balbo XXIV.

IX. Primus L. Julius Cæfar, (c) occifio

M 3

jam

(c) Non leviter ergo errat editor Ciceronis orationum Parifienfis noviffimus, qui hanc legem Juliam latam putat a Sex. Julio Cæfare, Confule A. U. C. DCLXII. Multoque gravior error eft Ant. Auguftini, de Leg. & SC. pag. 120. T. 1. Thef. Ant Rom. qui Cæfa rem Dictatorem hujus legis auctorem fingit. Sex. Julio Cæfari tribuere videtur Appianus de Belle civ. I. p. 379. Sed quum Sex. Julius Cæfar anno U. C. DLXIII. cum L. Marcio Philippo; L. Julius Cæfar vero anno fe

quen

cufaffent

IX. Civi

tas cum

omnibus.

Latinis &

jam ut videtur, collega P. Rutilo Lupo anno Italis co- U. C. la CLXII lata lege Julia, civitatem fociis municata ac Latini nominis dedit, qui flagrante bello legibus Italico in fide manferant. Appian. Bello Civ. Julia & Plexia. I. p. 379. Cicero pro Balbo XII. Vell. Paterc. II.

16. 17. Poftea confecto trifti bello fociali, vel anno U. C. Io CLXV. Cn. Pompejo Strabone & L. Porcio Catone confulibus, ut patet ex Afcon. Pædian. ad Orat. Cic. pro C. Cornel. vel fequente anno Ia CLXVI. L. Cornelio Sulla & Q. Pompejo Rufo Coff. (d) lara lege Plotia a M.Plautio Silvano & C. Papirio Carbone Tribunis plebis, civitas communicata cum omnibus fociis Latini nominis, immo & peregrinis illis, qui fœderatis civitatibus adfcripti fuiffent, ftum quum lex ferebatur, in Italia domicilium babuiffent, & fi fexaginta diebus apud Pratorem effent profeffi. Cicero pro Archia Poeta VII. Poftremi arma pofuerant Lucani & Samnites, fed & hos tamen civitate donari placuit A. U. C. I CLXXx. Flor. Epit. Liv. LXXXIV. ex quo loco etiam conftat, novis his civibus per univerfam Italiam jus fuffragii fuiffe datum. Et initio quidem in acto novas id eft, poftremas tribus urbanas conlecti fuerant; Vellej. II, 20. poftea in veteres XXX. poft

quente cum P. Rutilio Lupo confulatum gefferit: verofimilius eft, hunc legem tuliffe, & quidem, collega Rutilio jam occifo. Unde fimul paret, cur a folo Julio lex nomen acceperit, nulla college facta mentione. Vid. Schvvarz. de jur. Ital. §. III. Ezech. Spanhem. Orb. Rom. I. 1. 13. p. 30.

(d) Minime vero fubfequente Cinnæ confulatu, at tradit Flor. Epit. Lib. LXXX.

poft irritos P. Sulpicii, Tribuni plebis & C. Marii conatus translati funt a C. Cinna con=fule. Appian. de Bello Civ. 1. p. 380. Epit. Liv. xxx. Ex quo tempore æquo per omnia jure ufi funt cives Romani veteres & novi per univerfum Latium & Italiam, adeo ut & jus petendi honores habuerint. ( Cic. pro Sulla VI. VII.) & jus cenfus, (Onuphr. Panv. ad fast.conful. anno I CLXVIII. jus facrorum publicorum. Noris Canotaph. Pif. Diff. 1. cap. 5. p. 72, Ez. Spanh. Orb. Rom. I, 1. 13. p. 30.

tas data,

X. Italia tunc a fupero mari Arimino & X. Paul. lo poft & Ancona, feu Rubicone fluvio, ab inferiore Galli's Lucca terminabatur: reliquum tractum ad Al- Cifalpipes ufque Galli Cifalpini & Veneti infede- nis civi rant. Galli porro in Cifpadanos & Tranfpa danos dividebantur. Priores civitate donati Cifpadani, utpote Italiæ propiores. Ez. Spanh. Orb. Rom. 1, 1. 14. p. 32. Poftea & Tranfpadani civitatis jura obtinuerunt una cum Venetis Nam quum antea Latii jus impetraffent a Pompejo Strabone; (Afcon Pædian. in Ciceron. Pifon. p. 262.) ipfum civitatis jus eis dedit C. Julius Cæfar anno U. C. Iɔccvii. Dio Caff. Hift. XLI. p. 118. Unde non mirum Galliam p.1 hanc Cifalpinam ab eo tempore TOGATAM dici coepiffe. Tam pleno enim jure fuerant civitatis jura confequuti, ut & ad fuffragia ferenda petendofque honores non minus, ac reliqui cives, adimitterentur. Sueton. Caf. IX. Ez. Spanh. Orb. Rom. 1, 1. 16. p. 39.

XI. Extremis reipublicæ temporibus non XI. Ut & intra Alpes ftetit data civitatis Romanæ be- aliis quineficium: fed & cum multis aliis gentibus eft géntibus.

M 4

com

bufdam