Page images
PDF
EPUB

rinius et Niebuhrius, T Maius || 18 litteram nunc evanidam C Niebuhrius, G Maius dederunt, omittit Marinius

col. IV, 2 aliquod cod. || 6 incautae cod. || 9 tame cod. || 12 sume cod. 15 iusta cod. | 20 pugna cod.

col. V, 2 Post nise litterae duae, fortasse mi, evanuerunt: cu Maius, q Marinius || 7 extr. ante s comparet hasta || 8 caq. cod. c dimidiata, de qua nunc primum constat || 10 extr. a ante ud fuisse videtur || 14 post dantq. comparet vel s litterae pars superior vel c (aut o) minutior, quod nunc primum animadversum || ante re fuit vel f vele || 15 STC cod. || 16 post fluent hasta, ante ofi fuit A vel H vel K; 4 dedit Maius | 19 extr. ul nunc paene evanerunt

col. VI, 1-3 ita irritum fuit Spartaci] con[silium quod in tali re op]timum uidebatur Kritzius || UVIDEI ATUR cod. || 4 axioris cod., L comminutam legit Marinius || 6 egrediantur (u dimidiata) cod. || priu (u dimid.) cod. 9 u in tur nunc evanuit || 13 Naris restituit Freinshemius, a evanuit || 16 o extrema dimidiata || 17 co (o dimidiata) cod, contra Nonius p. 465 qui ex libro III historiarum citat verba ac statim – matronasque. 19 VIRC cod. | 20 MATR *** “Q. cod. apicem a litterae ante s dedit Maius, matronasque Nonius l. c. 20 extrema est c vel o dimidiata

2

[ocr errors]

col. VII, 2. 3 Secundi et tertii versus hae relíquiae extant in codice: JNCRES 3 TANTES ET LUDEBANT SIMч hoc est secundo extant pedes quattuor litterarum, quarum tertia S fuisse videtur, ante eam duarum hastarum reliquae, post eam fortasse U. hae reliquiae nunc primum comparent. extremo versu INCRES dedit Marinius, VNCRES Maius et Niebuhrius (v. Kreyssig adn. 90) recte. tertio versu cod. habuisse videtur ET ILVDEBANT, sed possunt fuisse testibus amicis meis ET PLVDEBANT vel ET ELUDEBANT. eadem adnotavit etiam Marinius. sed vix alia inde elicias quam quae Kreyssigius: restantes ei illudebant. || 9 r extrema paene evanuit || 13 sanctu cod. | 14 quicqua cod. 18 praecib. cod. || 19 eri in celeritate dimidiatae || uertere ✶✶✶✶✶ ✶ e nuntios cod., apices litterae e ante n comparent. solus Maius post uertere habet MI, Marinius in margine mittit de coniectura

col. VIII, 3 minse cod. mense Marinius et Maius, mensù Niebuhrius || 7 ILLUM cod., ut ante illum fuerit || 9 ib an ip fuerit incertum || 10 o in orum dimidiata || 11 ante rima in codice pes hastae extat || 13 osedifi cod. ante o hasta, nos legit Marinius || 14 ettum cod. || 17 post in littera evanuit quam o Niebuhrius, c Maius legit || 19 fug (g paene deleta) cod. || 20 mnib. cod., omnib. solus Maius

INCERTI AUCTORIS

EPISTULAE AD CAESAREM

Sallustius.

SENEM DE RE PUBLICA.

9

Vest cod. Vaticanus 3864 s. x

sunt codices ex Vaticano oriundi.

EPISTULAE

AD CAESAREM

DE RE PUBLICA.

I.

SENEM

Pro vero antea optinebat regna atque imperia fortunam do- 1 no dare, item alia quae per mortaleis avide cupiuntur, quia et apud indignos saepe erant quasi per libidinem data neque cuiquam incorrupta permanserant. sed res docuit id verum esse, 2 5 quod in carminibus Appius ait, fabrum esse suae quemque fortunae, atque in te maxume, qui tantum alios praegressus es, ut prius defessi sint homines laudando facta tua quam tu laude digna faciundo. ceterum ut fabricata sic virtute parta, quam magna 3 industria haberei decet, ne incuria deformentur aut conruant in10 firmata. nemo enim alteri imperium volens concedit et, quamvis 4 bonus atque clemens sit, qui plus potest tamen, quia malo esse licet, formeidatur. id eo evenit, quia plerique rerum potentes 5 pervorse consulunt et eo se munitiores putant, quo illei quibus imperitant nequiores fuere. at contra id eniti decet, cum ipse 6 15 bonus atque strenuus sis, uti quam optumis imperites. nam pessumus quisque asperrume rectorem patitur. sed tibi hoc gravius 7 est, quam ante te omnibus, armis parta componere, quod bellum 8 aliorum pace mollius gessisti. ad hoc victores praedam petunt, victi cives sunt. inter has difficultates evadendum est tibi atque 20 in posterum firmanda res publica non armis modo neque advorsum hostis, sed, quod multo multoque asperius est, pacis bonis artibus. ergo omnes magna mediocri sapientia res huc vocat, 9 quae quisque optuma potest, utei dicant. ac mihi sic videtur: 10 qualeicumque modo tu victoriam composuereis, ita alia omnia

in V inscriptum AD CAESAREM SENEM:. DE REPUBLICA INCIP. FELICIT:.1 fortuna V || 6 es in ras. V || 21 maius post multo inserunt edd. vett. || 22 medicori Asulanus, mediocris V

2 futura. sed iam, quo melius faciliusque constituas, paucis quae me animus monet accipe.

2 Bellum tibi fuit, imperator, cum homine claro, magnis opibus, avido potentiae, maiore fortuna quam sapientia, quem secuti sunt pauci per suam iniuriam tibi inimici, item quos adfinitas aut 5 3 alia necessitúdo traxit. nam particeps dominationis neque fuit quisquam neque, si pati potuisset, orbis terrarum bello concussus 4 foret. cetera multitudo volgi more magis quam iudicio, post alius 5 alium quasi prudentiorem secuti. per idem tempus maledictis ineiquorum occupandae rei publicae in spem adducti homines, 10 quibus omnia probro ac luxuria polluta erant, concurrere in castra tua et aperte quieteis mortem rapinas, postremo omnia quae 6 corrupto animo lubebat, minitari. ex queis magna pars, ubi neque creditum condonarei neque te civibus sicuti hostibus uti vident, defluxere, pauci restitere quibus maius otium in castris 15 quam Romae futurum erat: tanta vis creditorum inpendebat. 7 sed ob easdem causas immane dictust quanti et quam multi mortales postea ad Pompeium discesserint, eoque per omne tempus belli quasi sacro atque inspoliato fano debitores usi.

Igitur quoniam tibi victori de bello atque pace agitandum 20 est, hoc uti civiliter deponas, illa ut quam iustissima et diuturna sit, de te ipso primum, qui ea compositurus es, quid optimum 2 factu sit existima. equidem ego cuncta imperia crudelia magis acerba quam diuturna arbitror, neque quemquam multis metuendum esse, quin ad eum ex multis formido reccidat: eam vitam 25 bellum aeternum et anceps gerere, quoniam neque adversus neque ab tergo aut lateribus tutus sis, semper in periculo aut metu 3 agites. contra qui benignitate et clementia imperium temperavere iis laeta et candida omnia visa, etiam hostes aequiores quam aliis 4 cives. haud scio an qui me his dictis corruptorem victoriae tuae 30 nimisque in victos bona voluntate praedicent. scilicet quod ea, quae exteris nationibus natura nobis hostibus nosque maioresque nostri saepe tribuere, ea civibus danda arbitror neque barbaro ritu 4 caede caedem et sanguinem sanguine expianda. an illa, quae paulo ante hoc bellum in Cn. Pompeium victoriamque Sullanam in- 35 crepabantur, oblivio interfecit: Domitium, Carbonem, Brutum, alios item non armatos neque in proelio belli iure sed postea supplices per summum scelus interfectos, plebem Romanam in villa

14 condonarei scripsi auctore Cortio (qui condonari), condonare V20 fortasse pace atque bello || 21 ut post illa inseruit Aldus, om. V || 29 "aequiores quam aliis Carrio, nequiores quam alii || 32 exteris scripsi, externis V

« PreviousContinue »