Eheu! translatos alio maerebis amores;

Ast ego vicissim risero.

Altera jam teritur bellis civilibus aetas,
Suis et ipsa Roma viribus ruit :

Quam neque finitimi valuerunt perdere Marsi,

Minacis aut Etrusca Porsenae manus,

Aemula nec virtus Capuae, nec Spartacus acer,

Novisque rebus infidelis Allobrox,

Nec fera caerulea domuit Germania pube,

Parentibusque abominatus Hannibal,

5

Impia perdemus devoti sanguinis aetas,

Ferisque rursus occupabitur solum.

10

Barbarus, heu! cineres insistet victor, et urbem

Eques sonante verberabit ungula,

Quaeque carent ventis et solibus ossa Quirini,

Nefas videre! dissipabit insolens.

Forte, quid expediat, communiter aut melior pars 15 Malis carere quaeritis laboribus:

Nulla sit hac potior sententia: Phocaeorum

Velut profugit exsecrata civitas

Agros atque Lares patrios, habitandaque fana

Apris reliquit et rapacibus lupis

Ire, pedes quocunque ferent, quocunque per undas
Notus vocabit aut protervus Africus.

20

23. Heu heu. C. xvi. 14. videri.

21. ferunt.

Sic placet? an melius quis habet suadere? Secunda Ratem occupare quid moramur alite?

Sed juremus in haec: simul imis saxa renarint
Vadis levata, ne redire sit nefas;

25

Neu conversa domum pigeat dare lintea, quando
Padus Matina laverit cacumina,

In mare seu celsus procurrerit Apenninus.
Novaque monstra junxerit libidine

30

Mirus amor, juvet ut tigres subsidere cervis,
Adulteretur et columba miluo,

Credula nec ravos timeant armenta leones,
Ametque salsa levis hircus aequora.

Haec, et quae poterunt reditus abscindere dulces, 35
Eamus omnis exsecrata civitas,

Aut pars indocili melior grege; mollis et exspes

Inominata perprimat cubilia !

Vos, quibus est virtus, muliebrem tollite luctum,

Germinat et nunquam fallentis termes olivac,
Suamque pulla ficus ornat arborem,
Mella cava manant ex ilice, montibus altis
Levis crepante lympha desilit pede.
Illic injussae veniunt ad mulctra capellae,
Refertque tenta grex amicus ubera;
Nec vespertinus circumgemit ursus ovile,
Neque intumescit alta viperis humus.
Pluraque felices mirabimur: ut neque largis
Aquosus Eurus arva radat imbribus,

29. proruperit. 33. flavos fulvos; saevos. 51. ovili.

45

50

Pinguia nec siccis urantur semina glebis,
Utrumque rege temperante Coelitum.
Non huc Argoo contendit remige pinus,
Neque impudica Colchis intulit pedem:
Non huc Sidonii torserunt cornua nautae,
Laboriosa nec cohors Ulixei.

Nulla nocent pecori contagia; nullius astri
Gregem aestuosa torret impotentia.

Ut inquinavit aere tempus aureum:

55

60

Jupiter illa piae secrevit litora genti,

Aere, dehinc ferro duravit saecula, quorum
Piis secunda, vate me, datur fuga.

65

CARMEN XVII.

AD CANIDIAM

VENEFICAM.

HORATIUS.

Jam jam efficaci do manus scientiae,
Supplex et oro regna per Proserpinae,
Per et Dianae non movenda numina,
Per atque libros carminum valentium
Refixa coelo devocare sidera,

Canidia, parce vocibus tandem sacris,
Citumque retro solve, solve turbinem.
Movit nepotem Telephus Nereïum,
In quem superbus ordinarat agmina
Mysorum et in quem tela acuta torserat.

5

10

61. austri. 63. sacravit. 65. Aerea dehinc.
C. xvii. 5. Defixa.

Unxere matres Iliae addictum feris

Alitibus atque car.ibus homicidam Hectorem,
Postquam relictis moenibus rex procidit

Heu! pervicacis ad pedes Achillei.

Setosa duris exuere pellibus

Laboriosi remiges Ulixei,

Relapsus atque notus in vultus honor.

Volente Circa, membra: tunc mens et sonus

Dedi satis superque poenarum tibi,
Amata nautis multum et institoribus.
Fugit juventas, et verecundus color
Reliquit ossa pelle amicta lurida;
Tuis capillus albus est odoribus,
Nullum ab labore me reclinat otium:

15

20

Quid amplius vis? O mare, o terra! ardeo,

30

Quantum neque atro delibutus Hercules

Nessi cruore, nec Sicana fervida

Virens in Aetna flamma; tu, donec cinis

Injuriosis aridus ventis ferar,

Cales venenis officina Colchicis.

Quae finis aut quod me manet stipendium ?

Effare: jussas cum fide poenas luam,

Paratus expiare, seu poposceris
Centum juvencos, sive mendaci lyra
Voles sonari: tu pudica, tu proba
Perambulabis astra sidus aureum.
Infamis Helenae Castor offensus vicem

11. Luxere.

18. Relatus. 33. Furens; urens

30. O mare et terra

42 vice.

35

40

Fraterque magni Castoris, victi prece,
Adempta vati reddidere lumina :

Et tu, potes nam, solve me dementia,
O nec paternis obsoleta sordibus,
Nec in sepulcris pauperum prudens anus
Novendiales dissipare pulveres !

45

Tibi hospitale pectus et purae manus,
Tuusque venter Pactumeius, et tuo
Cruore rubros obstetrix pannos lavit,
Utcunque fortis exsilis puerpera.

CANIDIAE RESPONSIO.

Quid obseratis auribus fundis preces?

50

In monte saxum: sed vetant leges Jovis.
Voles modo altis desilire turribus,

70

5 partumeius. 56. et tu.

60. proderit.

62. Si-manent ?

64. doloribus. 65 infidus. 67. alite.