sidia de locis deducere. p. 289, 14... cohorima possim concitat aquam unus [cohors una passim concitata qua murus?] erat interruptus evadit. p. 294, 8. . . funis expediunt, claustra foribus inposita periclitantur. p. 296, 33... egregias et longe praestantis ac timendas adversariorum opes esse. p. 339, 16... id me neque metu neque calamitatis necessitudine inductum facere. p. 354, 4. . . Popedius [Pompedius cod. Leid.] opinione frustrata. p. 356, 28 ... victoribus proprie spem, victis adversae fortunae maiorem formidinem obiecit. p. 361, 27 ... duae cohortes de subsidio procedunt atque equites protelant. p. 363, 17... periclitantur tormenta ac tela multaque genera machinamentorum. p. 364, 6... castra de paniae [planitie?] convertit in montes, ut crebro ferculis [retro per collis?] procedundo posset intra fines Aesculapiorum [Asculanorum? Aeculanorum?] pervenire. p. 376, 28. . . terrore perturbatam multitudinem subigunt. p. 400, 31 denique cum variis voluntatibus incerta civitas trepidare [Pomponius cum vertice superiorem locum inscende.] p. 429, 14 ... de contrario silentium oritur. p. 449, 5. . . innoxos trementibus artubus repente extrahis atque in labro summo fluminis caelo albente. p. 449, 18. Caecilius a Sisenna 'albenti caelo' [putat primum dictum esse.] Quintilianus 8, 3, 35 ... protinus agros populabundus ad Nuceriam convertit. p. 471, 22. Sisenna in quarto historiarum eiusdem figurae verbo ita usus est: populabundus, inquit, agros ad oppidum pervenit. Gellius 11, 15, 7 ... qui tamen quibus laetibus [litibus?] foedera maiorum suum dissoluta. p. 495, 11... praeter festinatim [praetor f.? praefestinatim?] de castellis ad castra maxima peditis conducit. p. 514, 6... perfuse [profuse?] atque abunde semper usi magnum pondus auri argentique. p. 516, 31 ... navisque triginta biremis, totidem myoparonas. p. 534, 21... prores [priores?] actuariae, tragi grandes ac faseli primo.

p. 534, 28 ... ballistas quattuor talentarias. p. 555, 26 ... ali materibus aut lanceis; tamen medium perturbant agmen. p. 556, 9 ... de quibus partim malleolos, partim fasces sarmentorum incensos supra vallium [vallum?] frequentes. p. 556, . . custodiae in muro statuuntur catafractarum. p. 556,

13 16

.. falces iniectas conminuunt, pluteos propius conlocatis arpagiis deiciunt. p. 556, 21. 10. Sisenna libro q.[uarto?]: iudicium false factum. Charisius 2, 14, 61. fortasse e Milesiarum libro XIII, quem solum novit Charisius. 11. Cornelius Sisenna histor. l. IIII: his tum iniectus est hominibus scrupulus et quaedam dubitatio. Festus lib. 19 s. v. scrupi. Eadem verba apud Ciceronem pro Cluentio 28, 76 reperiuntur. In Loco Festi lib. 13 s. v. ocius, quem locum supra p. 321, 9 ad Coelium retulimus, poterat non magis tuto 'Cornelius historiarum libro' ... scribi. 12. Sisenna: sic in eam paludem multi piscium salliendorum causa a navibus semionustis [semionusti?] commeant. A sallio salliendorum dixit, non sallendorum. Priscianus 10, 9, 57. 13. Sisenna historiarum libro VI [V cod. Guelf.]: Marius ostio Liris evehitur atque [adque?] Aenariam suos continuatur. Nonius p. 93, 31. 14. Cum lectitaremus historiam Sisennae assidue, huiuscemodi figurae adverbia in oratione eius animadvertimus, cuimodi sunt haec: cursim, properatim, celatim, vellicatim, saltuatim. Ex quibus duo prima, quia sunt notiora, exemplis non indigebant, reliqua in historiarum sexto sic scripta sunt: quam maxime celatim poterat, in insidiis suos disponit. Item alio in loco: nos una aestate in Asia et Graecia gesta litteris idcirco continentia mandavimus, ne vellicatim ac saltuatim scribendo lectorum animos inpediremus. Gellius 12, 15. Utrumque exemplum Nonius p. 87, 2 et p. 168, 9. 187, 32 descripsit, sed illud quinto, hoc primo libro tribuit; praeterea priore loco quo magis celeratim poterant, insidiis in Nonianis libris legitur. 15. Pessinus

Galatiae urbs x τоv лɛσεйv appellata est, quod ingens ibi Gallorum ad Rhodanum incolentium multitudo cecidit, cum Brenno duce terram eam invasissent et cognominem ipsis terram ulcisci conarentur. Auctores sunt Fenestella et Sisenna Romani, quorum testimonia Varro in Humanarum rerum libris protulit, ego autem libros nondum vidi. Laurentius Lydus de magistrat. 3, 74. cfr. Herodianus hist. 1, 11. 16. Sisenna in historiarum libro sexto: Romanos inferendae pernicii causa venisse. Gellius 9, 14, 12. Apud Nonium p. 486, 30 inrecerne pernici scribitur. 17. Sisenna lib. VIII [VIIII codd. Genev. et Leid.]: caelum caligine stat. Nonius p. 392, 8. 18. Prioribus civium bellis par scelus inciderat. Nam proelio, quo apud Ianiculum adversus Cinnam pugnatum est, Pompeianus miles fratrem suum, dein cognito facinore se ipsum interfecit, ut Sisenna memorat. Tacitus historiarum 3, 51. Freinsheim suppl. Liv. 79, 26. 19. Hic sibilus, huius sibilus... Sisenna in XII historiarum: procul sibilu significare consuli coepit. Priscianus 6, 15, 79. 20. Sisenna: vitam cum dolore et insigni cruciatu carnificatus amisit. Priscianus 8, 4, 19. 21. Sisenna hist. lib. XXIII: multi populi, plurimae contionis dictaturam omnibus animis et studiis suffragaverunt. Nonius p. 468, 10. Freinsheim suppl. Liv. 89, 8.

XXVIII. Q. HORTENSIUS HORTALUS.

1. Lucullus iuvenis, cum apud Hortensium oratorem etc. supra p. 333, 26. cfr. M. Seneca controv. I praef. p. 66 Bip. Natus est a. 640, consulatu functus a. 685, mortuus a. 704. Dicebat melius quam scripsit Hortensius. Cicero in oratore 38, 132. Eius scripta tantum intra famam sunt, qua diu

princeps oratorum, aliquando aemulus Ciceronis existimatus est etc. Quintilianus 11, 3, 8. Hortensius in poematis. Varro de L. L. 8, 14. cfr. Gellius 19, 9, 7. Catullus 65. 95, 3. Ovidius Tristibus 2, 441. Plinius epist. 5, 3, 5. Communes loci .. quibus quaestiones generaliter tractantur, quales sunt editi a Quinto quoque Hortensio etc. Quintilianus 2, 1, 11. cfr. Priscianus 8, 4, 16. 2. Vide quaeso, L. Libo, ille qui de Ser. Galba, Censorinone et Manilio etc. supra p. 312, 12. quo de loco dubitari potest spectetne ad annales an ad sermonem Hortensii, cfr. Cicero ad Att. 13, 32, 3. 13, 33, 3. 3. Multum Minatii Magii, atavi mei, Aeculanensis tribuendum est memoriae, qui nepos Decii Magii Campanorum principis celeberrimi et fidelissimi viri tantam hoc [Sociali] bello Romanis fidem praestitit, ut cum legione, quam ipse in Hirpinis conscripserat, Herculaneum simul cum T. Didio caperet, Pompeios cum L. Sulla oppugnaret Cosamque [Compsamque?] occuparet. Cuius de virtutibus cum alii, tum maxime dilucide Q. Hortensius in annalibus suis rettulit. Cuius illi pietati plenam populus Romanus gratiam rettulit ipsum viritim civitate donando, duos filios eius creando praetores, cum seni adhuc crearentur. Velleius 2, 16, 2. 3.

XXIX. PROCILIUS.

1. In foro lacum Curtium a Curtio dictum constat, et de eo triceps historia; nam et Procilius non idem prodidit quod Piso, nec quod is, Cornelius Stilo secutus. A Procilio relatum, in eo loco dehisse terram, et id ex S. Con. ad aruspices relatum esse; responsum deum Manium [Mantum?] postilionem postulare id, civem fortissimum eo demitti. Tum

quendam Curtium civem fortem armatum ascendisse in equum et a Concordia versum cum equo eo praecipitatum; eo facto locum coisse atque eius corpus divinitus humasse ac reliquisse genti suae monumentum. Varro de L. L. 5, 148. cfr. supra p. 298, 4. 333, 11. 2. Intimus circus ad Murcim vocatur, ut Procilius aiebat ab urceis, quod is locus esset inter figulos. Alii etc. Varro de L. L. 5, 154. 3. Romae iuncti [elephanti] primum subiere currum Pompeii Magni Africano triumpho [a. 673] . . . Procilius negat potuisse Pompeii triumpho iunctos egredi porta. Plinius nat. hist. 8, 2, 4. [cfr. Plutarchus Pompeio 14] Item in indice libri XII, qui liber est de arboribus, Procilio reponunt pro Proculo. 4. Eiusmodi querimonias, quae ad legatum populi Romani pertinerent, non ad praetorem, sed Romam deferri oportere] Atqui legimus de Oppio et de Procilio, non apud populum depositas querelas, sed apud eos, sub quibus agebant aut quaesturam aut legationem. Cicero in Verrem act. sec. 1, 19, 50. ibique Asconius p. 171 Orell. 5. O magnum hominem [Dicaearchum,] et a quo multo plura didiceris quam de Procilio. Cicero ad Atticum 2, 2. a. 694.

XXX. M. TULLIUS CICERO ET L. LUCCEIUS.

1. Commentarium consulatus mei Graece etc. supra p. 334, 5. De meis scriptis misi ad te Graece perfectum consulatum, meum; eum librum L. Cossinio dedi. Cicero ad Att. 1, 20, 6. a. 694. Kal. Iun... tuus puer mihi litteras abs te et commentarium consulatus mei Graece scriptum reddidit. In quo laetatus sum me aliquanto ante de iisdem rebus Graece item scriptum