Page images
PDF
EPUB

exigite ut mores teneros ceu pollice ducat, ut si quis cera voltum facit; exigite ut sit et pater ipsius coetus, ne turpia ludant, 240 ne faciant vicibus. non est leve tot puerorum observare manus oculosque in fine trementis. 'haec,' inquit, 'cura: set cum se verterit annus, accipe, victori populus quod postulat, aurum.'

VIII

Stemmata quid faciunt? quid prodest, Pontice, longo sanguine censeri, pictos ostendere vultus maiorum et stantis in curribus Aemilianos et Curios iam dimidios umerosque minorem 5 Corvinum et Galbam auriculis nasoque carentem? quis fructus, generis tabula iactare capaci [Corvinum, posthac multa contingere virga] fumosos equitum cum dictatore magistros, si coram Lepidis male vivitur? effigies quo 10 tot bellatorum, si luditur alea pernox

ante Numantinos, si dormire incipis ortu
luciferi, quo signa duces et castra movebant?
cur Allobrogicis et magna gaudeat ara

natus in Herculeo Fabius lare, si cupidus, si
15 vanus et Euganea quantumvis mollior agna,
si tenerum attritus Catinensi pumice lumbum
squalentis traducit avos emptorque veneni
frangenda miseram funestat imagine gentem?
tota licet veteres exornent undique cerae
20 atria, nobilitas sola est atque unica virtus.
Paulus vel Cossus vel Drusus moribus esto,
hos ante effigies maiorum pone tuorum,

praecedant ipsas illi te consule virgas.

prima mihi debes animi bona. sanctus haberi
iustitiaeque tenax factis dictisque mereris,
adgnosco procerem; salve, Gaetulice, seu tu
Silanus, quocumque alio de sanguine; rarus
civis et egregius patriae contingis ovanti;
exclamare libet, populus quod clamat Osiri
invento. quis enim generosum dixerit hunc, qui
indignus genere et praeclaro nomine tantum
insignis? nanum cuiusdam Atlanta vocamus,
Aethiopem Cycnum, parvam extortamque puellam
Europen; canibus pigris scabieque vetusta
levibus et siccae lambentibus ora lucernae
nomen erit pardus tigris leo, si quid adhuc est
quod fremat in terris violentius. ergo cavebis
et metues, ne tu sic Creticus aut Camerinus.

His ego quem. monui? tecum est mihi sermo, Rubelli
Blande. tumes alto Drusorum stemmate, tamquam
feceris ipse aliquid, propter quod nobilis esses,
ut te conciperet quae sanguine fulget Iuli,
non quae ventoso conducta sub aggere texit.
'vos humiles,' inquis, 'vulgi pars ultima nostri,
quorum nemo queat patriam monstrare parentis:
ast ego Cecropides.' vivas et originis huius.
gaudia longa feras! tamen ima plebe Quiritem
facundum invenies; solet hic defendere causas
nobilis indocti; veniet de plebe togata,
qui iuris nodos et legum aenigmata solvat.
hic petit Euphraten iuvenis domitique Batavi
custodes aquilas armis industrius: at tu

nil nisi Cecropides truncoque simillimus Hermae.
nullo quippe alio vincis discrimine, quam quod
illi marmoreum caput est, tua vivit imago.
dic mihi, Teucrorum proles, animalia muta

25

30

35

40

45

50

55

quis generosa putet, nisi fortia? nempe volucrem
sic laudamus equum, facili cui plurima palma
fervet et exsultat rauco victoria circo.

60 nobilis hic, quocumque venit de gramine, cuius
clara fuga ante alios et primus in aequore pulvis;
sed venale pecus Coryphaei posteritas et
Hirpini, si rara iugo Victoria sedit.

nil ibi maiorum respectus, gratia nulla
65 umbrarum; dominos pretiis mutare iubentur
exiguis, trito ducunt epiredia collo

segnipedes dignique molam versare Nepotis. ergo ut miremur te, non tua, privum aliquid da, quod possim titulis incidere praeter honores, 70 quos illis damus ac dedimus, quibus omnia debes. Haec satis ad iuvenem, quem nobis fama superbum tradit et inflatum plenumque Nerone propinquo. rarus enim ferme sensus communis in illa fortuna; sed te censeri laude tuorum,

75 Pontice, noluerim sic ut nihil ipse futurae

laudis agas. miserum est aliorum incumbere famae, ne conlapsa ruant subductis tecta columnis. stratus humi palmes viduas desiderat ulmos. esto bonus miles, tutor bonus, arbiter idem 80 integer. ambiguae si quando citabere testis incertaeque rei, Phalaris licet imperet ut sis falsus et admoto dictet periuria tauro,

summum crede nefas animam praeferre pudori et propter vitam vivendi perdere causas. 85 dignus morte perit, cenet licet ostrea centum Gaurana et Cosmi toto mergatur aeno.

expectata diu tandem provincia cum te rectorem accipiet, pone irae frena modumque, pone et avaritiae, miserere inopum sociorum: 90 ussa vides regum vacuis exucta medullis.

respice, quid moneant leges, quid curia mandet,
praemia quanta bonos maneant, quam fulmine iusto
et Capito et Numitor ruerint damnante senatu,
piratae Cilicum. sed quid damnatio confert?
cum Pansa eripiat, quidquid tibi Natta reliquit,
praeconem, Chaerippe, tuis circumspice pannis,
iamque tace; furor est post omnia perdere naulon.
non idem gemitus olim neque vulnus erat par
damnorum sociis florentibus et modo victis.
plena domus tunc omnis, et ingens stabat acervos
nummorum, Spartana chlamys, conchylia Coa,
et cum Parrasii tabulis signisque Myronis
Phidiacum vivebat ebur, nec non Polycliti

multus ubique labor, rarae sine Mentore mensae.
inde Dolabellae atque hinc Antonius, inde

95

100

105

sacrilegus Verres referebant navibus altis occulta spolia et plures de pace triumphos.

nunc sociis iuga pauca boum, grex parvus equarum
et pater armenti capto eripiatur agello,
ipsi deinde lares, si quod spectabile signum.

IIO

[si quis in aedicula deus unicus. haec etenim sunt
pro summis, nam sunt haec maxima. despicias tu]
forsitan inbellis Rhodios unctamque Corinthon
despicias merito; quid resinata iuventus.
cruraque totius facient tibi levia gentis?
horrida vitanda est Hispania, Gallicus axis
Illyricumque latus; parce et messoribus illis,
qui saturant urbem circo scenaeque vacantem.
quanta autem inde feres tam dirae praemia culpae,
cum tenues nuper Marius discinxerit Afros?
curandum in primis, ne magna iniuria fiat

fortibus et miseris. tollas licet omne quod usquam est
auri atque argenti, scutum gladiumque relinques.
[et iaculum et galeam: spoliatis arma supersunt.]

115

I 20

125 quod modo proposui, non est sententia, verum est; credite me vobis folium recitare Sibyllae.

si tibi sancta cohors comitum, si nemo tribunal vendit acersecomes, si nullum in coniuge crimen, nec per conventus et cuncta per oppida curvis 130 unguibus ire parat nummos raptura Celaeno, tu licet a Pico numeres genus, altaque si te nomina delectant, omnem Titanida pugnam inter maiores ipsumque Promethea ponas: de quocumque voles proavum tibi sumito libro. 135 quod si praecipitem rapit ambitio atque libido, si frangis virgas sociorum in sanguine, si te delectant hebetes lasso lictore secures, incipit ipsorum contra te stare parentum nobilitas claramque facem praeferre pudendis. 140 omne animi vitium tanto conspectius in se crimen habet, quanto maior qui peccat habetur. quo mihi te solitum falsas signare tabellas in templis quae fecit avus statuamque parentis ante triumphalem? quo, si nocturnus adulter 145 tempora Santonico velas adoperta cucullo?

150

Praeter maiorum cineres atque ossa volucri
carpento rapitur pinguis Lateranus, et ipse,
ipse rotam astringit multo sufflamine consul,
rocte quidem, sed luna videt, sed sidera testes
intendunt oculos. finitum tempus honoris
cum fuerit, clara Lateranus luce flagellum

sumet et occursum numquam trepidabit amici
iam senis, ac virga prior annuet atque maniplos
solvet et infundet iumentis hordea lassis.

155 interea dum lanatas robumque iuvencum more Numae caedit Iovis ante altaria, iurat solam Eponam et facies olida ad praesepia pictas. sed cum pervigiles placet instaurare popinas,

« PreviousContinue »