Nec socerum quærit, quem versibus oblinat atris, 30
Nec sponsæ laqueum famoso carmine nectit.
Hunc ego non alio dictum prius ore Latinus
Vulgavi fidicen; juvat immemorata ferentem
Ingenuis oculisque legi manibusque teneri.
Scire velis, mea cur ingratus opuscula lector
Laudet ametque domi, premat extra limen iniquus ?
Non ego ventosæ plebis suffragia venor
Impensis cœnarum et tritæ munere vestis;
Non ego, nobilium scriptorum auditor et ultor
Grammaticas ambire tribus et pulpita dignor :
Hinc illæ lacrimæ. "Spissis indigna theatris
Scripta pudet recitare et nugis addere pondus,"
Si dixi :"Rides,” ait, "et Jovis auribus ista
Servas; fidis enim manare poëtica mella
Te solum, tibi pulcher." Ad hæc ego naribus uti
Formido et, luctantis acuto ne secer ungui,
"Displicet iste locus," clamo, et diludia posco.
Ludus enim genuit trepidum certamen et iram,
Ira truces inimicitias et funebre bellum.

EPISTOLA XX.-AD LIBRUM SUUM.

Vertumnum Janumque, liber, spectare videris,
Scilicet ut prostes Sosiorum pumice mundus.
Odisti claves et grata sigilla pudico;
Paucis ostendi gemis et communia laudas,
Non ita nutritus. Fuge, quo descendere gestis.
Non erit emisso reditus tibi. "Quid miser egi?
Quid volui?" dices, ubi quis te læserit; et scis
In breve te cogi, cum plenus languet amator.
Quod si non odio peccantis desipit augur,
Carus eris Romæ, donec te deserat ætas;
Contrectatus ubi manibus sordescere vulgi
Cœperis, aut tineas pasces taciturnus inertes,
Aut fugies Uticam aut vinctus mitteris Ilerdam.

40

10

20

Ridebit monitor non exauditus, ut ille,
Qui male parentem in rupes protrusit asellum
Iratus: quis enim invitum servare laboret?
Hoc quoque te manet, ut pueros elementa docentem
Occupet extremis in vicis balba senectus.
Quum tibi sol tepidus plures admoverit aures,
Me libertino natum patre et in tenui re
Majores pennas nido extendisse loqueris,
Ut quantum generi demas, virtutibus addas;
Me primis Urbis belli placuisse domique;
Corporis exigui, præcanum, solibus aptum,
Irasci celerem, tamen ut placabilis essem.
Forte meum si quis te percontabitur ævum,
Me quater undenos sciat implevisse Decembres,
Collegam Lepidum quo duxit Lollius anno.

Q. HORATII FLACCI

EPISTOLARUM

LIBER SECUNDUS.

EPISTOLA I.-AD AUGUSTUM.

QUUM tot sustineas et tanta negotia solus,
Res Italas armis tuteris, moribus ornes,
Legibus emendes, in publica commoda peccem,
Si longo sermone morer tua tempora, Cæsar.
Romulus et Liber pater et cum Castore Pollux,
Post ingentia facta deorum in templa recepti,
Dum terras hominumque colunt genus, aspera bella
Componunt, agros assignant, oppida condunt,
Ploravere suis non respondere favorem
Speratum meritis. Diram qui contudit hydram 10
Notaque fatali portenta labore subegit,
Comperit invidiam supremo fine domari.
Urit enim fulgore suo, qui prægravat artes
Infra se positas; exstinctus amabitur idem.
Præsenti tibi maturos largimur honores
Jurandasque tuum per nomen ponimus aras,
Nil oriturum alias, nil ortum tale fatentes.
Sed tuus hic populus, sapiens et justus in uno,
Te nostris ducibus, te Graiis anteferendo,
Cetera nequaquam simili ratione modoque
Estimat, et, nisi quæ terris semota suisque
Temporibus defuncta videt, fastidit et odit,

2 manibus

6 revecti

16 numen

20

Sic fautor veterum, ut tabulas peccare vetantes,
Quas bis quinque viri sanxerunt, fœdera regum
Vel Gabiis vel cum rigidis æquata Sabinis,
Pontificum libros, annosa volumina vatum
Dictitet Albano Musas in monte locutas.
Si, quia Græcorum sunt antiquissima quæque
Scripta vel optima, Romani pensantur eadem
Scriptores trutina, non est quod multa loquamur: 30
Nil intra est oleam, nil extra est in nuce duri;
Venimus ad summum fortunæ, pingimus atque
Psallimus et luctamur Achivis doctius unctis.
Si meliora dies, ut vina, poëmata reddit,
Scire velim, chartis pretium quotus arroget annus.
Scriptor abhinc annos centum qui decidit, inter
Perfectos veteresque referri debet, an inter
Viles atque novos? Excludat jurgia finis.
Est vetus atque probus, centum qui perficit annos.
Quid, qui deperiit minor uno mense vel anno,
Inter quos referendus erit? veteresne poëtas,
An quos et præsens et postera respuat ætas ?
Iste quidem veteres inter ponetur honeste,
Qui vel mense brevi vel toto est junior anno.
Utor permisso caudæque pilos ut equinæ
Paullatim vello et demo unum, demo et item unum,
Dum cadat elusus ratione ruentis acervi,
Qui redit in fastos et virtutem æstimat annis
Miraturque nihil, nisi quod Libitina sacravit.
Ennius et sapiens et fortis et alter Homerus,
Ut critici dicunt, leviter curare videtur,
Quo promissa cadant et somnia Pythagorea.
Nævius in manibus non est et mentibus hæret
Pæne recens? Adeo sanctum est vetus omne poëma.
Ambigitur quotiens uter utro sit prior, aufert
Pacuvius docti famam senis, Accius alti,
Dicitur Afranî toga convenisse Menandro,

40

50

Plautus ad exemplar Siculi properare Epicharmi,
Vincere Cæcilius gravitate, Terentius arte.
Hos ediscit et hos arcto stipata theatro

60

70

Spectat Roma potens; habet hos numeratque poëtas Ad nostrum tempus Livî scriptoris ab ævo. Interdum vulgus rectum videt, est ubi peccat. Si veteres ita miratur laudatque poëtas, Ut nihil anteferat, nihil illis comparet; errat: Si quædam nimis antique, si pleraque dure Dicere credit eos, ignave multa fatetur, Et sapit et mecum facit et Jove judicat æquo. Non equidem insector delendaque carmina Livî Esse reor, memini quæ plagosum mihi parvo Orbilium dictare; sed emendata videri Pulchraque et exactis minimum distantia miror; Inter quæ verbum emicuit si forte decorum et Si versus paullo concinnior unus et alter, Injuste totum ducit venditque poëma. Indignior quidquam reprehendi, non quia crasse Compositum illepideve putetur, sed quia nuper; Nec veniam antiquis, sed honorem et præmia posci. Recte necne crocum floresque perambulet Atta Fabula si dubitem, clament periisse pudorem Cuncti pæne patres, ea quum reprehendere coner, Qua gravis Esopus,quæ doctus Roscius egit: Vel quia nil rectum, nisi quod placuit sibi, ducunt, Vel quia turpe putant parere minoribus et quæ Imberbes didicere, senes perdenda fateri. Jam Saliare Numa carmen qui laudat et illud, Quod mecum ignorat, solus vult scire videri, Ingeniis non ille favet plauditque sepultis, Nostra sed impugnat, nos nostraque lividus odit. Quod si tam Græcis novitas invisa fuisset Quam nobis, quid nunc esset vetus? aut quid haberet, Quod legeret tereretque viritim publicus usus ? Ut primum positis nugari Græcia bellis

75 venitque

80

90