QUINQUE ET TRIGINTA TRIBUS PATRONO. Populi Romani igitur est patronus L. Antonius. Malam quidem illi pestem! clamori enim vestro assentior. Non modo hic latro, quem clientem habere nemo velit, sed quis umquam tantis opibus, tantis rebus gestis fuit, qui se populi Romani, victoris dominique omnium gentium, patronum dicere auderet? In foro L. Antonii statuam videmus, sicut illam Q. Tremuli qui Hernicos devicit ante Castoris. O impudentiam incredibilem! Tantumne sibi sumpsit, quia Mylasis mirmillo Thracem jugulavit, familiarem suum? Quonam modo istum ferre possemus, si in hoc foro spectantibus vobis depugnasset? Sed haec una statua. Altera ab equitibus Romanis equo publico, qui item ascribunt PATRONO. Quem umquam iste ordo patronum adoptavit? Si quemquam, debuit me. Sed me omitto. Quem censorem? quem imperatorem? Agrum iis divisit. O sordidos qui acceperint! improbum qui dederit! Statuerunt etiam tribuni militares, qui in exercitu Caesaris bis fuerunt. Quis est iste ordo? Multi fuerunt multis in legionibus per tot annos. His quoque divisit Semurium. Campus Martius restabat, nisi prius cum fratre fugisset. Sed haec agrorum assignatio paullo ante, Quirites, L. Caesaris, clarissimi viri et praestantissimi senatoris, sententia dissoluta est; huic enim assensi septemvirum acta sus

Non modo hic latro] 'Non modo,' followed by the interrogative form sed quis umquam,' is not common. He begins without the interrogation. To say nothing of this thief... was there ever &c. We don't want the 'sed' in English.

Q. Tremuli] "Beroaldus: quinti tremelli V. q. trebelli i" (Halm). Manutius observes that the man is Q. Marcius Tremullus "litteris non dubiis ita scriptis in fastis Capitolinis." Livy ix. c. 43: "Marcius de Hernicis triumphans in urbem rediit, statuaque equestris in foro decreta est, quae ante templum Castoris posita est." This statua equestris' was 'togata,' as Pliny says (34, c. 6).

Thracem] Thraecem' Halm. 'Thraecm (sic)' V.

equo publico] The words 'equo publico' qualify equitibus Romauis,' the Roman Equites who had a horse furnished by the state.' These were the original Equites equo publico, the Equites who formed eighteen Centuriae, who must be distinguished from those Equites, who were of later origin, who received pay and served on their own horses. These more recent Equites had no peculiar distinction in peace: "It is still only the Equites equo

publico who vote in the eighteen Centuriae; they are properly the Equites Romani, and even to the close of the Republic" (Becker, Handbuch der Röm. Alt. ii. 1, p. 269, who refers to this passage, Phil. vi. 5, and also to Phil. vii. 6: patronus centuriarum equitum Romanorum," &c.).

Statuerunt etiam] Erected a statue (comp. Phil. vii. c. 6).- Caesaris bis:' "bis Garatoni. duobus V i" (Halm). Ferrarius approved of 'duobus,' meaning Caesar's army in the Gallic War and his army in the Civil War.

His quoque] V, 'iis quoque ' Halm. Ferrarius proposed to write 'Remuriam' or Remoriam' for 'Semurium.' He refers to Plutarch (Romulus, c. 9), who says that there was a spot on the Aventinus where Romus wished to build the city, which from him was named Remonium, but now is called Rignarium. But Lambinus refers to a passage in Macrobius (Sat. i. 10): "Cato ait Larentiam meretricio quaestu locupletatam post excessum suum populo agros Turacem, Semurium, Lutirium, et Solinium reliquisse."

septemvirum] Introd. p. 454. — 'instruxerant:' they had not yet stocked the

tulimus. Jacent beneficia Nuculae: friget patronus Antonius. Nam possessores animo aequiore discedent; nullam impensam fecerant: nondum instruxerant, partim quia non confidebant, partim quia non habebant. Sed illa statua palmaris, de qua, si meliora tempora essent, non possem sine risu dicere: L. ANTONIO A JANO MEDIO PATRONO. Itane? Janus medius in L. Antonii clientela est? Quis umquam in illo Jano inventus est qui L. Antonio mille nummum ferret expensum ?

VI. Sed nimis multa de nugis: ad caussam bellumque redeamus; quamquam non alienum fuit personas quasdam a vobis recognosci, ut quibuscum bellum gereretur possetis taciti cogitare. Ego autem vos hortor, Quirites, ut, etiamsi melius aliud fuit, tamen legatorum reditum exspectetis animo aequo. Celeritas detracta de caussa est: boni tamen aliquid accessit ad caussam. Quum enim legati renuntiarint, quod certe renuntiabunt, non in vestra potestate, non in senatus esse Antonium, quis erit tam improbus civis qui illum civem habendum putet? Nunc enim sunt pauci illi quidem, sed tamen plures quam re publica dignum est, qui ita loquantur: ne legatos quidem exspectabimus? Istam certe vocem simulationemque clementiae extorquebit iis res ipsa publica. Quo etiam, ut confitear vobis, Quirites, minus hodierno die contendi, minus laboravi ut mihi senatus assentiens tumultum de

"Sed toto hoc de genere, de quaerenda, de collocanda pecunia, vellem etiam de utenda, commodius a quibusdam optimis viris ad Janum medium sedentibus quam ab ullis philosophis ulla in schola disputatur" (De Off. ii. c. 25).

ferret expensum ?] 'who in that Janus would ever have lent L. Antonius a thousand sestertii?' See Verr. ii. 1, c. 27, and the note. Here the money would be entered as paid to L. Antonius, which would be a credit to the man who entered it, a debt from L. Antonius.

cerneret, saga sumi juberet. Malui viginti diebus post sententiam meam laudari ab omnibus quam a paucis hodie vituperari. Quapropter, Quirites, exspectate legatorum reditum et paucorum dierum molestiam devorate. Qui quum redierint, si pacem afferent, cupidum me; si bellum, providum judicatote. An ego non provideam meis civibus, non dies noctesque de vestra libertate, de rei publicae salute cogitem? Quid enim non debeo vobis, Quirites, quem vos a se ortum hominibus nobilissimis, omnibus honoribus, praetulistis? An ingratus sum? quis minus? qui partis honoribus eosdem in foro gessi labores quos petendis. Rudis in republica? Quis exercitatior, qui viginti jam annos bellum geram cum impiis civibus? VII. Quamobrem, Quirites, consilio, quantum potero, labore plus paene quam potero excubabo vigilaboque pro vobis. Etenim quis est civis, praesertim hoc gradu, quo me vos esse voluistis, tam oblitus beneficii vestri, tam immemor patriae, tam inimicus dignitatis suae, quem non excitet, non inflammet tantus vester iste consensus? Multas magnasque habui consul contiones, multis interfui: nullam umquam vidi tantam quanta nunc vestrum est. Unum sentitis omnes, unum studetis, M. Antonii conatus avertere a re publica, furorem exstinguere, opprimere audaciam. Idem volunt omnes ordines: eodem incumbunt municipia coloniae, cuncta Italia. Itaque senatum bene sua sponte firmum firmiorem vestra auctoritate fecistis. Venit tempus, Quirites, serius omnino quam dignum populo Romano fuit, sed tamen ita maturum ut differri jam hora non possit. Fuit aliquis fatalis casus, ut ita dicam, quem tulimus, quoquo modo ferendus fuit: nunc si quis erit, erit voluntarius. Populum Romanum servire fas non est, quem dii immortales omnibus gentibus imperare voluerunt. Res in extremum est adducta discrimen. De libertate decernitur. Aut vincatis oportet, Quirites, quod profecto et pietate vestra et tanta concordia consequemini, aut quidvis potius quam serviatis. Aliae nationes servitutem pati possunt, populi Romani [res] est propria libertas.

cupidum] 'call me a passionate, violent opponent of Antonius.' See Verr. ii. 4, c. 56, and the note. Ursini got wrong in this passage (Phil. vi. 6): he would write 'stupidum,' and Ant. Augustinus, generally an excellent judge of Latinity, would write 'timidum.' But Graevius sets them right by telling us that cupidum' is 'nimis partium studiosum.'

6

a se ortum] Muretus proposes 'hominem a se ortum.'-'quos petendis:' V., quos in petendis' i. Garatoni, quoted by Halm, cites De Legg. iii. § 11: "Donum ne capiunto neve danto neve petenda neve gerenda neve gesta potestate."

7. hora] Graevius proposed 'horam.' fatalis casus] Caesar's usurpation.

INTRODUCTION TO THE SEVENTH PHILIPPIC.

THIS oration was delivered in the senate before the festival of the Lupercalia, which took place in February (xv Kal. Mart.), and before the return of the commissioners who had been sent to M. Antonius. Dion (46, c. 29) mentions the embassy sent to Antonius (Introd. to Phil. vi.). Dion adds: “And no long time after, before they knew Antonius' decision, they voted that it was a Tumultus, and they put off the senatorial dress (comp. Phil. v. c. 12). They gave instructions to the consuls and to Caesar, who had received praetorian rank, to carry on war against Antonius, and they ordered Lepidus and L. Munatius Plancus, the governor of part of Gallia beyond the Alps, to support the consuls and Caesar."

૨ ૧

VOL. IV.

ORATIONUM PHILIPPICARUM

LIBER SEPTIMUS.

I. PARVIS de rebus, sed fortasse necessariis consulimur, patres conscripti. De Appia via et de Moneta consul, de Lupercis tribunus plebis refert. Quarum rerum etsi facilis explicatio videtur, tamen animus aberrat a sententia suspensus curis majoribus. Adducta est enim, patres conscripti, res in maximum periculum et extremum paene discrimen. Non sine caussa legatorum [istam] missionem semper timui, numquam probavi; quorum reditus quid sit allaturus ignoro; exspectatio quidem quantum afferat languoris animis quis non videt? Non enim se tenent ii, qui senatum dolent ad auctoritatis pristinae spem revirescere, conjunctum huic ordini populum Romanum, conspirantem Italiam, paratos exercitus, expeditos duces. Jam nunc fingunt responsa Antonii, eaque defendunt. Alii postulare illum ut omnes exercitus dimittantur. Scilicet legatos ad eum misimus, non ut pareret et dicto audiens esset huic ordini, sed ut conditiones ferret, leges imponeret, reserare nos exteris gentibus Italiam juberet, se praesertim incolumi, a quo majus periculum quam ab ullis nationibus extimescendum est. Alii remittere eum nobis Galliam citeriorem, illam ultimam postulare; praeclare ex qua non legiones solum, sed etiam nationes ad urbem conetur adducere. Alii nihil eum jam nisi modeste postulare. Macedoniam suam vocat omnino, quoniam Caius frater est inde revocatus. Sed quae provincia est ex qua illa fax excitare non

1. de Moneta] Perhaps about the temple of Juno Moneta, or something about the mint, as Manutius suggests.-' de Lupercis' about the Luperci or the celebration of the Lupercalia in February (see Index).

revirescere] V, Halm. 'reviviscere' D.

-'reserare:' to expose Italy to attack by disbanding the troops.

modeste] As Manutius suggested and Muretus. Ursini says that the Liber Vaticanus has modeste.' D. has modesti.' There is a reading modestum' in the printed books.