Page images
PDF
EPUB

XXIX. Nad yw'r Annuwiolion yn bwytta Corph Crist wrth arfer Supper yr Arglwydd.

R Annuwiolion, chyfryw

XXIX. Of the Wicked which eat not the Body of Christ in the use of the Lord's Supper. such

Yra nid oes ganddynt Ffydd be void of a lively faith,

fywiol, er eu bod yn gnawdol ac yn weledig â'u dannedd yn cnoi (fel y dywaid Sant Awstin) Sacrament Corph a Gwaed Crist; er hynny nid ydynt mewn modd yn y byd yn gyfrannogion o Grist, ond yn hytrach i'w barnedigaeth eu hunain, yn bwytta ac yn yfed arwydd neu Sacrament peth mor fawr.

XXX. Am y ddau ryw.

N'

I ddylid naccâu Cwppan yr Arglwydd i'r Llygion: canys dwy ran Sacrament yr Arglwydd, wrth ordinhad a gorchymmyn Crist, a ddylid eu ministrío i bob Cristion yn gyffelyb.

XXXI. Am unig Aberth Crist a gyflawnwyd ar y Groes.

ABERTHIAD Crist, a wnaed unwaith, sydd berffaith brynedigaeth, boddhâd, a iawn dros holl bechodau'r byd i gŷd, yn gystal gwreiddiol a gweithredol; ac nid oes iawn arall am bechod, ond hwnnw yn unig. O herwydd paham, nid oedd aberthau'r Offerennau, y rhai yn gyffredin y dywedent fod yr Offeiriad yn aberthu Crist ynddynt dros y byw a'r meirw, i gael maddeuant am y gosp neu'r euogrwydd, ond chwedlau cablaidd, a siommedigaethau peryglus. XXXII. Am Briodas Gwein

idogion. i

although they do carnally and visibly press with their teeth (as Saint Augustine saith) the Sacrament of the Body and Blood of Christ, yet in no wise are they partakers of Christ: but rather, to their condemnation, do eat and drink the sign or Sacrament of so great a thing.

XXX. Of both kinds. THE Cup of the Lord is not to be denied to the Laypeople: for both the parts of the Lord's Sacrament, by Christ's ordinance and commandment, ought to be ministered to all Christian men alike.

XXXI. Of the one Oblation of Christ finished upon the Cross. ПНЕ

THE Offering of Christ once

made is that perfect redemption, propitiation, and satisfaction, for all the sins of the whole world, both original and actual; and there is none other satisfaction for sin, but that alone. Wherefore the sacrifices of Masses, in the which it was commonly said, that the Priest did offer Christ for the quick and the dead, to have remission of pain or guilt, were blasphemous fables, and dangerous deceits.

XXXII. Of the Marriage of Priests.

NI orchymmynir i Esgobion, BISHOPS, Priests, and DeaN'Offeiriad, a Diaconiaid,

trwy Gyfraith Duw, nac i addunedu ystâd buchedd sengl, nac i ymgadw rhag prïodas: am hynny mae'n gyfreithlawn iddynt hwythau, megis i bob Cristianogion eraill, wreicca yn ol

cons, are not commanded by God's law, either to vow the estate of single life, or to abstain from marriage: therefore it is lawful for them, as for all other Christian men, to marry at their own discretion, as they shall

eu deall eu hunain, fel y bont yn barnu fod y peth yn gwasanaethu oreu i dduwioldeb.

XXXIII. Am Ddynion a ysgym-
munwyd, pa wedd y dylid eu
gochel.

Y Dyn trwy eglur gyhoedd-
iad
yr Eglwys a iawn dor-
rer ymaith oddiwrth undeb yr
Eglwys, ac a ysgymmuner, a
ddylid ei gymmeryd, gan holl
liaws y ffyddloniad, megis Dyn
cenhedledig a Phublican, hyd
oni chymmoder ef yn gyhoedd
trwy benyd, a'i dderbyn i'r
Eglwys gan Farnwr y bo iddo
awdurdod i hynny.

XXXIV. Am Draddodiadau'r
Eglwys.

[blocks in formation]

XXXIV. Of the Traditions of the Church.

T is not necessary that Tra

Dyw anghenrhaid bodditions and Ceremonies be

Traddodiadau a Seremoniau ym mhob lle yn yr un modd, neu yn gwbl gyffelyb : canys hwy a fuasant bob amser o amrafael fodd, ac a ellir eu newidio mewn amrafael wledydd, amserau, ac arferion dynion, tra na ordeinier dim yn erbyn Gair Duw. Pwy bynnag o'i farn neillduol ei hun, o'i fodd, ac o lwyr fryd, yn gyhoeddus a dorro draddodiadau a seremoniau'r Eglwys, y rhai nid ydynt wrthwyneb i Air Duw, ac a ordeiniwyd ac a gymmeradwywyd trwy awdurdod gyffredin, a ddylid ei geryddu yn gyhoeddus, fel yr ofno eraill wneuthur y cyffelyb, megis un yn troseddu yn erbyn trefn gyffredin yr Eglwys, ac yn briwo awdurdod y Llywodraethwr, ac yn archolli cydwybodau y brodyr gweinion.

Y mae gan Eglwys wahanedig pob cenedl awdurdod i ordeinio, newidio, a diddymmu seremoniau neu gynheddfau'r Eglwys, a ordeiniwyd yn unig

in all places one, and utterly like; for at all times they have been divers, and may be changed according to the diversities of countries, times, and men's manners, so that nothing be ordained against God's Word. Whosoever through his private judgement, willingly and purposely, doth openly break the traditions and ceremonies of the Church, which be not repugnant to the Word of God, and be ordained and approved by common authority, ought to be rebuked openly, (that others may fear to do the like,) as he that offendeth against the common order of the Church, and hurteth the authority of the Magistrate, and woundeth the consciences of the weak brethren.

Every particular or national Church hath authority to ordain, change, and abolish, ceremonies or rites of the Church ordained only by man's autho

trwy awdurdod dyn, cyd wneler pob peth er adeiladaeth.

XXXV. Am Homiliau.

Y Mae ail Lyfr yr Homiliau,

y cyssylltasom eu hamryw enwau dan yr Erthygl yma, yn cynnwys Athrawiaeth dduwiol ac iachus, ac angenrheidiol i'r amserau hyn; megis y mae llyfr cyntaf yr Homiliau, a osodwyd allan yn amser Edward Chweched: am hynny yr ydym yn barnu fod eu darllain hwy yn yr Eglwysi gan y Gweinidogion, yn ddïesgeulus, ac yn llawnllythyr, fel y gallo'r bobl eu deall.

Am Enwau'r Homiliau.

y

1 AM iawn Arfer yr Eg

lwys. 2 Yn erbyn perygl Delwaddoliad. 3 Am adgyweirio a chadw Eglwysi'n lân.

4 Am Weithredoedd da: yn gyntaf, am Ymprydio.

5 Yn erbyn Glythineb a Meddwdod.

6 Yn erbyn Dillad rhý wychion. 7 Am Weddi.

8 Am Le ac Amser Gweddi.

9 Y dylid ministrio Gweddi Gyffredin a Sacramentau mewn iaith gydnabyddus. 10 Am barchus gymmeriad Gair Duw.

11 Am roi Elusen.
12 Am Enedigaeth Crist.
13 Am Ddioddefaint Crist.
14 Am Adgyfodiad Crist.
15 Am dderbyn Sacrament Corph
a Gwaed Crist yn deilwng.

16 Am ddoniau'r Yspryd Glân.
17 Ar Wythnos y Gweddiau.
18 Am Ystad Priodas.
19 Am Edifeirwch.
20 Yn erbyn Seguryd.
21 Yn erbyn Gwrthryfel.

rity, so that all things be done to edifying.

XXXV. Of the Homilies.

THE second Book of Homi

lies, the several titles whereof we have joined under this Article, doth contain a godly and wholesome Doctrine, and necessary for these times, as doth the former Book of Homilies, which were set forth in the time of Edward the Sixth; and therefore we judge them to be read in Churches by the Ministers, diligently and distinctly, that they may be understanded of the people.

Of the Names of the Homilies.

1 OF the right Use of the

Church.

2 Against peril of Idolatry. 3 Of repairing and keeping clean of Churches.

4 Of good Works: first of Fasting.

5 Against Gluttony and Drunk

enness.

6 Against Excess of Apparel. 7 Of Prayer.

8 Of the Place and Time of Prayer.

9 That Common Prayers and Sacraments ought to be ministered in a known tongue. 10 Of the reverend estimation of God's Word. 11 Of Alms-doing.

12 of the Nativity of Christ. 13 Of the Passion of Christ. 14 Of the Resurrection of Christ. 15 of the worthy receiving of the Sacrament of the Body and Blood of Christ.

16 Of the Gifts of the Holy Ghost. 17 For the Rogation-days. 18 Of the state of Matrimony. 19 Of Repentance. 20 Against Idleness. 21 Against Rebellion.

XXXVI. Am Gyssegriad Esgobion a Gweinidogion. AE Llyfr Cyssegriad Archesgobion ac Esgobion, ac Urddiad Offeiriaid a Diaconiaid, a osodwyd allan yn ddiweddar yn amser Edward y Chweched, ac a gadarnhawyd yr un amser trwy awdurdod Parliament, yn cynnwys ynddo bob peth angenrheidiol i gyfryw Gyssegriad ac Urddiad ac nid oes ynddo ddim y sydd o hono ei hun yn ofergoelus, neu yn annuwiol. Ac am hynny, pwy bynnag a gyssegrwyd neu a urddwyd yn ol Cynheddfau'r Llyfr hwnnw, er yr ail flwyddyn o'r unrhyw Frenhin Edward hyd yr amser yma, neu ar ol hyn a gyssegrer neu a urdder yn ol yr unrhyw Gynheddfau, yr ydym ni yn ordeinio, bod y cyfryw rai oll wedi eu cyssegru a'u hurddo yn iawn, yn drefnus, ac yn gyfreithlawn.

XXXVI. Of Consecration of Bishops and Ministers.

THE

HE Book of Consecration of Archbishops and Bishops, and Ordering of Priests and Deacons, lately set forth in the time of Edward the Sixth, and confirmed at the same time by authority of Parliament, doth contain all things necessary to such Consecration and Ordering: neither hath it any thing, that of itself is superstitious and ungodly. And therefore whosoever are consecrated or ordered according to the Rites of that Book, since the second year of the forenamed King Edward unto this time, or hereafter shall be consecrated or ordered according to the same Rites; we decree all such to be rightly, orderly, and lawfully consecrated and ordered.

XXXVII. Am Lywodraethwyr XXXVII. Of the Civil Magis

Dinasaidd.

trates.

HE King's Majesty hath

MAWRHYDI Y Patio T the chief power in other

pennaf

fewn y Deyrnas hon o Loegr, ac eraill o'i Arglwyddiaethau: i'r hwn y perthyn pen Rheolaeth pob Ystad y Deyrnas hon, pa un bynnag font ai Eglwysig ai Dinasaidd, ym mhob rhyw achosion: ac nid yw, ac nis dylai fod, yn ddarostyngedig i un Lywodraeth estronol.

Lle'r ydym yn rhoi i Fawrhydi'r Brenhin y Llywodraeth bennaf, wrth ba enwau yr ydym ni yn deall fod meddyliau rhyw bobl enllibus yn ymrwystro; nid ydym ni yn caniattâu i'n Tywysogion na Gweinidogaeth Gair Duw, na'r Sacramentau; yr hyn beth hefyd y mae'r Gorchymmyn a osodwyd allan yn ddiweddar gan ein Brenhines Elisabeth, yn ei dystiolaethu'n gwbl

Realm of England, and other his Dominions, unto whom the chief Government of all Estates of this Realm, whether they be Ecclesiastical or Civil, in all causes doth appertain, and is not, nor ought to be, subject to any foreign Jurisdiction.

Where we attribute to the

King's Majesty the chief go vernment, by which Titles we understand the minds of some slanderous folks to be offended; we give not to our Princes the ministering either of God's Word, or of the Sacraments, the which thing the Injunctions also lately set forth by Elisabeth our Queen do most plainly testify; but that only prerogative, which

lur: ond y Rhagorfraint wnnw'n unig, yr ydym yn veled ei roi bob amser i bob ywysogion duwiol yn yr Ysythyr Lân gan Dduw ei hun; ynny yw, y dylent lywodraethar bob ystâd a gradd a oraymmynwyd dan eu gofal gan duw, pa un bynnag fyddont ai glwysig ai Tymhorol, ac attal 'r cleddyf dinasaidd y rhai cynyn a'r drwgweithredwŷr. Nid oes i Esgob Rhufain lywdraeth o fewn y Deyrnas hon Loegr.

Fe ddichon Cyfreithiau y Deyrnas gospi Cristianogion ag ngau, am feiau ysgeler, trym

on.

Y mae'n gyfreithlawn i Gristanogion, wrth orchymmyn y lywodraeth, wisgo arfau, a gwasnaethu yn y rhyfel.

XXXVIII. Am Olud Cristianogion, nad yw gyffredin. Golud Cristianiog

we see to have been given always to all godly Princes in holy Scriptures by God himself; that is, that they should rule all estates and degrees committed to their charge by God, whether they be Ecclesiastical or Temporal, and restrain with the civil sword the stubborn and evil-doers.

The Bishop of Rome hath no jurisdiction in this Realm of England.

The Laws of the Realm may punish Christian men with death, for heinous and grievous offences.

It is lawful for Christian men, at the commandment of the Magistrate, to wear weapons, and serve in the wars.

XXXVIII. Of Christian men's Goods, which are not common.

HE Riches and Goods of

Non gyffredin, herwydd T Christians are not common,

ID yw u cyfiawnder, a'u titl, a'u meddant arnynt; megis y mae rhyw Anabaptistiaid yn gwag ymfrostio. Er hynny, fe ddylai pob dyn, o'r cyfryw bethau a yn ei helw, roi elusen yn hael i'r tlawd, yn ol ei allu.

fo

XXXIX. Am Lw Cristion.

as touching the right, title, and possession of the same, as certain Anabaptists do falsely boast. Notwithstanding, every man ought, of such things as he possesseth, liberally to give alms to the poor, according to his ability.

XXXIX. Of a Christian man's Oath.

Mef, bod llwon ofer ac ehud AS we confess that vain and

wedi eu gwahardd i Gristianogion, gan ein Harglwydd Iesu Grist, a'i Apostol Iago; felly yr ydym yn barnu, nad yw Crefydd Gristianogol yn gwahardd, nas gall dyn dyngu pan fo'r Llywodraethwr yn erchi, mewn matter o ffydd a chariad perffaith, trwy fod gwneuthur hynny yn ol addysg y Prophwyd, mewn cyfiawnder, a barn, a gwirionedd.

Christian men by our Lord Jesus Christ, and James his Apostle, so we judge, that Christian Religion doth not prohibit, but that a man may swear when the Magistrate requireth, in a cause of faith and charity, so it be done according to the Prophet's teaching, in justice, judgement, and truth.

« PreviousContinue »