Page images
PDF
EPUB

suspectus, tamquam ipse suas incenderit aedes.
si potes avelli circensibus, optima Sorae

aut Fabrateriae domus aut Frusinone paratur,
quanti nunc tenebras unum conducis in annum.
hortulus hic puteusque brevis nec reste movendus,
in tenuis plantas facili diffunditur haustu.
vive bidentis amans et culti vilicus horti,
unde epulum possis centum dare Pythagoreis.
est aliquid, quocumque loco, quocumque recessu
unius sese dominum fecisse lacertae.

[ocr errors]

plurimus hic aeger moritur vigilando, sed ipsum languorem peperit cibus inperfectus et haerens ardenti stomacho; nam quae meritoria somnum admittunt? magnis opibus dormitur in urbe. inde caput morbi. raedarum transitus arto vicorum inflexu et stantis convicia mandrae eripient somnum Druso vitulisque marinis. Seat si vocat officium, turba cedente vehetur dives et ingenti curret super ora Liburna atque obiter leget aut scribet vel dormiet intus; namque facit somnum clausa lectica fenestra. ante tamen veniet: nobis properantibus opstat unda prior, magno populus premit agmine lumbos

225

230

[ocr errors]
[ocr errors][merged small]

229

meret nunc ille Babylo XX minas'. 222 ideo suspicati sunt
ultro ipsum succendisse domui suae, quoniam meliora et ampliora
ei collata sunt. 224 civitatum nomina Campaniae.
secta philosophorum, qui ab animalibus abstinent et olera tantum
manducant. 231 notandum quia feminino genere dixit 'lacertae',
cum Virgilius [ecl. 2, 9] masculino dixerit 'lacertos'. 234 ta-
berna ab eo quod mercedes praestat. 235 magna potentia
silentium imponitur vicinis tabernariis. vel magno pretio somnus
constat. 237 mandrae. locus in quo porci includuntur.
Drusus qui multum dormiebat.

238

239 si officium faciendum sit

consuli ac praetori, disponit. 240 liburna a. lectica magna liburnata, nec gerulus Liburnus. ipse tarde venisse Liburnus' in secundo libro [6, 477]. 243 quo festinat, ante nos venit, cum ab omnibus illi locus transeundi detur.

226 mouendus] us corr. ex is? P
232 aeger in litura totum P

224 paretur p
funditur P corr. p
Priscianus GLK. II p. 409 et 427 et III p. 233

235

Speyer

236 praedarum Ppr.
240 liburna P: liburno p

237 stantis p: tantis P

227 desed illum urbem Ppr.

238 surdo

[ocr errors]

qui sequitur; ferit hic cubito, ferit assere duro
alter, at hic tignum capiti incutit, ille metretam.
pinguia crura luto, planta mox undique magna
calcor, et in digito clavus mihi militis haeret.
nonne vides quanto celebretur sportula fumo?
centum convivae, sequitur sua quemque culina.)
Corbulo vix ferret tot vasa ingentia, tot res
inpositas capiti, quas recto vertice portat
servulus infelix et cursu ventilat ignem.
scinduntur tunicae sartae modo, longa coruscat
serraco veniente abies, atque altera pinum

[ocr errors][merged small]
[ocr errors]

250

255

plaustra vehunt, nutant alte populoque minantur.
nam si procubuit qui saxa Ligustica portat
axis et eversum fudit super agmina montem,

quid superest de corporibus? quis membra, quis ossa
invenit? obtritum vulgi perit omne cadaver
more animae. domus interea secura patellas

260

iam lavat et bucca foculum excitat et sonat unctis
striglibus et pleno componit lintea guto.
haec inter pueros varie properantur, at ille
iam sedet in ripa taetrumque novicius horret
porthmea nec sperat caenosi gurgitis alnum
infelix nec habet quem porrigat ore trientem.

245 amite lecticae. lecticarios significat. amphoram capit.

pientium.

249 quanta inundatio fiet fumo. quanta apparatione.

mentaria portant secum conparata ex sportula.

265

246 vas quod

sportulam acci250 culina. pul

251 alii di

cunt athletam illius temporis fortem Corbulonem fuisse, alii genus 255 vehicula nam materias portantia euntibus inpe260 minutatim concisum.

navis.

diunt.

257 nomen insulae.

261 sicut animae non videntur, ita cadaver obteritur. 263 haec apparatur ad balnea ferre, si venerit, quem nescit peremptum. guto autem i. oleo ab eo quia guttam mittit.

quos habent capsarii. unde oleum deteritur.

strigula autem est quod xystram dicunt, 265 id est, qui defunctus est, mox ad [Aen. 6, 450] inter quas Phoenissa 266 Charonem porthmeum dicit, non angustum traiectum. 267 nummum, stipem. et nunc apud Athe

inferos pervenit. ut Virgilius recens a vulnere Dido'.

259 de p: e P

246 lignum p untis perasa c 263 stricilibus P strigil- p 266 Portamea P, priorem a adrasit p

262 uncus aut undis P:

265 teatrumque Ppr.

respice nunc alia ac diversa pericula noctis: quod spatium tectis sublimibus unde cerebrum testa ferit, quotiens rimosa et curta fenestris vasa cadant, quanto percussum pondere signent et laedant silicem. possis ignavus haberi et subiti casus inprovidus, ad cenam si intestatus eas: adeo tot fata, quot illa nocte patent vigiles te praetereunte fenestrae. ergo optes votumque feras miserabile tecum, ut sint contentae patulas defundere pelves. ebrius ac petulans qui nullum forte cecidit, dat poenas, noctem patitur lugentis amicum Pelidae, cubat in faciem, mox deinde supinus; ergo non aliter poterit dormire; quibusdam somnum rixa facit. sed quamvis improbus annis atque mero fervens cavet hunc, quem coccina laena vitari iubet et comitum longissimus ordo, multum praeterea flammarum et aenea lampas. me, quem luna solet deducere vel breve lumen candelae cuius dispenso et tempero filum, contemnit. miserae cognosce prohoemia rixae, si rixa est ubi tu pulsas, ego vapulo tantum. stat contra starique iubet, parere necesse est;

[merged small][merged small][merged small][merged small][ocr errors][merged small][merged small]

nienses mortuis solent in ore nummum inmittere, ut apud inferos non tamquam inopes errent. unde naulum Charo accipere solebat. ut Virg. [Aen. 6, 325] 'haec omnis, quam cernis, inops inhumataque turba est'. 269 unde cerebro. id est coniuncte quanto in excelso sint insulae. 275 quasi per omnes fenestras iactare soleant et transeuntes occidere. 277 hoc tibi, inquit, opta pro vita ut stercore perfundaris potius quam alio gravi pondere feriaris. 277 conchas in quibus pedes lavant. aut vasa fictilia. лodάνιπτρα. 279 quomodo Achilles maestus fuit pro Patroclo, quando occisus est, sic passivus, si neminem ceciderit. non potest dormire sine lite. 283 laena quod divites olim utebantur. coccina purpurea dixit, ut Virg. [Aen. 4, 262] 'varioque ardebat murice laena. aut antiqui amphimallum laenam appellabant. 287 cuius candelae papyrum temporibus partior, ut duret. 289 ut Terentius [4d. 213] ego vapulando, ille verberando, usque ambo defessi sumus'.

271 cadent p

281 delebat Hei

269 cerebro puto Ppr. neckius. interrogationem plerique faciunt 288 premia p

nam quid agas, cum te furiosus cogat et idem fortior? "unde venis?" exclamat "cuius aceto, cuius conche tumes? quis tecum sectile porrum sutor et elixi vervecis labra comedit? Snil mihi respondes? aut dic aut accipe calcem. ede ubi consistas, in qua te quaero proseucha?" dicere si temptes aliquid tacitusve recedas, tantumdem est: feriunt pariter, vadimonia deinde irati faciunt. libertas pauperis haec est: pulsatus rogat et pugnis concisus adorat

[merged small][ocr errors][merged small][merged small]

ut liceat paucis cum dentibus inde reverti.

nec tamen haec tantum metuas. nam qui spoliet te

non derit clausis domibus, postquam omnis ubique

fixa catenatae siluit compago tabernae.

interdum et ferro subitus grassator agit rem;
armato quotiens tutae custode tenentur
et Pomptina palus et Gallinaria pinus,

sic inde huc omnes tamquam ad vivaria currunt.
qua fornace graves, qua non incude catenae?
maximus in vinclis ferri modus, ut timeas ne
vomer deficiat, ne marrae et sarcula desint.
felices proavorum atavos, felicia dicas

saecula quae quondam sub regibus atque tribunis
viderunt uno contentam carcere Romam.

305

310

folia porri sive condicunt ad convivium

293 conche tum. faba inflatus es. dimentaria. 296 quidam nomen loci constitutum ex gaudio dictum. alii dicunt locum ad quem convenire solebant mendici ad stipem petendam, alii tabernam in qua pauperes vivunt. proseucha locus Iudaeorum, ubi orant. προσεύχεσθαι enim graece orare dicitur. 298 haec est paupertatis miseria, ut post caedem in se collatam et causas dicat.

304 fixa catenata est. quia catenas grandes ferreas per singulas axes inducunt. 306 quotiens latrones praesidiis collocatis a solitis locis deiciuntur, Romam quasi ad certas praedationes refugiunt. 307 loca sunt abundantia latronibus in Campania. 308 id est ad paratos pastus. colitur. 313 quia post illos reges tribuni m. consulari potestate rem publicam gubernarunt. 314 Tullianum scilicet, cuius aeque

311 ferramenta sunt, quibus terra

293 concha p 296 ante 295 posuit Pinzgerus 298 deidem P (n superscripta, erasa m si fuit m) 302 quis polliet Ppr. 304 catenaestluit P corr. p 305 rem in litura P 311 marra P e supra a ulteriorem p 312 dicis p

his alias poteram et pluris subnectere causas. sed iumenta vocant et sol inclinat, eundum est; nam mihi commota iam dudum mulio virga adnuit. ergo vale nostri memor, et quotiens te Roma tuo refici properantem reddet Aquino,

me quoque ad Helvinam Cererem vestramque Dianam converte a Cumis. saturarum ego, ni pudet illas, adiutor gelidos veniam caligatus in agros.

315

320

SATVRA IV

Ecce iterum Crispinus, et est mihi saepe vocandus
ad partes, monstrum nulla virtute redemptum
a vitiis, aegrae solaque libidine fortes
deliciae, viduas tantum spernatur adulter.
quid refert igitur, quantis iumenta fatiget
porticibus, quanta nemorum vectetur in umbra,

et Salustius [Cat. 55] meminit.

5

315 Vmbricii scilicet verba:

poteram et alia incommoda urbis dicere, nisi animalia me vocarent.

317 innuit mulio raedae.

de Aquino civitate Campaniae.

namque apud Aquinum colunt numina in Galliis.

319 inde enim fuit Iuvenalis,

320 Helvinam Cererem. ibi earum dearum, quae colunt

IV de convivio Domitiani. 1 Crispinum dicit, qui sua terra Aegypto egentissimus fuit et postea factus est magister equitum Neronis. a me vocandus, id est qui saepe vitiis ipsius excitor ut crimina ipsius dicam. ergo iterum Crispinus'. 2 aut ad partes quasi comoediae, quae multae sunt in una, aut ad partes quasi convivii et epulationis. ita et Serenus libro II ait 'non dignus in quem debeam saturam calentem adcingere'. ad vituperationem operis mei. metaphora a comoedis. aut certe quia scaenici ad partes suas solent vocari. 3 figura. quid est Crispinus? aegrae solaque libidine fortes deliciae'. 6 virdiaria, ubi solent gestare.

317 iandudum P iamd- p 320 uestramque : uestamque P, et quidem ues in litura maiore p, tamque iam P, r nusquam apparet 321 Conuerte P, superscriptum uel conuelle, sic W. ortum id puto ex conpelle 322 Adiutor p: fortasse Auditor P, nam diu in rasura p scripsit d facta ex u

IV de piscis magnitudine titulus in P
3 aegra P aeger p

tialis VIII 48, 6

2 patres P corr. p fortis p 4 Delicias uiduae p. cf. Maras supra spernatur add. p aspernatus 5

« PreviousContinue »