Lexicon Ciceronianum

Sanguinem mittere. At. 12. . 84.

detrahere. At. 84.

elicere. Ph. 1. 174.

exsorbere. Rh. 104.

sistere. Plin. lib. 20. c. 4. SANITAS tum corporis, tum animi est. Sed præcipuam elegantiam habet, cum ad animum refertur. Præterea ad res alias pertinet; ut cum dicimus sanitatem dictionis, sanitatem orationis, idest integritatem, et quandum velut perfectionem.

Cum animi est.

Cum animi est, fere accipitur pro mentis con-
stantia, recta animi constitutione, ratione,
probo consilio.

De sanitate deturbare. Or. 3. 89..
Sanitate spoliare. Ph. 1. 213. .

A sanitate alienum esse. Or. 2. 183.
Ad sanitatem reducere. Or. 1. 128.
se convertere. Or. 2. 170.
redire. Fam. 187.

Sanitatem esse alicui. Or. 3. 238.
SAPIENTIA est rerum divinarum et humana-
rum, causarumque, quibus hæ res continen-
tur, scientia.

Sapientiam in aliquo esse. Ph. 3. 96.. consequi. Ph. 3. 99. .

Sapientia munitum esse. Ph. 3. 102.

esse. Ph. 3. 103..

Scelus concipere. Or. 1. 78. 216. . Or. 2. 105.. Or. 3. 121..

moliri. At. 108..

facere. Rh. 103. . Or. 1. 22. . Or.2. 229. Or. 3. 107.. vel perficere. Or. 2. 58. . anhelare. 2. Cat. 1. Scelere se obstringere. Ver. 4.71. A scelere revocare. 3. Catil. 10. Scelere exsolvere. Liv. 1. 2. c. 17. Scelus admittere. Att. 145. 304.

suscipere. Or. 1. 237.. Or. 3. 230.. edere. Or. 2. 257.. Or. 3. 16. Scelere se contaminare. Or.2.251.. Ph.3.59. devincire. Or. 2. 244..

se alligare. Or. 2. 155.

astringere. Or. 3. 24. . 193.

Scelus scelere cumulare. Or. 1. 23.. 2.100.
In scelere esse. Or. 2. 174.
Sceleri affinis. Rh. 26. . Or. 2. 180.
Scelere imbuere. 5. Ph. 20.

affluere. Pro Clu. 189.

In scelere volutari. Fam. 127. .
Scelere cooperiri. Or. 1. 78. Or. 3. 242..
A scelere abesse. At. 46. 214..
Scelere solutus. Or. 3. 197..

vel a scelere liberari. Or. 3. 133. Scelus expiare. Or. 2. 251.. Or. 3. 98. SCENA dicebatur, ubi ludi edebantur, vel ugebantur Comœdiæ, aut Tragœdiæ.

Ad sapientiam accedere. Idest sapienti simi- In scenam immittere. Or. 2. 249. .

superare. Or. 2. 128. . SATISDATUM. Hoc nomen ponunt Latini pro quadam obligationis forma, que committitur, et concipitur satisdando:fereque usurpatur in ablativo casu non sine adverbiali specie.

Satisdato aliquid debere. At. 255. 261.
SATISFACTIO est purgatio.

Satisfactionem alicujus accipere. Pro appro-
bare. Fam. 101..

SCELUS generalis est significati, et pro quo-
cunque maleficio ponitur.
Scelerum machinator. Or. 2. 112.

-architectus. Or. 2. 29..

VOL. III.

Scitum conscribere. Or. 2. 239.
SCRIPTUM est scriptura; vel monumentum
litterarum, et annalium.

facere interpretantur nonnulli pro artem scribendi profiteri et exercere. Liv. Dec. 1. lib. 9.

De scripto dicere. Rh. 168.. Fam. 151..
At. 56.. et al.

recitare. Or. 2. 75..
In scripta alicujus venire, vel pervenire.
Idest celebrari. Fam. 68..
Scriptis mandare. Ph. 3. 33.
celebrare. Fam: 67.
illustrare. Ib.

SCROBES sunt fovea intra terram manu factæ
ad vineas, vel arbores conserendas.
Scrobem facere. Col. lib. 5. cap. 4.

3 N

Scrobem subigere. Virg. Georg. lib. 2.

invertere. Cato. cap. 27.

SCRUPULUS lapillus est, qui in calceo latens,
pedem lædit, et pressus graviter nos offendit.
Unde fit, ut a Latinis pro re ponatur, quæ
nobis solicitudinem affert.
Scrupulum injicere. Ör. 2. 33. .

-- esse alicui. At. 24..
residere. Or. 2. 245..
evellere. Or. 1: 19..
eximere. Att. 75.

SCUTUM est clypeus.

rejicere. Id est post tergum. Rh.

139. Fam. 162..

abjicere. Id quod imbellis est et for

midolosi. Rh. 139. Ph. 1. 186.. SECTA est factio, pars, hæresis, certa quædam disciplina formula, ratio vitæ, ratio philosophandi.

Seetam sequi. Rh. 175. Fam. 103.. At. 274.. Or. 2. 166. et al.

SECURIS instrumentum est ad secanda ligna. Securi cervices subjicere. Or. 3. 97.. ferire, Or. 1. 91.. percutere. Or. 3. 97.. Securim infligere. Or. 2. 274.vel injicere. Or. 2. 135.. Id facere dicuntur, qui vehementer lædunt, et vulnerunt.

Virgas et secures expedire. Liv. 1. 3. c. 16.
SECURITAS est vacuitas ægritudinis, requies
curarum, ipsum esse sine curis.
Securitatem præstare. Fam. 247..
habere. Ph. 1. 236..

frui. Ph. 3. 104..
repudiare. Ph. 3. 105.

SEDATIO perturbationi opponitur.
Sedationem afferre. Ph. 1. 204..
SEDITIO vel a seorsum sedendo, vel a seorsum
eundo dicitur : et tunc est, cum populo dis-
cordante secum, res ad manum vocatur.
Similiter dicitur seditio in exercitu, in
classe, in schola, et si quid tale est. Est igi-
tur seditio discordia, dissensio, vis, turba,
impetus populi, vel militum.

Seditionem concitare. Or. 2. 144. vel excitare. Liv. Dec. 1. 1. 6.

commovere. At. 23. conflare. Rh. 120.

facere. Rh. 120. Fam. 164..

166.. et al.

oriri. Liv. Dec. 1. lib. 2.
ardere. Liv. Dec. 1. lib. 6.
gliscere. Ib.

recrudescere. Ib.
sustinere. Liv.

lenire. Liv. Dec. 1. lib. 6.
sedare. At. 75..

extinguere. Liv. Dec. 1. lib. 6. comprimere. Liv. Dec. 4. lib. 4. vindicare. Fam. 13. SEMEN. Semina ponuntur aliquando pro surculis depactis; qui, cum radices egerunt, in seminarium, aut vinetum transferuntur. Unde dicuntur seminaria pro plantariis. Dicuntur etiam semina grana; ut est se

prodire. Varro de Rust. lib. 1.
grandescere. Plin. lib. 18.
Cum translatione.

Semen delere. Or. 2. 103..
extinguerê. Ib.

SEMENTIS dicitur satio ipsa, vel semen, vel seminandi tempus.

Sementem facere. Translate ponitur sape. Rh. 133. At. 140.. Ph. 2. 75.

conficere, vel peragere. Col. lib. 2. SENATUS et locum, in quo ipsi Senatores conveniunt, et Senatores ipsos significat. Senatum vocare. Fam. 161. Or. 2. 107.

convocare. Fam. 151. Or. 2. 179.. cogere. Fam. 60. 200. At. 313.. frequentem efficere, pro cogere.

Fam. 115.

dare. At. 314..

haberi. Fam. 4. 114. 120.

esse, pro convocari. Fam. 3.. 63. 198. At. 306.

cooptare. Id est senatum constituere. Or. 1. 133.

In Senatum legere. Id est senatorem facere. Fam. 204..

venire, pro senatorem fieri. Fam. 46. Or. 2. 155.

Senatu aliquem movere. Id est expellere ordine senatorio. Ascon. Pæd. et Cic. pro Clu. c. 43.

Ex Senatu rejicere. Ph. 3. 85.. Senatum mittere. At. 306. vel dimittere. Ph. 3.97.. Fam. 3.. Id est Senatoribus domum abeundi facultatem dare.

Senatum discedere. Fam. 40.

delere. Or. 3. 194.

extinguere. Ph. 3. 52..

Legatis dare. Nep. 23. c. 7. SENATUSCONSULTUM est decretum Senatus, vel lex, aut auctoritas Senatus, scripta de re aliqua. Fiebat autem senatusconsultum uut per rogationem, cum rogabatur unusquisque sententiam, quam verbis efferebat: aut per discessionem, quando Senatores idem sentientes, in unam partem pedibus ibant. Senatusconsultum facere. Fam. 2.. 11. 60. 115.. At. 151.

inducere. Id est infirmare.

At. 20.. SENECTus est prope acta et decursa atas,

canities, vitæ occasus. Cum translate accipitur, poni solet pro gravitate, et rei, de qua loquimur, maturitate, et pondere. Senectutem adipisci. Ph. 3.77..

In senectute florere. Ph. 3. 96.

Ad summam senectutem vivere. Rh. 180..
Senectute esse. Or. 3. 219..

confici. Ph. 1. 132.

Senectutem sustentare. At. 326.

exuere. Plin. lib. 8. cap. 30. SENIUM idem est, quod senectus. Ponitur etiam pro tristitia, et squalore. Senio confici. Or. 3. 105.

carere. Ph. 2. 198.

SENSUS et ad corpus, et animum pertinet.
Ad corpus.

Certum est, hanc vocem ad corpus aliquando
referri: unde quinque esse sensus vulgo di-
cuntur, tactus, gustus, visus, odoratus, au-
ditus.

Sensum habere. Fam. 55. Ph. 1. 168. Ph. 2. 65.. 130..

Sensu moveri. Rh. 125.. Fam. 54. Ph. 1.
25..

Sensum amittere. Ph. 3. 98. Fam. 72.
Sensu carere. Fam. 80.. Or. 2. 96.. 80..
et al.

Sensum auferre. Ph. 3. 97..

Ad animum.

Sensus, cum ad animum refertur, interdum pro communi quodam animorum affectu et motu ponitur; interdum pro opinione, consilio, vel assensione.

In aliquem sensum allici. Fam. 16.

Sensum gignere. Ph. 3. 102.

Ad sensum alterius se convertere. Ph. 3. 113..

Sensum deponere. Fam. 9.

ainittere. Or. 1. 44..

Sensus alicujus tenere. Cic. pro Sest. Deni-
que etiam sermonis ansas dabat, quibus
reconditos ejus sensus tenere possemus.
Or. 3. 7.

Sensum alicujus rei existere. Ph. 3. 101..
Sensus exprimere. Rh. 215.
SENTENTIA duplex est apud Latinos, privata
scilicet, et forensis.

Privata.

Ex sententia idem est, quod ex voto, vel ex

dicitur, qui in eandem rationem verba facit, vel eodem spectantia. Rh. 94.. Fam. 19.98. At. 37. 193. 321.. Ph. 2. 113.. Dicitur quoque decretum in nostram sententiam fieri, quod fit secundum nos: idest in utilitatem et commodum nostrum. Fam. 11. At. 54..

In sententiam ducere. Rh. 42.

adducere. Fam. 18..

Ad sententiam perducere. At. 257.
traducere. Or. 2. 48.

Sententiam inclinare. Or. 2. 117. Ph. 3.80.
In sententiam ire. Id est assentiri. Fam. 3.
At. 306..

Sententiam sequi. Or. 3. 206.
Sententiæ assentiri. Ph. 3. 107.
Sententiam destinare. Ph. 1. 176.

confirmare. At. 20.

habere, et ad res, et ad personas refertur. Habet enim oratio sententiam eam, in quam scripta, vel prolata est. Habemus autem sententiam, quam sequimur. AD RES. Cic. ad Att. 10. Curionis sermo postridie eandem habuit fere sententiam. At. 158.. Rh. 18.. Or. 1. 252. Ph. 3. 54.. AD PERSONAS. Cic. de Nat. Deor. 2. Est Philosophi, et Pontificis, de Diis immortalibus habere non errantem et vagam, sed stabilem certamque sententiam. Ph. 2. 26.

In sententia esse, tripliciter a Latinis dicitur. Sumus enim in sententia aliqua, quam sequimur, vel in qua manemus. Fam. 49.. 68, Ph. 2. 191. Sunt autem res in sententia, que, ut volumus, et optamus, acciderunt. Dicitur etiam aliquid scriptum in sententia quadam, quod eam sententiam habeat ; ut apud Ciceronem Tusc. 3. Quæ sequuntur, in eadem sententia sunt, totusque Liber. Ph. 1. 199.

In sententia manere. Fam. 105.. 106. At. 135. vel permanere. Fam.11. 15..24..27. constare. Fam. 13. 103. perseverare. Or. 3. 193.. Ph.

2. 76..189..
Sententiam tenere. Ph. 1. 55. Ph. 2. 146.
vel retinere. Ph. 1. 544..

occultare. Ph. 3. 108..
frangere. Fam. 4.

spe, atque ut optamus. Rh. 95. Fam. 7. De sententia deterrere. Ph. 2. 125.

153.. At. 49. 62. 80.. 278.. Cic. Fam. 21. Sane feliciter, et ex mea sententia Rempublicam gessimus. Id. Fam. 25.. Et profecto confecta res ex nostra sententia est.

Ex sententia animi. Ex animi sententia jurare, est ita jurare, ut mens jurantis concipiat fieri oportere, quod juratum est. Rh. 133.. Ph. 3. 73..

De sententia animi. Id est de nutu, et consilio. Ut, nihil sum facturus, nisi de tua sententia: idest nisi tua summa voluntate atque assensione. At. 104.. Fam. 6.. At. 40. 253. . Or. 2. 177.

In sententiam. In sententiam eandem loqui

movere. Or. 3. 170.

deducere. At. 25..

depellere. Fam. 7.. dejicere. Ph. 1. 177.. detrudere. Fam. 238.. Sententiam movere. At. 102.. mutare. Fam. 14. De sententia decedere. Fam. 38.. Or. 2.

139. Or. 3. 56.

A sententia discedere. Cæs. de B. C. lib. 1.
Sententia. Ph. 1. 16. . 62. Ph. 3. 55. vel de
sententia desistere. Ph. 1. 181.

A sententia abesse. Rh. 107..
Sententiam repudiare. Or. 3. 206.
Forensis.

Sententiam rogare. At. 7.306. . Or. 2. 208.

dicere. Fam. 3. 9. 11. 61. 114..

ferre. Ph. 3. 106.

pronuntiare. Fam. 3. 122..

dividere. Fam. 3. Or. 3. 104. Sententiis omnibus damnari. Rh. 105, omnibus absolvi. Or. 1. 223.. SENTINA pars est navis inferior; in quam quicquid instillat aquarum, defluit. A sentio dicta: nam odorem fœdum emittit. Pro translationem dicitur sentina omnis locus, in quo receptaculum sit sceleratorum hominum, vel ipsi scelerati homines. Sentinam ejicere. Or. 2. 105..

3.88..

exhaurire. At. 18. Or. 2. 99.. Ph.

vertere. Juvenal. Sat. 6. 99. SEPTUM. Septa generali vocabulo dicuntur omnia loca munita, et quodam sepimento vallata. Inde stabula ovilia, bubilia, caprilia, et id genus reliqua, septa nuncupantur. Pro obicibus, et claustris, quibus utimur ad impetus fluviorum coercendos, accipiunt Jurisconsulti.

Septa facere. At. 66..

Septis continere aliquid. Or. 3. 247.
Septa revellere. Or. 3. 196.

SEPULCHRUM est tumulus, bustum, vel monu-
mentum: locus scilicet, in quo corpus, ossave
demortuorum corporum reconduntur.
Sepulchrum decernere. Or. 3. 223..
In sepulchro condere. Ph. 2. 181.
In sepulchrum inferre. Ph. 2. 183.
SEPULTURA est humatio, vel bustum.
Locum sepulturæ dare. 4. Fam. ep. 12.
Honorem sepulturæ decernere. Ph. 9. c. 6.
tribuere. Suet. in Aug.
c. 17.

Sepultura afficere. Ph. 2. 92.
Sepulturam insepultam efficere. Or. 3. 153..
SERMO. Sermo est (ut in Lib. 3. ad Heren.)
oratio remissa, et finitima quotidiana lo-
quutioni. Vel, ut scribit Servius, est con-
sertio orationis, et confabulatio duorum,
vel plurium. Est etiam sæpe unius. Nos
vero ut hujus dictionis significationem illus-
triorem faciamus, id addere non pœnitebit,
sermonem præter superiorem expositionem, a
Cicerone sæpeponi propervulgato quodam ru-
more. Huc addes, sermonis significationem
modo activam, modo passivam esse, ut etiam
vel activa, vel passiva est significatio invidiæ,
odii, opinionis, existimationis, suspicionis, et
multarum aliarum Latinarum vocum.
Sermo facetus. Rh. 87..

ludicer. Ph. 1. 2..

suavis. Fam. 181..

liberior. At. 33.

longus. Rh. 141..

Sermo pervagatus. Or, 3, 107..

exploratus. At. 47...
commodus. Fam. 28.

honorificus. At. 169.

malevolus. Fam. 42..

stultus. Fam. 41.

puerilis. Ib.

urbanus. Id est in urbe pervagatus. Or. 3. 150.

- quotidianus. Rh. 80. Fam. 2. Sermonem captare. Ter, Phorm. 5. 6, aucupari. Plaut. 436.

quærere. Ter. Eun. 3. 3.

- lacessere. Pro captare. Fam. 38..
arripere. At. 111.

Sermonis auctorem esse. At. 7.
Sermoni locum relinquere. Or. 2. 160. .
Sermonis ansam dare. Or. 3. 7..
Sermonem inferre. Rh. 87.. Ph. 3. 29.
excitare. Fam. 120.

inducere. Fam. 37.. At. 209.. Or. 2. 231..

dare. Fam. 127.. Sermonis materiem præbere, vel dare. At.

299..

In sermonem venire. Or. 1. 202.. vel inci-
dere. Pro sermonis ansam dare. Fam. 127..
Pro loqui. Ph. 3. 95. Fam. 33.
Sermonibus vapulare. At. 50.
Sermonem subire. At. 11.

sustinere. Fam. 251. .
ferre. At. 136.

Sermonis materiam nancisci. Fam. 34..
In sermonem delabi. Rh. 93.
Sermonem instituere. Rh. 136. Ph, 1. 177.
ducere. Rh. 166. . 184. .
trahere. Rh. 166..
ordiri. Rh. 93.

Ad sermonem accedere. Rh. 142.
Sermonem habere. Id est verba facere. Ph. 3.
95..96. Fam. 31. 36.. Cic. ad Qu. Frat.
Primus annus habuit de hac reprehensione
plurimum sermonis. Id est multus fuit
sermo, et creber de hac reprehensione. At.

298.

esse. Id est sermonem haberi, dissipari, pervulgari. Ph. 3. 107. . Fam. 112. Or. 2. 251.. Or. 3. 29. Ph. 3. 120. In sermone esse. Id est sermonibus vapulare, vel divulgari. Or. 1. 120. Or. 3. 227. producere. Ph. 3. 126.. perpetuare. Rh. 129. conficere. Rh. 87. consumere. Rh. 39.. Insinuare se. Or. 2. 68. vel dare in sermonem. Ad Attic. 212. Insinuare autem se, vel dare in sermonem, est ad aliquorum colloquium accedere, vel obrepere; vel sermonis cum aliquo habendi causam quærere.

multus. Fam. 36.. At. 103..116.206. Ad sermonem se adjungere. Fam. 194..

Or. 1. 11.

obscurus. Fam. 19..

varius. Fam. 19.. 120. . 136.

dubius. Fam. 28.

tectus. Fam. 140.

Sermonem conferre. Rh. 63.. Ph. 3. 27..

40..

communicare. At. 15.

Sermonis participem esse. Rh. 164..
Sermoni interesse. Fam. 171. At. 311,

injicere. Fam. 194.

In sermone dictitare. Fam. 17.
Sermonibus usurpare. Or. 3. 131..
In sermone versari. Fam. 22.

Sermonem investigare. At. 6..

exprimere. Fam. 112. At. 151.. exponere. Ph. 3. 95. . referre. Fam. 11.. deferre. Fam. 36.. 37.. vel perferre. Fam. 15. . 19..

dissipare. Or. 1. 79. . Or. 2. 149. Sermonibus refercire. Or. 3. 129. divulgare. Or. 1. 278. percelebrare. Or. 3. 52.. celebrare. Or. 2. 24.. Or. 3.

reprimere. Fam. 38..

retundere. Fam. 115.
restinguere. At. 206. .

A sermone removere. Ph. 3. 102.
Sermonem exhauriri. At. 299.

refrigerari. Fam. 36..
obmutescere. At. 154.
mori. Or. 3. 53. .

SERVITUS est postremum malorum omnium,
non modo bello, sed morte etiam repellen-
dum: ademptio scilicet libertatis.
Justam servitutem esse alicui. Ter. Andr. 1.
1. 9.

Servitutem afferre. Fam. 93.

-imponere. At. 318..

In servitutem adducere. Or. 3. 97. .

Severitatem mitigare. Rh. 130.. At. 294. ́ Or. 2. 185.

SIBILUS est sonus oris, qui compressis denti-
bus, et parum diductis labris, fieri solet.
Sibilum edere. Catull. Carm. 4. 12.
Sibilo signum dare. Liv. 1. 25. c. 8.
consectari aliquem. At. 33.
explodere. Or. 1. 50.

SICA est genus gladii brevioris,
Sicam vibrare. Or. 2. 109.

extorquere de manibus. Or. 2. 100.. SIGNIFICATIO ponitur pro vi, notione, potestate, virtute, signo, indicio. Significationem habere. Cic. Ad me autem litteras, quas misisti, quanquam exiguam significationem tuæ erga me voluntatis habebant, tamen mihi scito jucundas fuisse. Fam. 63.. Rh. 138.

Significationem facere, Ph. 3. 26. . 102. Ph. 2. 119. 134.

conficere. Rh. 28.. 41.
protendere. Ph. 2.59..
dare. Rh. 122..
elucere. Ph. 3. 105..

apparere. Ph. 3. 10.
observare. Ph. 2. 82. .
animadvertere. Ib.

SIGNUM extra rem militarem est; vel ad rem militarem pertinet.

SIGNUM Latinis persæpe est, quod vulgo dicimus sigillum, scilicet quo aliquid consig namus, vel obsignamus, et notamus.

Servitutem depellere a patria. Nepos in Ti- Signo obsignare. Or. 1. 213. 232.. 282. . mol.

perpeti. Or. 3. 220.

In servitute esse. Or. 2. 22.

Servitute opprimi. Or. 2. 239.. Servitutem servire. Or. 3. 138..

repellere. At. 281. Or. 3. 181. Servitute liberare. Ph. 3. 104. SEVERITAS est gravitas, acerbitas, duritia. Atque, ut severus, tam de rebus, quam de personis dicitur.

Severitas animadversionis. 9. Fam. ep. 14. disciplinæ. Quintil. 1. 2. c. 2. Severitatem habere. Rh. 177..

adhibere. Ph. 3. 18. Ph. 1. 53. . Ad severitatem contorquere. Rh. 115. revocare. At. 12.

vel consignare. Or. 1. 4. . Signum apponere. Ad. Brut. Signo suo uti. At. 35. .

Sub signo asservare. Or. 2. 64. . habere. At. 145.

Signis impressis custodire. Sen. de Ben. 1. 3. c. 15.

« Previous Continue »

Books

Lexicon Ciceronianum, Volume 2