Page images
PDF
EPUB

Jus habere. At. 92. Or. 2. 234. . Or. 3. 237. | Laborem sustinere. At. 15.

Jure esse. Id est jus habere. Or. 1. 195..

Or. 2. 88.

In jus vocare. Or. 1. 2. . 146. . Rh. 9..adducere. Or. 1. 5..

educere. Or. 1. 171..
adire. At. 184..

Jus suum persequi. Or. 1. 58. 286..

--

exequi. Cæs. de B. C. lib. 1.

tenere. Rh. 104. Or. 1. 291. --- obtinere. Or. 1. 5.. 89. 169. 286. retinere. Or. 1. 155. Or. 3. 61. JUSJURANDUM est affirmatio religiosa, sacramentum, fides.

Ad jusjurandum adigere. Liv. Dec. 5. lib. 3.
Jasjurandum jurare. Fam. 60..
Jurejurando firmare. Ph. 2. 172..

devincire. Or. 3. 49.

Jusjurandum dare. Ph. 3. 74..

conservare. Ph. 3. 72.
servare. Nepos in Ages.
negligere. Rh. 52. Or. 2. 251..
violare. Ph. 3. 73.

deferre. Quintil. 1. 5. c. 6. interponere. Liv. 1. 34. c. 25. JUSTA, orum, dicuntur sacrificia, vel exequia, quæ mortuis impenduntur: dicta, quod jure fierent iis, qui de nobis viventes bene meriti fuerant.

facere. Or. 2. 164. Ph. 2. 181..
solvere. Or. 1. 22.

peragere. Plin. lib. 2. cap. 119. Justis carere. Justis carent, quibus non fiunt justa. Ph. 2. 178.

JUSTITIUM est jurisdictionis intermissio vel inhibitio.

indicere. Or. 2. 200.. 206. edicere. Or. 2. 257. 266. remittere. Liv. Dec. 1. lib. 10.

[blocks in formation]

sustentare. Salust.

ferre, perferre, tolerare. Nepos,

Quintil. et al.

Labore fungi, vel perfungi. Fam. 9. Or. 2. 240.

Laborem impertiri. Or. 2. 125...
Labore se exercere. Or. 2. 191.

frangere. Or. 2. 191. Laborem impendere. Or. 1. 199. insumere. Rh. 76. .

consumere. Fam. 90. Rh. 105. Labores exantlare. Ph. 1. 27. 174. . Laborem detrahere. Fam. 34. .

levare. Rh. 110. 207...

- sublevare. Cæs. de B. G. lib. 5. Labore supersedere. Fam. 47. Labori parcere. At. 30.. Labore carere. Fam. 103.. Labores compensare. Rh. 144. LABRUM pro margine, et extrema ora fluminis, lacus, fontis, et hujusmodi, quæ levi aquæ motu perluuntur, ponunt aliquando Latini: Labrum quoque dicitur genus vasis ad luvandum aptum. Labrum item vinarium, lupinarium, vel olearium dicitur, in quo lupinus conditur; vel in quod vinum a lacu, oleum e cortina transfertur. Pars etiam faciei est.

Labris primoribus gustare. Or. 3. 43. Ph. 2.6. vel extremis gustare, vel attingere, est leviter aliquid attingere. Ductum ab iis, qui cibum, aut potum tenuiter degustant, nihil inde in stomachum transmittentes. Rh. 92.

La

LACRYMA est humor ex oculis manans. crymæ etiam arborum dicuntur Theophrasto humor naturalis, quem interdum ipsæ arbores foris ostendunt; vel qui in ipsis interioribus partibus continetur.

Lacrymas movere. Quint. lib. 6. cap. 2. -'excire. Plaut. 317.

excutere. Terent. Heaut. 1. 1. cadere. Terent. Adelph. 4. 1. Lacrymis se tradere. Fam. 70.

dedere. Ph. 1. 185. . Lacrymas effundere. Or. 2. 281. Lacrymis confici. Fam. 14. ep. 4. Lacrymas profundere. Or. 1. 284.

tenere. Or. 1. 291.

[blocks in formation]

Lætitia afficere. Fam. 39. . 248. Or. 3. 116.. | Latebram habere. Ph. 1. 87..

efferre: Fam. 23.

Lætitiam capere. Fam. 39.. 132. . At. 230..

percipere. Rh. 101.

Lætitiis omnibus incedere. Id est exilire. Fam. 22..

Lætitia exultare. Fam. 224..

perfrui. Or. 2. 102. .

LAMENTATIO est ægritudo cum ejulatu. Lamentationem fieri. Or. 1.110.. Or. 2. 120.. Lamentatione locum complere. Rh. 209. LANGUOR proprie est defectus virium, et succi naturalis.

Languorem afferre. Or. 4. 202.. Ph. 3. 52.. Languori se dare, vel dedere. Ph. 3. 25. LAPIDATIO. Lapidare est lapidibus cædere, vel obruere.

Unde lapidatio verbale ducitur. Lapidationem facere. Cic. in Verr. Fit magna lapidatio. Or. 1. 222. Idem pro Domo sua: Inde saxis facta lapidatio est. Or. 2.215..

LAPIS est silex, vel saxum.
Lapidibus aliquem ejicere. Pro Corn. 1.
Lapidem jacere. Or. 3. 109. .
Lapide aliquem appetere. Or. 2. 215. .

percutere. Rh. 126. . Or. 2. 215. . Lapidibus obruere. Ph. 3. 61. . De lapide emptus. Cicero homines vilissimos de lapide emptos vocat. Nam prisco more Præcones ex lapide facere præconium solebant ; ubi Mancipia venalia solebant pronuntiare. Or. 3. 87.

Ad tertium, ad quartum lapidem, et similia. Lapidibus apud Veteres milliaria signabantur: idcirco lapis quandoque pro milliario ponitur. Liv. 1. 3. c. 69.

LAQUEUS est vinculum: vel pro quacunque re ponitur, qua irretiri, et capi possimus. Collum laqueo obstringere. Plaut. Aul. 1. 1. 39.

Laqueo irretire. Rh. 88. .

In laqueum collum inserere. Or. 1. 208. Laqueo vitam finire. Id est suspendio. Sen. Hippol. 259.

Laqueum declinare. Or. 3. 109..

Gulam laqueo frangere. Salust. Catil. c. 55. LARGITIO est liberalitus, vel expensa, quæ fit ad aucupandum favorem in petitione Magistratuum.

Largitionem fieri. Fam. 43... Or. 2. 68. 125. Ph. 3. 43..

intermittere. Or. 3. 61. LASSITUDO est molestia, quum ex labore suscipimus.

Lassitudinem abigere. Plaut. 561. sedare. Nepos in Eum. eximere. Plaut. 562.

A lassitudine acquiescere. Nepos in Datam. LATEBRA locus est, in quo aliquid delitescere, et occultari potest. Per translationem varie usurpatur; poniturque pro excusatione, vel declinatione rei alicujus objecta. Latebram quærere. Ph. 3. 73..

dare. Ph. 2. 191.

[ocr errors]

In latebram se conjicere. Ph. 2. 117.. impelli. Pro Rabir. c. 8.

E latebris erumpere. Or. 3. 4.. LATIBULUM dicitur, ubi fera se occultant. Dicitur etiam de hominibus.

quærere. Ph. 3. 3. Latibulis se tegere. Or. 3. 129. . Tanquam serpentem e latibulis se inferre. Or. 3. 29..

LATROCINIUM est latrocinandi actus.

Per latrocinium aliquid auferre. Or. 1. 87. Latrocinio opprimere. Cæs. de B. G. 1. 8. Latrocinia ab aliquo loco depellere. At. 294..

LATUS, eris. Dicitur, quod est infra axillam. Ponitur etiam pro viribus, et spiritu. Dicuntur et latera insulæ. 1. de Leg. 6. pro extremis utrinque partibus.

Per latus alterius sauciari. In Vat. 13.
Ad latus alicujus sedere. Or. 1.257..
A lateribus alicujus nunquam discedere. Ph.
3. 95..

teneri. 3. At. ep. 32.

Latus offendere. Or. 2. 54.
Lateris dolore consumi. 3. de Or. 6.
Latus alicui condolere. Rh. 145.
LAUDATIO est laudantis oratio, commendatio,
vel oratio funebris.

Laudatione spoliatus. Id est funebri oratione.
Pro. Mil. 34.

Laudationem dare. Pro Flacc. 36.
LAUS est præconium, commendatio, vel gloria.
Laudem quærere. Fam. 20. . Or. 2. 151...
petere. Ph. 1. 75. 188. .
asciscere. Or. 2. 232.
venari. Rh. 24. .
libare. Ibid.

Ad laudem incumbere. Fam. 149. .
Laudem haurire. Fam. 84.

comparare. Fam. 19.. sibi parere. Ph. 3. 42. . colligere. At. 298. adipisci. Fam. 51. capere. Ph. 3. 38. excipere. At. 8.. nasci. Fam. 7. . consequi. Fam. 24.. 149. vel assequi. Or. 2. 163.

habere. Habet aliquis laudem de nobis, qui laudes nostras effert, celebrat: id quod eo modo dicitur, quo orationem haberi. Habet etiam res laudem, quæ laudabilis est. PRIORIS USUS EXEMPLUM. Cic. ad Att.13. Bruti nostri quotidianis assiduisque laudibus, quas ab eo de nobis haberi permulti mihi renuntiarunt, commotum istum esse aliquando scripsisti. At. 217.. POSTERIORIS. Cic. in Bruto: Brevitas in universa eloquentia laudem non habet. Rh. 169. 174. .243..

In laude esse. Idem est, quod laudem habere. Or. 1. 75. 80.

Laudibus procedere. Rh. 176.

florere. Fam. 133. Rh. 142.

Laudibus cumulari. Rh. 86. .94..

abundare. Ph. 3. 16.

Laudem alicujus florere. Or. 3. 122. .
Laudi favere alicujus. Fam. 6. .
suffragari. Fam. 160..
servire. Or. 1. 77.
subvenire. Fam. 20..

alicujus præesse. Fam. 7.. Laudem impertiri. Or. 2. 7.. concedere. Rh. 86.

transfundere. Fam. 133.. Laudibus afficere. Ph. 3. 42. .

Laudem tribuere. Fam. 61.. 245.. At. 283.
Rh. 93.

Laudibus ornare. Fam. 25.. At. 309,
illustrare. Fam. 70..
Laudes alicujus celebrare. Or. 2. 189..
Laude aliquem celebrare. Or. 2. 127..

-

ferre. Fam. 160.. vel efferre. Ph. 3. 100.. Fam. 133. Or. 2. 188. Non semper simplex est hæc locutio, sed sæpe dicimus laude ferre, vel efferre in cœlum, vel ad cœlum.

Laudibus in, vel ad cœlum tollere. Fam. 133. 245..247..

Laudes diffundere. Or. 3. 57.

Laudi dare. Or. 2. 278. Ph. 1. 148.. Ph. 3. 14.

In laude ponere. Idem est quod laudare. Quod no solum de rebus dicitur, sed de personis etium interdum et sic dicitur aliquis in laude poni, pro laudari. Rh. 160. 177. Or. 1. 196. et al.

Laudi esse. Fam. 21. 64. .

Laudem præripere. Or. 1. 28.. Or. 2. 244..
Laudibus obscuritatem afferre. Or. 3. 145..
De laudibus delibare. Fam. 156.
Laudem imminuere. Fam. 8. 133.

obterere. Or. 1. 235. . Or. 2. 195. A laude abesse. Pro laude carere. At. 128. Laudem referre. Cicer. Lucius Flaccus vete

rem Valeriæ gentis in liberanda patria laudem prope quingentesimo anno retulit. Or. 2. 146. LAXAMENTUM proprie est dilatatio. Translate tamen pro remissione accipitur, non sine elegantia.

dare. Or. 2. 36. nancisci. Fam. 195. LECTUS idem est quod cubile, locus scilicet, super quo quiescimus. Dictus, ut ait Varro, quod lectis herbis, et frondibus stramenta facerent. Vel, ut Festus putat, ab alliciendo, quod fatigatos ad quiescendum alliciat. Apud antiquos pro loco accipiebatur, super quo sedebant ad mensam: unde triclinium. Lectum sternere. Or. 2. 20.. Or. 3. 170.. 173. Ph. 2. 182.

In lecto aliquem collocare. Ph. 1. 240. esse. Rh. 109.. Fam. 141.

E lecto surgere. Ter. Adel. 4. 1. LEGATIO est actus ipse legandi: sed tamen passive sæpius significationis esse videtur, quam active.

Legationem dare. At. 27. Or. 2. 62.

[merged small][ocr errors][merged small]

renuntiare. Id est quod vulgo dicimus Legatos referre id, quod in legatione gesserint. Or. 3. 231.

LEGATUS dicitur orator, vel auctor, qui defert mandata alterius. Vel dicuntur Legati nuntii pacis et belli, curatores, interpretes bellici consilii, ministri muneris provincialis.

Legatum decernere. Fam. 2.. 8.. legare. Or. 3. 10. 86.

mittere. Rh. 122. Or. 2. 10.. et al. venire. Fam. 243. Rh. 194. LEGIO ab eligendo dicta est, quod legantur milites in delectu.

Legiones decernere. Fam. 28.. scribere. Liv.

conscribere. Fam. 166.

conficere. Cæs. de B. G. lib. 8. Legionibus supplementum scribere. Fam.

31..

Legionem explere. Salust. in Catil. accire. Liv.

In legiones distribuere. Cæs. de B. C. lib. 3. Legiones dare. Liv. Dec. 3. lib. 1. habere. Fam. 162.

Legionibus præesse. Liv. LENITAS est quasi quædam mollitia, sive lenitudo, aut quædam animi moderatio. Convenit vero et personis, et rebus aliis. De lenitate deducere. Or. 2. 110.. Ad lenitatem revocare. Rh. 89.. se dare. Fam. 202.. LENOCINIUM est Lenonis uctus. Ponitur etiam pro exquisitiore quadam elegantia. Pro delinimento, vel allectamento quoque aliquando est.

Plaut. 570.

facere. Id quod est Lenonis.

a re aliqua petere. Or. 2. 142. Lenociniis se dedere. Or. 3. 26.. LEVAMENTUM idem est, quod allevatio, vel fomentum.

Levamento esse aliquid alicui, At. 201. LEVATIO. Levationis, et levamenti eadem est significatio. Levationem ab aliquo expectare. At. 196. - reperire. Ph. 2. 3.. fieri. Ph. 1. 121.

habere. De re est hæc locutio, et active sumitur, ut res levationem habeat, a qua levatimem expectamus; scilicet doloris, agritudinis, et rerum molestarum vel consolationem, vel depulsionem, Ph. 1. 174.. Levationi esse. Fam. 82.. Levationem afferre. Fam. 52.

LEX. Legis significatio vel privata, vel publica est. Privata est, cum accipitur pro conditione, jure, pacto, aut pro forma et typo.

Publica vero est, cum ad constituendam Rempublicam, et jus suum cuique tribuendum pertinet; poniturque pro rogatione, scito, jure, jussu populi, Principis decreto, Judicis sententia.

Legem rogare. Or. 2. 103. Or. 3. 147.

jubere. Or. 3. 62..

- ferre. Ph. 3. 113.. Fam. 4. 17. vel perferre. At. 18. 216. 327..

sancire. Ph. 3. 103.. 104. . Or. 2. 268. Ph. 2. 171..

sciscere. Or. 2. 266..
condere. Ph. 2. 171..
facere. Or. 3. 195..

scribere. Or. 2. 171.. 222.. 223. Rh. 92.

Cicero de Orat. 1. Alter plus lege agendo
petebat, quam quantum lex in duodecim
tabulis permiserat. Idem: Cum egisset
lege in hæreditatem paternam testamento
exhæres filius, quæsitum est de jure ci-
vili, possetne paternorum bonorum ex-
hæres esse. Rh. 99.

Legi intercedere. Or. 2. 206. .
Legem repudiare. Ph. 3. 114.
A lege discedere. Or. 2. 48.
Legem infirmare. Or. 3. 157..

156..

irritam facere. Or. 3. 198.. dissolvere. Pro infirmare. Or. 3.

illidere. Pro dissolvere. Or. 3. 29..
convellere. Or. 3. 81..
conculcare. Or. 3. 33..

incidere. Or. 3. 118.. 156. 189. vel
figere. At. 227. Or. 3. 189. . Leges in-
cidebantur antiquitus in æs, et in Capitolio,
vel in aliquo loco publico figebantur, ut om-
nibus essent aperta. Sic videas a Latinis
dici æra Legum; ut apud Ciceronem in
Catil. Cum legum æra ictu fulminis lique-
facta sunt. Or. 2. 115. Idem de Div. Era
legum de cœlo tacta. Ph. 2. 118.
promulgare. Fam. 203. . Or. 2. 227. Legem interire. Or. 3. 196.

perrumpere. Ph. 3. 59.
perfringere. Or. 2. 101.

abrogare. Or. 2. 125. Or. 3. 197..
antiquare. Ph. 2. 191.. Ph. 3. 48..
delere. Or. 3. 15. .

At. 3.

dare. Ph. 2. 167.. 174. 177.
ponere. Or. 2. 179..

imponere. Rh. 107.. Or. 3. 206.. 212. Ph. 1.7..

[ocr errors]

constituere. Or. 2. 76.

instituere. Rh. 90. Or. 2. 138.
Legibus astringere. At. 291..
Legem accipere. Or. 3. 195.. Ph. 3. 74.
In legem jurare. Or. 3. 11.

Legem observare. Ph. 3. 41. vel servare.
Fam. 28.

conservare. Rh. 80.. Or. 2. 144.
aliquem tenere. Ór. 1. 163.
Legibus teneri. Or. 2. 48. 247. Or. 3. 125.
241..

Lege agere. Or. 1. 116. Multiplex est hujus locutionis usus. Aliquando enim pro eo accipitur, quod est judicio persequi. Plaut. in Aulular. Lege agito mecum, molestus ne sis, et cœnam coque. Teren. in Phor. Una injuria est tecum. D. Lege agito ergo. Præterea dicunt Latini lege agere, pro, victos virgis cædere, et deinde securi ferire, exequendo scilicet sententiam, quam Judex tulit. T. Livius de Campanis loquens: Fulvius acceptas litteras, neque resolutas cum in gremio reposuisset, Præconi imperavit, ut Lictorem lege agere juberet. Id est, ut ex officio suo ageret, et sententiam in damnatos exequeretur. Valerius Max. lib. 3. Deligatis ad palum hostibus, litteras a Patribus Conscriptis nequicquam Campanis salutares accepit. In sinistra manu, sicut erant traditæ, reposuit, ac jusso Lictore lege agere, tunc demum aperuit, postquam illis obtemperari non poterat. Est quoque lege agere, idem quod actionem, et querelam inofficiosi intendere.

tollere. Or. 2. 257..

Lege vel legibus solvi. Id est liberari. Or. 2. 15.. Rh. 16..

LIBER, a, um. Dicitur, qui sui est juris, aut qui in sua potestate est; id est ingenuus, et nullius dominationi parens: cui opponitur servus. Generaliter etiam poni solet pro non impedito, re nulla implicato.

Sine casu. Rh. 114. 186. . Or. 1. 146. Or.
2. 183.. et al.

Cum ablutivo. Or. 2. 245. . Or. 3. 124..
- accusativo, et præpositione ad. Ph. 2.
25..

ablativo, et præpositione ab. At. 7.. Or.

1. 204. . et al.

LIBER modo pro Baccho; modo pro cortice
accipitur. Accipitur etiam pro opere, vo-
lumine, scriptis, vel monumentis. Et ali
quando Opus integrum significat; aliquan-
do pro certa parte Operis est: ut Virgilii
Eneis in duodecim Libros distinguitur.
Hæc tamen libri significatio, qua pro volu-
mine accipitur, ducta est a libro pro cor-
tice. Nam ante usum chartæ in cortice scri-
bebant, quæ, ut modo diximus, liber appel-
labatur. Quare nunc etiam chartas scrip-
tas, et volumina Libros appellamus.
Librum evolvere. At. 145. Ph, 1. 153..
pervolutare. At. 74,.
legere. Fam. 85.

scribere. Fam. 16. 38. 85. 104..
edere. Fam. 16. . Ph. 1. 153.. Ph.

[blocks in formation]

Liberos amittere. Fam. 4. ep. 5.
LIBERTAS, ut volunt Grammatici, in loquen-
do accipitur, cum quis non timide (quod
servile est) sed ingenue, et libere, hoc est,
ut liberum hominem decet, loquitur. Licen-
tia vero, quando hac libertate abutitur us-
que ad temeritatem, et procacitatem: unde
Quintil. Quæ in aliis libertas est, inquit,
in aliis licentia vocatur. Uno verbo Li-
bertas a vitio remotior est; licentia vitio
magis affinis: ut vix libertatem in malam
partem poni videas sine adjectivi, aut alius
nominis adjunctione, quod vitium designet.
Libertatem dare. At. 230. Or. 2. 97.. 262.

largiri. Ph. 1. 8.. Ph. 2. 191..
concedere. Or. 2. 266.
accipere. At. 285.

recipere. At. 286.

habere. Or. 3. 18..

tenere. Rh. 104.

retinere. At. 144. Ph. 3. 37.

præcidere. Or. 1. 148. .

adimere. Or. 2. 217. .

Libertate se abdicare. Or. 3. 185..

[ocr errors][merged small][ocr errors][merged small][merged small]

hæsitare. Rh. 94. .

Linguam titubare. Or. 2. 241...

Libertatem amittere. Fam. 135.. Or. 2. Linguis favere. id est silere. Ph. 2. 101..

228..

perdere. Or. 3. 126.

recuperare. Tac. lib. 2.

In libertatem vindicare. Fam. 20. Rh. 121.. Ph. 2. 12..

LIBIDO generali significato ponitur pro cupiditate effrenata, et impetu quodam unimi non recto; vel pro qualibet voluntate temere suscepta. Voluntas enim est, quæ aliquid cum ratione desiderat. Quæ autem adversus rationem incitata est vehementius, ea libido est. Aliquando vero pro luxuria, et mulierositate accipitur.

Libidinem exoriri. Or. 2. 20.

habere. Rh. 101. Ph. 3. 11..

Libidini suæ parere. Ph. 1. 77.

Ab libidinem suam aliquid facere. Or. 1.42.

72. Ph. 1. 52.

Libidinem cohibere. Or. 3. 116.

constringere. Ph. 1. 58. .
frangere. Ph. 2. 190..

LICENTIA est libertas immoderata, venia, vel impunitas quædam rerum dissoluta. Licentiam dare. Rh. 211. . Or. 1. 197. et al. permittere. Or. 1. 153. . concedere. Or. 2. 128..

· largiri. Ph. 1. 8..
obtinere. At. 156..
assequi. Ph. 3. 30.

habere. Or. 1. 282. Or. 3. 118.
possidere. Or. 1. 122.
patere. Ph. 3. 111..
præcidere. Or. 1. 148. .

LICITATIO est auctio, vel hasta.
Licitationem facere. Or. 1. 135.
LICITATOR appellatur, qui pretium auget.
Licitatorem apponere. Fam. 96.
LIMEN dicitur, quod ex transverso in janua
est. Etiam superiorem ostii partem signi-
ficat.

[blocks in formation]

- dare. Id est judicare. Cic. pro Rosc. Comado: Paulo ante M. Perpenna P. Saturii tabulas poscebamus; nunc tuas C. Fanni Chereæ solius flagitamus, et, quominus secundum eas lis detur, non recusamus. Or. 1. 45..

Litem æstimare. Lis æstimata vocabatur, pecunia mulctatitia, et nummaria sententia: ut hodie, cum Judices certa summu actorum ·dispendia et incommoda astimantes, certa pecunia Reos damnant. Sic in judicio repetundarum fiebat. Nam repetundarum causa ita se habet, ut, si Reus convictus sit, atque damnatus, is pecuniam reddat lite æstimata : hoc est, in pretium redactis omnium furtis : quam summam pecuniæ proscriptis damnati bonis Sectores curabant. Litis autem æstimatio ita appendix erat damnationis. Fam. 117. Or. 1. 73. 95.. 190. et al.

capitis æstimare. Id est actione rei prosequutoria non uti; sed criminaliter inten

« PreviousContinue »