Ab insolenti temperatam

Laetitia, moriture Delli,

Seu maestus omni tempore vixeris

Seu te in remoto gramine per dies
Festos reclinatum bearis

Interiore nota Falerni,

Quo pinus ingens albaque populus
Umbram hospitalem consociare amant
Ramis? quid obliquo laborat

5

10

V. 9. Quo, Codd. plerique (Vanderburgii, Feae, Orellii omnes); Qua, Lambinus ex nonnullis Codd. et sic Bentl., Iani, Mitscherl., Doer., Mein. - v. 11. Libri plerique exhibent aut quo obliquo, aut quid obliquo; Lambinus ex nonnullis Codd. dedit; qua obliquo, Cuningh. (et Iani): qua et obliquo, plerique vero cum Edit. Venet. 1492 scripserunt: et obliquo (sic Mitsch., Doer., Iahn, Meineke). Codd. lectionem quid restituit Vanderburg.; quo et scripsit Orellius. Equidem veram esse puto antiquissimorum Codd. scripturam, qui v. 9. praebent Quo, v. 11. quid, at aliter hunc locum explico, atque ab interpretibus factum est. Quo enim neque pro ubi positum accipio neque refero ad praegressa verba in remoto gramine, sed interrogantis esse censeo: quem in usum, cui bono. Idem significat sequens quid, in cuius locum librarii quo substituerunt, ut alterum membrum priori responderet; inde vero reliquae lectiones ortae, cum quo metro repugnet. Porphyrion recte igitur subaudiendum dicit ad alteram enunciati partem: si ea non utimur. Egregie autem hic noster locus illustratur simillimo apud Horat. in Ep. I. 5. 8 seq.: cras nato Caesare ƒestus Dat veniam somnumque dies; impune licebit Aestivam sermone benigno tendere noctem. Quo mihi fortunam, si non conceditur uti? Parcus ob heredis curam nimiumque severus Assidet insano. Potare et spargere flores incipiam etc. R.

de statu suo deiicitur, sed in ea Incert. DXXVI. Anth. Gr. T. IV. sibi constat eamque patienter fert. P. 229. in remoto gramine, in Plaut. Rud. II.3.71: Animus aequus prato a conspectu hominum remooptumum est aerumnae condimen- to, h. e. secreto. bearis inter. res arduae, quae difficul- not. Fal. exhilaraveris optimo Fatatibus haud facile superandis nos lerno. nota, de cado notam sive impediunt, res dubiae et periculosae.

tum.

ne

ab insol. temper. laetit. h. e. ita ratione se regi patientem, insolentius in re secunda se gerat nimiaeque se dedat laetitia. Cfr. Grotii Excerpt. trag. p. 909. ubi Incertus: Αγαθὸς ἀνὴρ λέγοιθ ̓ ὁ φέρων εὖ τ ̓ ἀγαθὰ, Αγαθὸς ἂν εἴη - Χ ̓ ὁ φέρων καλῶς κακά. Seu maest. omn. temp. cett. Cfr. epigramma IV. Antiphanis in Anthol. Graec. Tom. II. p. 188. et Epigr.

titulum, quale vinum contineat, prae se ferente; qui quidem nunc dicitur interior, quia vinum nobilius et praestantius continebat, ideoque in interiore cellae vinariae parte, ut festis tantum diebus inde promeretur, reconditum atque repositum fuit.

v. 9—16. Sententia: ubi pinus et populus hospitaliter communem umbram sufficiunt rivusque intentiore cursu festinat, eo affer vina, unguenta et rosas ibique, dum fata

Lympha fugax trepidare rivo?

Huc vina et unguenta et nimium breves
Flores amoenae ferre iube rosae,

Dum res et aetas et sororum

Fila trium patiuntur atra.
Cedes coëmtis saltibus et domo

Villaque, flavus quam Tiberis lavit,
Cedes, et exstructis in altum

Divitiis potietur heres.

Divesne prisco natus ab Inacho,
Nil interest, an pauper et infima
De gente sub divo moreris,
Victima nil miserantis Orci.

v. 13. 14. breves amoenae, optimi ac plurimi Codd.; brevis amoenos, Cruquius ex aliquot Codd. et sic Ianí, Mitscherl., Doer.

sinunt, indulge laetitiae. Fuit au-
tem hic locus, quem tanta arte Ho-
rat. descripsit, amoenissimus haud
dubie in villa Dellii, cuius mentio
fit v. 18.
alba, nos Silber-Pap-
pel. -hospitalem, benigno quasi
qui illuc deveniunt, hospitio
excipientem; cf. Virg. Georg. IV.

eos,

24.

consociare amant ramis, implicitis invicem ramis ex mutui quasi amoris affectione umbram iungunt; similiter fere supr. I. 25. 4: amat ianua limen pro: ianua amanter quasi cum limine consuescit, amanter limini adhaeret. laborat trepidare, cum labore et intentiore nisu per tortuosos rivi sinus flexusque festinat, unde gratum rivi murmur oritur. Ep. I. 10. 21: quae per pronum trepidat cum murmure ribreves Flores rosae, ut supr. I. 36. 16: breve lilium. amoenae rosae, Ov. Trist. V. 2. 27: amoena rosaria. res, praesens rerum conditio; sororum, Parcarum, quae simpliciter sorores dici solent. atra, ornat, ut rerum infernarum epitheton; nihil amplius.

vum.

15

20

R.

v. 17 - 24. Cedes coemt. salt. morte tibi recedendum erit a coemtis saltibus cett. saltibus h. e. pascuis, in quorum possessione spectabantur antiquitus divitiae; sic saltus (h. e. pascua) depascere apud Ovid. Fast. V. 285. cf. infr. Epist. II. 2. 177. - villaque, intellige caetera aedificia et possessiones, quae praeter domum, ubi habitabat dominus, ad villam pertinebant. lavit, alluit. lavere antique, ut infr. III. 4. 61. et 12. 9. prisco nat. ab Inacho, antiquissima stirpe oriundus. Inachus, antiquissimus Argivorum rex. sub divo moreris, in terra sub caelo degas, pro simplice: vivas; cum delectu autem posuit morari; ad vitae brevitatem designandam, quia breve tantum tempus in hac vita commorantur homines. Cic. Cat. 23: Commorandi natura deversorium nobis, non habitandi locum dedit. Victima nil. mis. Orci, es et manes tamen victima immisericordis Orci; vel: destinatus tamén es Orco inexorabili; morti enim destinati, tamquam vi

Omnes eodem cogimur, omnium
Versatur urna serius ocius

Sors exitura et nos in aeternum
Exilium impositura cymbae.

CARMEN IV.

AD XANTHIAM PHO CEUM.

Ne sit ancillae tibi amor pudori,

v. 28. cumbae, Bentl., Iani, Orelli.

ctimae, crine abscisso, diis inferis consecrabantur ; vid.

supr. ad I. 28.

20.
Rex Orci, Pluto, apud Ho-
merum quoque Iliad. IX. 158. audit
áμɛíhizos nð áðάμaotos, unde Vir-
gilius Georg. IV. 470. eidem cor-
da tribuit nescia humanis precibus
Pro moreris inge-
niose Wakefieldius tentat: mora-
ris, quod deleta distinctione cum
Victima coniungit, ut sit: vivis ta-
men victima nil miserantis Orci.

mansuescere.

25

de sortibus, quae excidunt vel exsiliunt. impositura cymbae, sc. Charontis, in aetern. exilium, ut avehamur illuc, unde (Catull. III. 12.) negant redire quemquam; vel, ut Virgil. Aen. VI. 425. loquitur, in ripam irremeabilis undae.

CARMEN IV.

Turpitudinem, quam ancillarum amore contrahere sibi apud Romanos putabantur homines ingenui, v. 25-28. Expende ornatum vulelevare studet Horatius in hoc cargaris sententiae: moriendum est sine mine. Tantum enim abest, ut amodiscrimine omnibus hominibus. Omrem, quo Xanthiam Phoceum annes eodem cogimur, aurea nempe cillam suam Phyllidem sectari audivirga Mercurii vропоμлой, cf. verat, turpem et pudendum habeat, supr. I. 10. 8. et 24. 16 sqq. ut potius laudatis summorum viroomn. sors. versatur, quatitur (nál- rum, qui ancillas amaverint, exemlerα) in urna; cogita de urna illa plis Xanthiae amorem vel maxime fatali, quam Necessitas ('Avάyun, probet; praecipue cum Phyllidem Μοῖρα) eo consilio in Orco versare nobili loco natam esse tam ex iis, atque concutere fingitur, ut, cuius- quae ipse profiteatur, quam ex eius cumque hominis sors inde exsiliat, ingenio et moribus liberalem eduei moriendum sit; vid. Gronov. ad cationem prodentibus satis colligi Sen. Herc. Fur. 191. Sic infr. III. possit. Denique ne forte laus, 1. 14 sqq.: aequa lege Necessitas quam Phyllidi tribuit, suspicionem Sortitur insignes et imos; Omne aliquam apud Xanthiam moveat, se capax movet urna nomen. se- iam in ea aetate constitutum esse rius ocius, similiter Propert. II. 28. 58: longius aut propius. Ovid. Met. X. 33: serius aut citius. cxire (¿žogoúelv, endogɛiv) proprie

ait, ubi iuvenilis ille in amore aestus deferbuerit. Similiter fere ancillariolorum causam perorat Ovidius Am. ÍI. 8. 9 sqq.

Xanthia Phoceu: prius insolentem
Serva Briseis niveo colore

Movit Achillem;

Movit Aiacem Telamone natum
Forma captivae dominum Tecmessae ;
Arsit Atrides medio in triumpho

Virgine rapta,

Barbarae postquam cecidere turmae
Thessalo victore et ademtus Hector
Tradidit fessis leviora tolli

Pergama Graiis.

Nescias, an te generum beati

v. 1-4. ancillae, servae, haud 19: calere aliquo. dubie in bello captae, ut suspicari licet ex v. 15. Xanth. Phoc., nomen fictum. prius insolentem cett. iam olim et antiquitus ferocem Achillis animum cepit et vicit servae Briseidis venustas; alii prius ad insolentem trahentes explicant: invictum et indomitum adhuc amore; sed hic nullus huius sententiae cum praecedente est nexus. Horatius voluit dicere: non est, quod ancillae amoris te pudeat; haud novus enim ille est, immo antiquissimi heroes iam ei indulserunt. insolens bene designat immitem nec facile pervincendum Achillis animum. Briseis, quae capta in praedae sortitione Achilli contigerat; res notissima, vid. Hom. Iliad. II. 690. niveo colore, pulchra, formosa; movit, ita affecit, ut amori resistere non posset. Terent. Eunuch. III. 5. 19: in hac commotus sum pro: eius forma captus sum.

5

10

Atrides, Agamemnon. medio in triumpho, in ipso Troiae excidio, cum victor urbem ingrederetur; vocem triumphus paulo audacius ad gloriosum victoris in urbem expugnatam ingressum transtulit. virgine rapta, capta Cassandra. barbarae turmae, Phrygiae sive Troianae copiae; barbarus et barbaricus saepe apud poetas pro: Phrygius; vid. Cerd. ad Virg. Aen. II. 504. et quos ibidem laudat Burmannus. Thessalo victore, intellige Achillem, a cuius fortitudine, qua praeter multos alios Hectorem, summum Troianorum praesidium, morti dedit, pendebat Graecorum victoria. ademtus, e medio sublatus, occisus. leviora tolli, Graece pro: ad tollendum, ut leviore opera tolli possent; obversatus Horatio videtur Homerus, ubi II. XXIV. 243. Priamus ad Troianos: Ρηΐτεροι γὰρ μᾶλλον Αχαιοίσιν δὴ ἔσεσθε Κείνου τεθνειώτος valgéμev. fessis, sc. bello, in decem annos extracto. Virg. Aen. II. 109.

v. 13-20. Nescias, an, pro vulgari: fortasse. beati, potentes, nobiles. Alavae, pulchrae, a parte

Nondum subacta ferre iugum valet

v. 18. delectam, Codd. nonnulli; dilectam, plerique et optimi. R.

pulchritudinis in flavis crinibus po