C. VELLEII PATERCULI HISTORIE ROMANE AD M. VINICIUM COS. LIBER PRIMUS. I. *** tempestate distractus a duce suo Nestore, Metapontum condidit. Teucer, non receptus a patre Telamone, ob segnitiam non vindicatæ fratris injuriæ, Cyprum appulsus, cognominem patriæ suæ Salamina constituit. Pyrrhus, Achillis filius, Epirum occupavit; Phidippus Ephyram in Thesprotiâ. At rex regum, Agamemnon, tempestate in Cretam insulam rejectus, tres ibi urbes statuit; duas a patriæ nomine, unam a victoriæ memoriâ, Mycenas,. Tegeam, Pergamum. Idem mox, scelere patruelis fratris Ægisthi, hæreditarium exercentis in eum odium, et facinore uxoris oppressus, occiditur. Regni poti. tur Ægisthus per annos VII. Hunc Orestes, matremque, sociâ consiliorum omnium sorore Electrâ, virilis animi feminâ, obtruncat. Factum ejus a Diis comprobatum, spatio vitæ et felicitate imperii apparuit: quippe vixit annis XC, regnavit LXX: qui se etiam a Pyrrho, Achillis filio, virtute vindicavit : nam, quod pactæ ejus (Menelai atque Helenæ filiæ, Hermiones) nuptias occupaverat, Delphis eum interfecit. Per hæc tempora Lydus et Tyrrhenus fratres cum regnarent in Lydiâ, sterilitate frugum compulsi, sortiti sunt, uter cum parte multitudinis patriâ decederet. Sors Tyrrhenum contigit. Pervectus in Italiam, et loco et incolis et mari nobile ac perpetuum a se nomen dedit. Post Orestis interitum, filii ejus, Penthilus et Tisamenus, regnavêre triennio. II. Tum, fere anno octogesimo post Trojam captam, centesimo et vicesimo quam Hercules ad Deos excesserat, Pelopis progenies, quæ omni hoc tempore, pulsis Heraclidis, Peloponnesi imperium obtinuerat, ab Herculis progenie expellitur. Duces recuperandi imperii fuêre Temenus, Cresphontes, Aristodemus, quorum abavus fuerat. Eodem fere tempore Athenæ sub regibus esse desierunt; quarum ultimus rex fuit Codrus, Melanthi filius, vir non prætereundus. Quippe, cum Lacedæmonii gravi bello Atticos premerent, respondissetque Pythius, quorum dux ab hoste esset occisus, eos futuros superiores; depositâ veste regiâ, pastoralem cultum induit, immixtusque castris hostium de industriâ, imprudenter, rixam [injiciens,] interemtus est. Codrum cum morte æterna gloria, Athenienses secuta victoria est. Quis eum non miretur, qui his artibus mortem quæsierit, quibus ab ignavis vita quæri solet? Hujus filius Medon primus Archon Athenis fuit. Ab hoc posteri apud Atticos dicti Medontidæ: sed ii, insequentesque Archontes usque ad Charopem, dum viverent, eum honorem usurpabant. Peloponnesii, digredientes finibus Atticis, Megaram, mediam Corintho Athenisque urbem, condidere. Eâ tempestate et Tyria classis, plurimum pollens mari, in ultimo Hispaniæ tractu, in extremo nostri orbis termino, insulam circumfusam Oceano, perexiguo a continenti divisam frete, Gades condidit. Ab iisdem post paucos annos in Africâ Utica condita est. Exclusi ab Heraclidis Orestis liberi, jactatique cum variis casibus, tum sævitiâ maris, quinto decimo anno sedem cepêre contra Lesbum insulam. III. Tum Græcia maximis concussa est motibus: Achæi, ex Laconicâ pulsi, eas occupavêre sedes, quas nunc obtinent: Pelasgi Athenas commigravêre: acerque belli juvenis, nomine Thessalus, natione Thesprotius, cum magnâ civium manu, eam regionem armis occupavit, quæ nunc ab ejus nomine Thessalia appellatur, ante Myrmidonum vocitata civitas. Quo nomine mirari convenit eos, qui, Iliaca componentes tempora, de eâ regione, ut Thessaliâ, commemorant: quod cum alii faciant, tragici fre quentissime faciunt; quibus minime id concedendum est. Nihil enim ex personâ poëtæ, sed omnia sub eorum qui illo tempore vixerant, dixerunt. Quod si quis a Thessalo, Herculis filio, eos appellatos Thessalos dicet; reddenda erit ei ratio, cur nunquam, ante hunc insequentem Thessalum, ea gens id nominis usurpaverit. Paulo ante Aletes, sextus ab Hercule, Hippotis filius, Corinthum, (quæ antea fuerat Ephyre) claustra Peloponnesi continentem, in Isthmo condidit. Neque est, quod miremur ab Homero nominari Corinthum: nam ex personâ poëtæ et hanc urbem et quasdam Ionum colonias iis nominibus appellat, quibus vocabantur ætate ejus, multo post Ilium captum conditæ. IV. Athenienses in Euboeâ Chalcida et Eretriam colonis occupavêre; Lacedæmonii in Asiâ Magnesiam. Nec multo post Chalcidenses, orti (ut prædiximus) Atticis, Hippocle et Megasthene ducibus, Cumas in Italiâ condiderunt. Hujus classis cursum esse directum alii columbæ antecedentis volatu ferunt, alii, nocturno æris sono, qualis Cerealibus sacris cieri solet. Pars horum civium magno post intervallo Neapolim condidit. Utriusque urbis eximia semper in Romanos fides facit eas nobilitate atque amoenitate suâ dignissimas. Sed [aliis] diligentior ritûs patrii mansit custodia: Cumanos Osca mutavit vicinia. Vires autem veteres earum urbium hodieque magnitudo ostentat mœnium. Subsequenti tempore magna vis Græcæ juventutis, abundantiâ virium sedes quæritans, in Asiam se effudit. Nam et Iones, duce Ione profecti Athenis, nobilissimam partem regionis maritimæ occupavêre, quæ hodieque appellatur Ionia; urbesque constituêre, Ephesum, Miletum, Colophona, Prienen, Lebedum, Myuntem, [Teum,] Erythram, Clazomenas, Phocæam; multasque in Agæo atque Icario occupavêre insulas, Samum, Chium, Andrum, Tenum, Parum, Delum, aliasque ignobiles. Et mox Æolii, eâdem profecti Græciâ, longissimisque acti erroribus, non minus illustres obtinuerunt locos, clarasque urbes condiderunt, Smyrnam, Cymen, Larissam, Myrinam, Mitylenenque, et alias [urbes], quæ sunt in Lesbo insulâ. V. Clarissimum deinde Homeri illuxit ingenium, sine exemplo maximum, qui, magnitudine operis et fülgore carminum, solus appellari poëta meruit: in quo hoc maximum est, quod neque ante illum, quem ille imitaretur, neque post illum, qui eum imitari posset, inventus est. Neque quemquam alium, cujus operis primus auctor fuerit, in eo perfectissimum, præter Homerum et Archilochum, reperiemus. Hie longius a temporibus belli (quod composuit) Troïci, quam quidam rentur, abfuit: nam ferme ante annos DCCCCL floruit, intra mille natus est: (quo nomine non est mirandum, quod sæpe illud usurpat, BроTo σ hoc enim ut hominum, ita sæculorum, notatur differentia) quem si quis cæcum genitum putat, omnibus sensibus orbus est. οίοι νυν VI. Insequenti tempore imperium Asiaticum ab Assyriis, qui id obtinuerant annis MLXX, translatum est ad Medos, abhinc anno ferme DCCCLXX. Quippe Sardanapalum eorum regem, mollitiis fluentem, et nimium felicem malo suo, (tertio et tricesimo loco ab Nino et Semiramide, qui Babylona condiderant, natum, ita ut semper successor regni paterni foret filius) Arbaces Medus imperio vitâque privavit. Eâ æstate clarissimus Graii nominis Lycurgus Lacedæmonius, vir generis regii, fuit seve rissimarum justissimarumque legum auctor, et disciplinæ convenientissimæ [vir;] cujus quamdiu Sparta diligens fuit, excelsissime floruit. Hoc tractu temporum, ante annos quinque et sexaginta quam urbs Romana conderetur, ab Elissâ Tyria (quam quidam Dido autumant) Carthago conditur. Circa quod tempus Caranus, [vir generis regii,] sextus decimus ab Hercule, profectus Argis, regnum Macedoniæ occupavit. A quo magnus Alexander cum fuerit septimus decimus, jure, materni generis Achille auctore, paterni Hercule, gloriatus est. [Æmilius Sura de annis populi Romani: Assyrii principes omnium gentium rerum potiti sunt, deinde Medi, postea Persa, deinde Macedones. Exinde duobus regibus, Philippo et Antiocho, qui a Macedonibus oriundi erant, haud multo post Carthaginem subactam, devictis, summa imperii ad populum Romanum pervenit. Inter hoc tempus et initium Nini regis Assyriorum, qui princeps rerum potitus, intersunt anni MDCCCCXCV.] VII. Hujus temporibus æqualis Hesiodus fait, circa CXX annos distinctus ab Homeri ætate, vir perelegantis ingenii, et mollissimâ dulcedine carminum memorabilis, otii quietisque cupidissimus, ut tempore tanto viro, ita operis auctoritate, proximus : qui vitavit, ne in id, quod Homerus, incideret; patriamque et parentes testatus est; sed patriam, quia multatus ab eâ erat, contumeliosissime. Dum in externis moror, incidi in rem domesticam, maximique erroris, et multum discrepantem auctorum opinionibus. Nam quidam, hujus temporis tractu, aiunt, a Tuscis Capuam, Nolamque conditam, ante annos fere DCCCXXX: quibus equidem assenserim. Sed M. Cato quantum differt! qui dicat, Capuam ab eisdem Tuscis conditam, ac subinde Nolam; stetisse autem Capuam, antequam a Romanis caperetur, annis circiter CCLX. Quod si ita est, cum sint a Capuâ captâ anni CCXL; ut condita |