Page images
PDF
EPUB

non petierint bonorum possessionem, sequens gradus admittitur, perinde atque si superiores non essent: idque per septem gradus fit.

12 Hi quibus ex successorio edicto bonorum 5 possessio datur, heredes quidem non sunt, sed heredis loco constituuntur beneficio praetoris. ideoque seu ipsi agant, seu cum his agatur, ficticiis actionibus opus est, in quibus heredes esse finguntur.

13 Bonorum possessio: aut cum re datur, aut 10 sine re: cum re, cum is, qui accepit, cum effectu bona retineat, sine re, cum alius iure ciuili euincere hereditatem possit: ueluti si suus heres sit, intestati bonorum possessio sine re est, quoniam heres euincere hereditatem iure legitimo

suus

15 possit.

XXVIIII DE BONIS LIBERTORVM

1 Ciuis Romani liberti hereditatem lex duodecim tabularum patrono defert, si intestato sine suo herede libertus decesserit: ideoque siue testamento 20 facto decedat, licet suus heres ei non sit, seu in

XXVIII DE BONIS LIBERTORVM] Haee est altera pars eius disputationis, quae est de bonorum possessionibus (cf. ad tit. XXVIII. Gai III 39-54), in qua desinit mutila epitomae conditio: et ne hunc quidem

1 bonorum Vat. Cuiacianab, ad bonorum (possessionem s. g. admittitur) ed. princ. 2 atq: Vat. Cuiaciana b. ac ed. princ. superioris Vat. 4 edictu Vat. 9 aut cum re datur] aut reddat Vat. Cf. Lachmannus 10 sinere Vat. cum is Hugo (Ciu. Mag. IV 405), is Vat, si is ed. princ.

12 sq. si suus heres sit, intestati honorum] si suus heres intestati bonoru Vat. Cuiaciana b. si suus heres intestato sit. Bonorum ed. princ, cuius distinctionem corr, Cuiacius in not. si suus heres sit intestati, bonorum Cuiacius in not. post. si sit suus heres intestati, bonorum Lachmannus. si sit suus heres, intestati bonorum Huschkius 13 sine re est] sinere (h. e. sine r,ẽ.) Vat. quoniam (qm) Vat. Cuiaciana b. Cuiacius in not. post. cum ed. princ. Cf. XXV 14. XX 14. Lachmannus 17 ciues. Vat.

testato, et suus heres ei sit, quamquam non natu-. ralis, sed uxór puta, quae in manu fuit, uel adoptiuus filius, lex patrono nihil praestat. sed ex edicto praetoris, seu testato libertus moriatur, ut aut nihil aut minus quam partem dimidiam bonorum patrono 5 relinquat, contra tabulas testamenti partis dimidiae bonorum possessio illi datur, nisi libertus aliquem ex naturalibus liberis successorem sibi relinquat: siue intestato decedat et uxorem forte in manum uel adoptiuum filium relinquat, aeque partis mediae 10 bonorum possessio contra suos heredes patrono datur.

2 In bonis libertae patrono nihil iuris ex edicto datur. itaqué seu intestata moriatur liberta, semper ad eum hereditas 15 pertinet, licet liberi sint libertae, quoniam non

titulum ad finem perductum esse, uel ex manca extrema sententia apparet. Cum enim de iure patroni in bonis liberti (§ 1), libertaeque

edictu Vat.

3 pre

1 quamquam scripsi. quã Vat. quamuis edd. stat Vat. 4 seu Vat. Cuiaciana b. si ed. princ. testato Cuiacius in not. post. testamento Vat. Cuiaciana b. testamento facto ed. princ. testamento relicto prop. Böckingius ut aut marg. Cuiacianae b, Vat. aut ut ed. princ. et si aut Cuiacius in not. et aut Cuiacius in not. post. 6 dimidia Vat. 9 manum Vat. ed. princ. manu Hugo 2 10 aequae Vat. Cf. Gai III 41 'siue enim faciat testamentum libertus, iubetur ita testari, ut patrono suo partem dimidiam bonorum suorum relinquat, et si aut nihil aut minus quam partem dimidiam reliquerit, datur patrono contra tabulas testamenti partis dimidiae bonorum possessio: si uero intestatus moriatur suo herede relicto adoptiuo filio [uel] uxore quae in manu ipsius esset...datur aeque patrono aduersus hos suos heredes partis dimidiae bonorum possessio.' 14 Lacunam indicauit Lachmannus, quam ex parte sic: itaque sine auctor ad testamentum faciendum factus sit, .....: seu intestata expleuit. itaque seu intestata Vat. Cuiaciana b. itaque si intestata ed. princ. 16 sqq. pertinet, licet 1. s. libertae; quoniam n. s. s. h. matri, ut obstent patrono. Lex Papia Poppaea po

1

3

sunt sui heredes matri, ut obstent patrono. Lex Papia Poppaea postea libertas quattuor liberorum iure tutela patronorum liberauit, et cum intulerit iam posse eas sine auctoritate patronorum 5 testari, prospexit, ut pro numero liberorum libertae superstitum uirilis pars patrono debeatur. 4 Li-' beri patroni uirilis sexus eadem iura in bonis libertorum parentum suorum habent, quae et ipse patronus: 5 feminae uero ex lege quidem duo10 decim tabularum perinde ius habent, atque masculi patronorum liberi: contra tabulas autem testamenti liberti aut ab intestato contra suos heredes non naturales bonorum possessio eis non competit: sed si ius trium liberorum habuerunt, etiam haec iura 15 ex lege Papia Poppaea nanciscuntur.

6 Patronae in bonis libertorum illud ius tantum habebant, quod lex duodecim tabularum introduxit: sed postea

($ 2.3), porro de iure liberorum patroni tam masculorum (§ 4) quam feminarum (§ 5), denique de iure patronae (S$ 6.7) in bonis liberto

stea Lachmannus cont. Gai III 43. ptinet. Licet 1. s. libertae qm n. s. s. h. matri obstit (, obstat ed. princ.) patrono. Lex (patrono lex ed. princ.) papia popea postea (popea. Postea ed. princ.) Vat. ed. princ. pertinet: nam licet 1. s. libertae, quoniam n. s. s. h. matri, non obstant patrono. Lex Papia Popoea, om. postea, Cuiacius in not. et nisi quod licet enim (ac seruato postea) Huschkius (Beitr. Z. Krit. d. Gaius p. 56). Fortasse pertinet: nec licet 1. s. libertae, quoniam n. s. s. h. matri, obsistit patrono. Lex P. P. postea 4 ea Vat. 6 superstitum ed. princ. subprestitů Vat. Cuiaciana b 9 Huc paragraphi signum, quod erat u. 11, transposuit Hugo I. C. A. p. 1607 minae Vat. 11 testamento Vat. 13 naturalis Vat:

15

ed. princ., quod esse acc. plur. monuit Cuiacius in notis 14 habuerint Hugo I. C. A. p. 1607 hac Vat. popea Vat. ed. princ. patronae in Io. Cannegieterus. paternae ex Vat. patronae ex ed. princ. 16 habebant Hugo I. C. A. p. 1607. habeant Vat. Cuiaciana b. habent ed. princ. Cf. Gai III 49 'patronae olim ante legem Papiam hoc solum ius habebant in bonis libertorum.'

lex Papia patronae ingenuae duobus liberis honoratae, libertinae tribus, id iuris dedit, quod patronus habet ex edicto. 7 Item ingenuae trium liberorum iure honoratae eadem lex id ius dedit, quod ipsi patrono tribuit. * **

EXPLICIT

rum egisset, relicuum erat, ut etiam de patronae liberorum iure, siue ei uirilis sexus siue feminae sunt, diceretur: quode uide Gai III 53.

Desiderantur autem praeterea, ut ad tit. XXVIII monui, duae partes postremae capitis de bonorum possessionibus, quae sunt de bonis Latinorum libertorum et de eorum bonis qui dediticiorum numero sunt: atque de per uniuersitatem adquisitionibus caput tertium, quod est de bonorum emptionibus. Cf. ad tit. XX. De his partibus perditis cf.

Gai III 55-87.

1 patronae ingenuae ed. princ. Cuiaciana b. sed ingenuae inclin. litt. patronae Vat. ingenuae patronae Bluntschelius. Cf. Gai l. infra c. 2 idem iuris siue id ins prop. Böckingius 3 edictum Vat. itém Vat. ingenuae Göschenus in Gai l. c. ingenui Vat. liberis ingenuae ed princ. 5 ipsi patrono (sic) Vat. ipsi patrono ed. princ. ipsi patronae Cuiacius in not. ipsa patrono Göschenus in ed. 2 Gai III 50: ‘[sed postea lex Papia] duobus liberis honoratae ingenuae patronae, libertinae tribus, eadem fere iura dedit, quae ex edicto praetoris patroni habent: trium uero liberorum iure honoratae ingenuae patronae ea iura dedit, quae per eandem legem patrono data sunt: libertinae autem patronae non idem iuris praestitit.

5

COLLAT. TIT. II. DE ATROCI INIVRIA

KAP. II. VLPIANVS LIBRO SINGVLARI REGV

LARVM SVB TITVLO DE INIVRIIS.

Iniuria, si quidem atrox, id est grauis rerum, 5 non sine iudicis arbitrio aestimatur. Atrocem autem aestimare solere praetorem, adque collegi ex facto, ut puta si uerberatus uel uulneratus quis fuerit. ET RELIQVA.

10

L. 25 D. DE OBLIGATIONIBVS ET ACTIONIBVS XLIV 7

VLPIANVS LIBRO SINGVLARI REGVLARVM. Actionum genera sunt duo, in rem, quae dicitur uindicatio, et in personam, quae condictio appellatur.

DE INIVRIIS] Haec una particula restitit e tertio DE REBVS tractatu, qui est de obligationibus. Vide ad tit. XVIIII. Cf. Gai III 220-225: unde Collationis et reliqua' possis supplere (S 225): uel ex loco, uelut si cui in theatro aut in foro iniuria facta sit: uel ex persona, uelut si magistratus iniuriam passus fuerit, uel senatoribus ab humili persona facta sit iniuria.'

DE ACTIONIBVS] Vlpianus ne tertiam quidem Institutionum partem quae est DE ACTIONIBVS intactam in hoc regularum libello reli

2 singulari regularum Pithoeus. regularis Berol. singulorum (om. sub titulo) Vind. Regularum singulari Io. Cannegieterus Vlpianus....titulo omisit Verc. 4 iniurias Vind. grauis rerum ed. princ. graui rerum Berol. grauis est Vind. Verc. De usu eius genetiui cf. Rudim. Inst. gramm. Il p. 73 sq. Stallb. 5 iudici arbytrio Vind. extimatur Berol. Verc. 6 estimare Berol. extimare Verc. pretorem Berol. adque Berol. idque Pithoeus, Vind. Verc. atque ed. princ. collegi ex Berol. collegit. Et Vind. colligit ex Verc. colligi ex ed. princ. 7 uerberatur Verc. uel] aut Vind. quis om. ed. princ.

« PreviousContinue »