40

:

45

50

55

Roma si vestrum est opus, Iliaeque
Littus Etruscum tenuere turmae,
Jussa pars mutare Lares et urbem

Sospite cursu,
Cui per ardentem sine fraude Trojam
Castus Aeneas patriae superstes
Liberum munivit iter, daturus

Plura relictis :
Di, probos mores docili juventae,
Di, senectuti placidae quietem,
Romulae genti date remque prolemque

Et decus omne !
Quaeque vos bobus veneratur albis
Clarus Anchisae Venerisque sanguis,
Impetret, bellante prior, jacentem

Lenis in hostem !
Jam mari terraque manus potentes
Medus Albanasque timet secures,
Jam Scythae responsa petunt superbi

Nuper, et Indi.
Jam Fides et Pax et Honos Pudorque
Priscus et neglecta redire Virtus
Audet, apparetque beata pleno

Copia cornu.
Augur et fulgente decorus arcu
Phoebus acceptusque novem Camenis,
Qui salutari levat arte fessos

Corporis artus,
Si Palatinas videt aequus arces.
Remque Romanam Latiumque, felix
Alterum in lustrum meliusque semper

Proroget aevum.
Quaeque Aventinum tenet Algidumque,
Quindecim Diana preces virorum
Curet et votis puerorum amicas

Applicet aures.
Haec Jovem sentire deosque cunctos
Spem bonam certamque domum reporto,
Doctus et Phoebi chorus et Dianae

Dicere laudes,

60

65

70

75

EPODON

LIBER.

5

10

I.
IBIS Liburnis inter alta navium,

Amice, propugnacula,
Paratus omne Caesaris periculum

Subire, Maecenas, tuo.
Quid nos, quibus te vita sit superstite

Jucunda, si contra gravis ?
Utrumne jussi persequemur otium

Non dulce ni tecum simul,
An hunc laborem mente laturi decet:

Qua ferre non molles viros ?
Feremus et te vel per Alpium juga

Inhospitalem et Caucasum,
Vel Occidentis usque ad ultimum sinum

Forti sequemur pectore.
Roges tuum labore quid juvem meo,

Imbellis ac firmus parum ?
Comes minore sum futurus in metu,

Qui major absentes habet ;
Ut assidens implumibus pullis avis

Serpentium allapsus timet
Magis relictis, non, ut adsit, auxili

Latura plus praesentibus.
Libenter hoc et omne militabitur

Bellum in tuae spem gratiae,
Non ut juvencis illigata pluribus

Aratra nitantur mea,
Pecusve Calabris ante sidus fervidum

Lucana mutet pascuis,
Neque ut superní villa candens Tusculi

Circaea tangat moenia.

15

20

25

80

Satis superque me benignitas tua

Ditavit : haud paravero
Quod aut avarus ut Chremes terra premam,

Discinctus aut perdam nepos.

5

10

15

II.
BEATUS ille qui procul negotiis,

Ut prisca gens mortalium,
Paterna rura bobus exercet suis,

Solutus omni fenore,
Neque excitatur classico miles truci,

Neque horret iratum mare,
Forumque vitat et superba civium

Potentiorum limina.
Ergo aut adulta vitium propagine

Altas maritat populos,
Aut in reducta valle mugientium

Prospectat errantes greges,
Inutilesque falce ramos amputans

Feliciores inserit,
Aut pressa puris mella condit amphoris,

Aut tondet infirmas oves ;
Vel cum decorum mitibus pomis caput

Auctumnus agris extulit,
Ut gaudet insitiva decerpens pira,

Certantem et uvam purpurae,
Qua muneretur te, Priape, et te, pater

Silvane, tutor finium !
Libet jacere modo sub antiqua ilice,

Modo in tenaci gramine.
Labuntur altis interim ripis aquae,

Queruntur in silvis aves,
Fontesque lymphis obstrepunt manantibus,

Somnos quod invitet leves.
At cum tonantis annus hibernus Jovis

Imbres nivesque comparat,
Aut trudit acres hinc et hinc multa cane

Apros in obstantes plagas,
Aut amite levi rara tendit retia,

Turdis edacibus dolos,

20

25

30

15

Pavidumque leporem et adrenam laqueo gruem 35

Jucunda captat praemia.
Quis non malarum quas amor curas habet

Haec inter obliviscitur ?
Quodsi pudica mulier in partem juvet
Domum atque dulces liberos,

40 Sabina qualis aut perusta solibus

Pernicis uxor Apuli,
Sacrum vetustis exstruat lignis focum

Lassi sub adventum viri,
Claudensque textis cratibus laetum pecus

Distenta siccet ubera,
Et horna dulci vina promens dolio

Dapes inemptas apparet :
Non me Lucrina juverint conchylia
Magisve rhombus aut scari,

50 Si quos Eois intonata fluctibus

Hiems ad hoc vertat mare;
Non Afra avis descendat in ventrem meum,

Non attagen Ionicus
Jucundior, quam lecta de pinguissimis

Oliva ramis arborum
Aut herba lapathi prata amantis et gravi

Malvae salubres corpori,
Vel agna festis caesa Terminalibus,

Vel haedus ereptus lupo.
Has inter epulas ut juvat pastas oves

Videre properantes domum,
Videre fessos vomerem inversum boves

Collo trahentes languido,
Positosque vernas, ditis examen domus,

Circum renidentes Lares !
Haec ubi locutus fenerator Alphius,

Jam jam futurus rusticus,
Omnem redegit Idibus pecuniam,
Quaerit Kalendis ponere.

III.
PARENTIS olim si quis impia manu

Senile guttur fregerit,

55

60

65

70

5

10

Edit cicutis allium nocentius.

O dura messorum ilia!
Quid hoc veneni saevit in praecordiis ?

Num viperinus his cruor
Incoctus herbis me fefellit ? an malas

Canidia tractavit dapes?
Ut Argonautas praeter omnes candidum

Medea mirata est ducem,
Ignota tauris illigaturum juga

Perunxit hoc Jasonem;
Hoc delibutis ulta donis pellicem

Serpente fugit alite.
Nec tantus unquam siderum insedit vapor

Siticulosae Apuliae,
Nec munus humeris efficacis Herculis

Inarsit aestuosius.
At si quid unquam tale concupiveris,

Jocose Maecenas, precor
Manum puella savio opponat tuo

Extrema et in sponda cubet.

15

20

5

IV.
LUPIS et agnis quanta sortito obtigit,

Tecum mihi discordia est,
Hibericis peruste funibus latus

Et crura dura compede.
Licet superbus ambules pecunia,

Fortuna non mutat genus.
Videsne, Sacram metiente te viam

Cum bis trium ulnarum toga,
Ut ora vertat huc et huc euntium

Liberrima indignatio ?
Sectus flagellis hic triumviralibus

Praeconis ad fastidium
Arat Falerni mille fundi jugera

Et Appiam mannis terit,
Sedilibusque magnus in primis eques

Othone contempto sedet !
Quid attinet tot ora navium gravi

Rostrata duci pondere

10

15