Page images
PDF
EPUB
[ocr errors]

der Vermiethung der Dienste wird der Lohn auch sowohl von juristischen 7°) als nicht juristischen Klassikern") manus pretium oder manupretium, fo wie von den Griechen Xergodóσov72), b. i. pretium, quo ars χειροδόσιον72), seu artificis operae aestimantur, genennt. Abusive, enim, fagt Isidor 73), manus etiam ars, vel artifex= unde et manupretium dicimus. Sonst aber nennen. die Griechen den Arbeitslohn überhaupt μolòs. μισθός. Ben Grundstücken hingegen, die praedia mogen urbana oder rustica seyn, wird das Wort pensio recht eigentlich für merces gebraucht 74).

[ocr errors]

Die

quidquid aut praemii aut honoris nomine datur. SENECA * Lib. 1. Controv. 8. Daher hieß auch das Geschenk, was die Provinzialen den Rectoren der Provinzen bey ihrer Ankunft verehrten, Honorarium. CICERO Orat. in L. Pisonem. Cap. 35. S. TRENDELENBURG cit. Diss. §. 3. et 5. 70) L. 30. §. 3. D. h. t. L. 13. §. 1. D. de Verb. Signif. 71) VARRO de L. L. cit. loc. Quod manu factum erat, et datum pro eo, MANUPRETIUM a manibus et pretio. PLAUTUS in Menaechmeo Act. III. Scen. 3. v. 20. CICERO Orat. 1. in Verrem cap. 56. M. P. CATO de re rustica. Cap. XIV. in fin. PLINIUS Hist. Nat. Lib. XXXIII. c. 11.

[ocr errors]

XXXIV. cap. 7. et XXXV. cap. 1o. S. Barn. BRISSONIUS Selectar. ex iure civ. Antiquitat. Lib. IV. cap. 23.

72) philoxeni Glossar. h. voc.

73) Origin. s. Etymolog. Lib. XI. cap. 1. inter Dionys. GOTHOFREDI Auctor, linguae lat. pag. 1095.

74) L. 27. §. 1. D. de heredit, petit. L. 55. D. de condict. indeb. L. 15. §. 4. L.. 19. §. 1. et L. 54. §. 1. D. · Locati. Bisweilen auch Reditus §. 3. 1. h. t. S. CUJACIUS Observat. Lib. IV. c. 26. und Donellus Commentar. iur. civ. Lib. XIII. cap. 6.

Die Prästation des Conductor, welche man nun also überhaupt merces nennt, muß nun, wie das pretium beym Kaufe, in einer baaren Geldsumme (pecunia numerata) bestehen 75). Dieses gilt a) bey der Co. cation der Dienste ohne Ausnahme. Wird daher für die Dienstleistung kein baar Geld, fondern etwas Anders ges geben, so ist dieß kein Miethcontract, sondern ein unge. nannter Contract, Contractus do ut facias, oder facio, ut des, weshalb die actio praescriptis verbis anzustel len ist. Die Beweise für diesen Sah enthalten folgende Gefeßstellen.

L. 1. §. 9. D. Depositi, wo Ulpian sagt: Si quis servum custodiendum conjecerit forte in pistrinum, si quidem merces intervenit custodiae, puto esse actionem adversus pistrinarium ex conducto: si `vero mercedem accipiebam ego pro hoc servo, quem in pistrinum accipiebat, ex locato me agere posse. Quod si operae eius servi cum custodia pensabantur, quasi genus locati et conducti intervenit: sed, quia pecunia non datur, praescriptis verbis datur actio.

1

L. 1. §. 4. D. Mandati. Hier lehrt Paulus: Contrarium est officio merces interveniente enim pecunia, res ad locationem et conductionem potius respicit.

[blocks in formation]

75) Gottfr. STRAUSS Diss. de pecunia numerata in contractu locationis conduct. necessaria, Vitemb. 1675. Sam. de coccEJr iur. civ. controv. h. t. Qu. io, et ad Eundem EMMINGHAUS not. s, et t.

L. 5. S. 2. D. de praescript. verbis. At cum do, ut facias: fagt hier derselbe Paulus, si tale sit factum, quod locari solet, puta ut tabulam pingas, pecunia data, LOCATIO erit; sires, NON erit LOEATIO, sed nascetur vel civilis actio in hoc, quod mea interest, vel ad repetendum condictio.

Johann Coras 76) will zwar das Wort pecunia hier nicht in seiner eigentlichen Bedeutung für Geld, son. dern in dem Sinn nehmen, in welchem es nicht nur fun. gible Sachen, sondern überhaupt alle Sachen bezeichnet, die man in seinem Vermögen hat, so wie das Wort PECUNIA in der L. 2. C. de constit. pec. erflårt werde. Eben so auch Cujaz77) und Johann D'Avezan 78). Sie glauben, es sey nicht nothwendig, daß der Lohn gera. de im baaren Gelde bestehe. Es könne auch, statt dessen, etwas Anders geleistet werden. Allein diese Meinung ist schon von andern 79) hinlänglich widerlegt worden.

Es

ist

76) Miscellaneor. iuris civ. Lib. II. cap. 11. p. 112. (Colon. Agripp. 1598. 8.)

77) Ad Africanum Tract. VIII. ad L. 35. §. 1. D. Loc.

78) Contractuum Lib. II. Tract. II. §. Verum pretium. (in Thes. Meerman. Tom. IV. pag. 97.)

79) Gregor. LOPEZ MADERA Animadversionum iuris civ. libr. sing. Cap. 15. (in Thes. iur. Rom. Otton. Tom. III. pag. 460. sqq.) Ios. Fernand, de RETES Opusculor. Lib. II. Sect. I. Cap. V. nr. 2. sqq. (in Thes. Meerman. Tom. VI. pag. 98. sqq.) Guil. PROUSTEAU Recitation. ad L. Contractus 23. D. de Reg. iur. Cap. XVIII. §. 7. et 8. (in Thes. Meerm. Tom. III. pag. 520.) FACHINAEUS Controvers. Op. Lib. I. cap. 82. BACHOVIUS Not. et Animadvers, ad Treutlerum Vol. I. Disp. XXIX, Th, 3 lit. G.

[ocr errors]

ist nicht nur gar kein Grund vorhanden, hier von der ge. wöhnlichen Bedeutung abzugehen, da zumal in der L. 5. §. 2. D. de praes. verb. bas Bort pecunia ber res ent gegengesezt wird; sondern die Geseze sagen es ja auch deutlich genug, daß die merces bey dem Miethcontract ebin das sey, was das pretium beym Kaufcontract ist, und daß hierin beyde Contracte von einerley Regeln be herrscht werden 8°). Daß aber der Kaufpreis in einer bes stimmten Geldsumme bestehen müsse, ist schon an einem andern Orte 1) gezeigt worden. Eben so gedenken die Gefeße ausdrücklich der pecunia numerata auch bey der Location 82). Wie sehr sich hierin der Miethcontract dem Kaufcontracte nåhere, hat am deutlichsten Theophilus in seiner griechischen Paraphrase der Institutionen 83) ausgebruct, wenn et fagt: Ημίσθωσις καὶ ἡ ἐκμίσθω σις ἔοικε τῇ πράσει καὶ τῇ αγορασία, καὶ διὰ τῶν αυτῶν πρόεισι κανόνων Ὥσπερ γὰς ἡ πρᾶσις τότε συνίσταται, ἡνίκα τὸ τίμημα ἑκατέρω μέρει αρέσει, οὕτω καὶ ἡ μίσθωσις συνίστασθαι νοείται, ἐι τὸ μισ θωμα τοῖς μέρεσιν ήρεσε . Καὶ ὥσπερ ἐιρήκαμεν ἐκει κέρτον καὶ ἐν ἀργυρίω ὀφείλειν είναι το τίμημα, οὕτω καὶ τὸ μίσθωμα κέφτον καὶ ἐν αργυρίω είναι δεῖ. i. e, Locatio et conductio similis est venditioni et em.. tioni, et per easdem procedit regulas. Sicut enim venditio tunc consistit, quando pretium utrique parti placuit, ita et locatio consistere intelligitur,

80) L. 2, pr. D. h. t.

[ocr errors]
[merged small][ocr errors][merged small][merged small]

si

[ocr errors][ocr errors]
[ocr errors]

si merces partibus placuit. Et sicut ibi diximus certum atque in pecunia debet esse pretium, sic et mercedem certam et in pecunia esse oportet. Es muß aber auch b) bey der Location der Sachen die merces der Regel nach in pecunia enumerata bestehen. Denn wird für den Gebrauch der Sache etwas Unders, als baar Geld gegeben, so ist das Geschäft keine Location, sondern ein contractus innominatus do ut des 84). Die Haupt stelle ist hier anR ཨིནད

§. 2. I. h. t. Praeterea sicut vulgo quaerebatur, an permutatis rebus emtio et venditio con trahitur: ita quaeri solebat de locatione et conductione si forte rem aliquam tibi utendam sive fruendam quis dederit, et invicem a te aliam utendam sive fruendam acceperit. Et placuit non esse locationem et conductionem, sed proprium genus esse contractus; veluti si cum unum bovem quis haberet, et vicinus eius unum, placuerit inter eos, ut per denos dies invicem boves commodarent, `ut opus facerent, et apud alterum bos periit: neque locati neque conducti, neque commodati competit actio, quia non fuit gratuitum commodatum: verum praescriptis verbis agendum est.

,་

Theophilus hat in seiner griechischen Paraphrase die leßten Worte, ganz der Lehre der Röm. Rechtsgelehr tens) gema, το erflârt: ουτε μίσθωσις τό τοιουτόν

so

ἐστι,

84) BRUMMER cit. Exercit. Cap. III. §. 18. und Westphal vom Kauf Mieth und Pachtcontract. §. 891. und §. 894. 85) Man vergleiche L. 25. §. 6. L. 28. §. 2. L. 46. L. 52. L. 58. D. h. t. S. auch Ian, a COSTA Comm. ad §. 2. Inst. h. t.

« PreviousContinue »