Page images
PDF
EPUB

αὐτοὺς ἀναγκαῖον κ. τ. λ.

Papyrus lin. 7-8 habet τοις λόγοις quae cum nihili esse eluceat, B. correxit τοῖς λοιποῖς. Λοιποις tamen in λογοις mutasse librarium haud facile concedam, cum praesertim τοῖς λόγοις πᾶσιν εὐδοκιμεῖν optime dici potuisse videatur. Itaque duplice possumus uti via emendandi, aut enim xai omnino expuncto παρ' ἡμῖν τοῖς λόγοις πᾶσιν εὐδοκιμεῖν servamus, aut post και omissum aliquid, velut τοῖς ἄλλοις, addimus. Alteram vero hanc sententiam magis placere fateor eo quod tum quid scribam in errorem adduxerit facile perspicitur. Nam cum sententiam haud animadverteret, sed tantum mechanice, ut ita dicam, volumen exscriberet (quod omnis aetatis librarii fecerunt et faciunt plerumque), duplicem dativum τοις άλλοις et τοις λόγοις in unum confudit, prioris articulo oculis aberrantibus posterioris nomen adiungens. Iam vero mea sententia scribenda haec sunt: ἀλλὰ μὴν ὅτι παρ' ἡμῖν καὶ [τοῖς ἄλλοις] τοῖς λόγοις πᾶσιν εὐδοκιμεῖν αὐ τοὺς ἀναγκαῖον ἐκ τούτων φανερόν ἐστιν.

[blocks in formation]

Αρμόδιον καὶ ̓Αριστ

τογείτονα, οὐδ ̓ ἐκείνους οὕτως

αὑτοῖς οἰκείους ἢ ὑμῖν

είναι νομίζειν ως Λεωσθενη κτλ.

Locus iste, ut medici verbo utar, purum putum ulcus est. Dormitasse librarium dum haec scribit putaveris; adeo corrupta et inepta ea sunt neque ullo modo inter se coniuncta quae leguntur in volumine:

Αρμόδιον και Αρισ

τογειτονα ουθενους ουτως

αυτοις οικειοτέρους υμειν

είναι νομίζειν, ως Λεωσθενη κτλ.

Certe quidem etiamsi singulorum verborum vim non assequamur, de universi tamen enuntiati sententia dubitari nequit. Ait enim Hyperides se putare Harmodium et Aristogitonem non pariter familiares Miltiadem Themistoclemque (de quibus

[ocr errors]

supra dixit) ac Leosthenem sociosque apud inferos habituros. Haec autem ex iis quae supersunt efficere non est difficile, modo quaedam insana utpote ab oscitanti librario corrupta sustulerimus : οἶμαι δὲ . . . Αρμόδιον καὶ ̓Αριστογεί τονα οὐδ ̓ ἐκείνους οὕτως αὑτοῖς οἰκείους εἶναι νομίζειν ὡς Λεωσθένη καὶ τοὺς ἐκείνῳ συναγωνισαμένους, οὐδ ̓ ἐκείνοις κτλ. οὐδ ̓ ἐκείνους perbene coniecil B., ut sequenti οὐδ ̓ Exεivos responderet. Reiecimus autem eiusdem supplementum [] vui, nulla enim comparatio in ea re de qua agitur Harmodii, Aristogitonis, Leosthenis, sociorumque mortuorum cum vivis Hyperidis auditoribus fieri potuit. Expungere vocem vui maluimus quoniam aut ad partem orationis minus necessariam quam excidisse crederemus pertinuit, aut librario debetur aliena, ut fit, cogitanti et scribenti. Quam secundam sententiam tueri videtur vox oixELOTέoovs quae cum praecedenti ovτws et sequenti cos ignoro quo modo consocietur.

His finem observationibus imposueram, cum Babingtonis librum repetens in paginam incidi praefationis XVII, nonnulla 'addenda' continentem quam orationis paginis perlustrandis intentus nondum inspexeram. Quaedam ibi reperiuntur a Schaefero potissimum de aliquibus orationis locis cum Babingtone communicata. Breviter igitur illa quoque quatenus ad nostram opellam pertinent attingemus.

Col. V, 25. Schaeferus ante lineam 25, inquit, mihi excidisse aliquid videtur." At vero magis adiuvabimur si non ανδρίζεσθαι sed ἄνδρας suppleverimus, quod nos proposuimus.

Col. VI, 7. пgooτйvai žуjøεiai. Schaeferus suspicatur δυνήσεται, quod non nego propius quam ἡγήσεται et ad sententiam et ad traditam scripturam accedere.

Col. XI, 58. τῶν τὸ ζῆν εὐδαιμόνων. κτλ. Quamvis prorsus easdem ob causas nobiscum de suo supplemento dubitet B., haeret tamen in suis εἰς αἰωνίων vel εἰς δαιμόνων quae ipse reiicit, ac totius corruptelam loci mavult suspicari

quam aliud quidpiam proponere. At nostrum supplementum quia satis simplex aptumque videtur illas cogitationes non admittit.

[ocr errors]

ibid. 8 εἰ γὰρ δή τις αμοιβῶν ἂν εἴη τόπος. ανειη quod habet volumen pluribus coniecturis locum dedit. Nec B. vero nec amici eius, nec Schaeferus unum vocabulum non modo in litteris ανειη sed etiam in ανειητος latere cogi

Omnes steterunt in lectione ἂν εἴη τόπος praeter Schaeferum qui paullo audacius ¿v Aïdov tónoç coniecit; sed causa errorum fuit versus praecedens quo non tis duoißwor sed Tots allons wv ut diximus legendum erat. Enimvero ipse B. fatetur áμoßov τonos is a strange expression and perhaps inadmisible".

ibid. 29. yeyovε vai. Schaeferus quod scribi iussit xai B. recte non recepit, qui yɛyovévaι praefert. Modum tamen praecedentis verbi commutare (nec enim ferri potest upξασθαι γεγονέναι) non ei in mentem venit.

Romae VII. Kal. Mart. 1858.

Dominicus Comparetti.

Muf. f. Philol. N. F. XIII.

35

Zur Kritik des Seneca rhetor.

Durch Conrad Bursian's Verdienst haben wir von Seneca's sogenannten suasoriae und controversiae einen Text, mit dem die Kritik weiterhin zu operieren im Stande ist. Denn auch nach jenes Herausgebers anerkennenswerthen Bemühungen, die durch reichliche Beiträge von Jahn und Haase unterstügt worden sind, bleibt für die Kritik dieses selbst in der besten Handschrift sehr verderbt über. lieferten Autors noch vollauf zu thun. Daher möchten etliche Ver befferungsvorschläge nicht unwillkommen sein, denen ich soviel wünsche, daß sie Haase demnächst nicht alle verwerfen möge. Ohne Classifi cation nach den Verderbnissen gebe ich die einzelnen Verbesserungen in möglichster Kürze nach der Abfolge des Textes.

Suasor. II p. 13, 8 B. Huius suasoriae feci mentionem, non quia in ea suptilitatis erat aliquid quod nos excitare posset, [set] ut sciretis quam nitide Fuscus dixisset vel quam licenter: ipse sententiam [non] feram; vestri arbitrii erit, utrum explicationes eius luxuriosas putetis ant ut poetas Polio Asinius aiebat hoc non esse suadere + isci videre ve volo nihil fuisse me iuvene tam notum quam has explicationes Fusci quas nemo nostrum non alius alia inclinatione vocis velut sua quisque modulatione cantabat.

Mit der ersten crux weiß ich nichts anzufangen, aber die zweite glaube ich mit Probabilität beseitigen zu können: hoc non esse suadere. Scire [vos] volo nihil fuisse me iuvene tam notum,

quam has explicationes Fusci. videre halte ich für eine Dittographie des voraufgehenden suadere: tilgt man dieselbe, so bleibt iscive d. i. scire. Daß dem s impurum vorgeschlagene i oder e hat auch bei Seneca etliche Beispiele: p. 23, 1 isteterint; p. 149, 13 iste terim; p. 141, 21 hiscis, woraus Bursian mit Uurecht lu scis gemacht hat; p. 253, 20 ascendit praetor tribunalis pectante provincia, was unbedenklich auf tribunal spectante führt, nicht inspectante, wie Bursian im Terte hat; p. 275, 6 expeclassem ftatt spectassem; unsicher p. 82, 17 colorem instultum wegen des voraufgehenden m. Auch nach der entgegengesezten Seite ist gefehlt worden (wenn man es einen Fehler nennen kann), z. B. p. 151, 12 statt Hisponis geschrieben ist spanis. Für die angenommene Dittographie läßt sich eine beträchtliche Anzahl von Beispielen aus Seneca beibringen; hier genüge eines: p. 256, 20 colorem actionis esse bonum [setionis esse]: 'bonum se animum habere. Endlich dafür daß das wiederholte oder wenn man will, übergeschriebene videre sich zwischen die beiden Silben von scire eingedrängt hat, findet sich bei Seneca denn auch sonst ist der Fall nicht ungewöhnlich - p. 84, 20 ein Analogon: quose demisisti quaere für quos dimisisti sequere. Cf. p. 333, 8 vénustissimus homo [et prohomo] et professus.

wie

P. 16, 16 Omnia grandia probanti inpositum est cognomen vel, ut Messala ait, cognomentum et vocari coepit Seneca Grandio. Aliquando invenuste, ut in hac suasoria cum posuissed contradictionem, aid: omnes qui missi erant a Graecia fugerunt, sublatis manibus, insistens summis digitis - sic enim solebat quo grandior fieret exclamat: gaudeo, gaudeo. mirantibus nobis qui tantum illi bonum contigisset, adiecit: totus Xerses meus erit,

So Bursian; in der Brüffeler Handschrift: invenire his in, und ad statt aid. Mich dünkt, es läßt sich mit genauerem Anschluß an die Handschrift eine verständlichere Construction gewinnen: Aliquando invenuste is in hac suasoria cum posuisset contradictionem: at omnes qui missi erant a Graecia fugerunt, sublatis manibus exclamat: gaudeo, gaudeo. Mit at wird

[ocr errors]
« PreviousContinue »