U. 70,
P. 66.

U. 71.

U. 71,

P. 67.

1

b. Quo itinere actuque q. d. a. is, a quo emisti, hoc anno n. v. n. c. n. p. ab illo usus est, quo minus ita utaris, V. f. V c. Quo itinere actuque hoc anno non v. n. c. n. p. ab illo usus es, quo minus id iter actumque, ut tibi ius est, reficias, v. f. v. Qui hoc interdicto uti volet, is adversario damni infecti, quod per eius operis2 vitium datum sit, caveat3.

11. a. Uti hoc anno a quam, q. d. a., non v. n. cl. n. p. ab illo duxisti, quo minus ita ducas, v. f. v.4

b. Uti priore aestate aquam, q. d. a., nec v. n. cl. n. p. ab illo duxisti, quo minus ita ducas, v. f. v.

5

c. Item inter heredes et emptores et bonorum possessores interdicam®.

d. Quo ex castello illi aquam ducere ab eo, cui eius rei ius fuit, permissum est, quo minus ita uti permissum est ducat, v. f. v. Quandoque de opere faciendo interdictum erit, damni infecti caveri iubebo".

e. Rivos specus septa reficere purgare aquae ducendae causa quo minus liceat illi, dum ne aliter aquam ducat, quam uti hoc anno aut priore aestate non v. n. c. n. p. a te duxit, v. f. v.7

f. Uti de eo fonte, q. d. a., hoc anno nec v. n. c. n. p. ab illo usus es, quo minus ita utaris, v. f. v. De lacu puteo piscina item interdicam3.

g. Quo minus fontem, q. d. a., purges reficias, ut aquam coercere utique ea possis, dum ne aliter utaris atque uti hoc anno non v. n. c. n. p. ab illo usus es, v. f. v.o

12. a. Quo minus illi cloacam, quae ex aedibus eius in tuas pertinet, q. d. a., purgare reficere liceat, v. f. v. Damni infecti, quod operis vitio factum sit, caveri iubebo1o.

b. Quod in cloaca publica factum sive [ea] immissum habes, quo usus eius deterior sit fiat, restituas. item ne quid fiat immittaturve, interdicam11.

13. Quod vi aut clam factum est, qua de re agitur,

id, si non plus quam annus est1 cum experiendi potestas est, restituas3.

14. a. Quod ius sit illi prohibere, ne se invito fiat, in eo u. 71. nuntiatio teneat. ceterum nuntiationem missam facio3.

b. Quem in locum nuntiatum est, ne quid operis novi fieret, q. d. r. a., quod in eo loco, antequam nuntiatio missa fieret aut in ea causa esset, ut remitti deberet, factum est, id restituas1.

c. Quem in locum nuntiatum est, ne quid operis novi fieret, q. d. r. a., si de ea re satisdatum est, quod eius cautum sit, aut per te stat quo minus satisdetur: quo minus illi in eo loco opus facere liceat, v. f. v.5

15. Quod precario ab illo habes aut dolo malo fecisti, U. 71. ut desineres habere, q. d. r. a., id illi restituas.

16. a. Quae arbor ex aedibus tuis in aedes illius im- u. 71. pendet, si per te stat, quo minus eam adimas, tunc, quo minus illi eam arborem adimere sibique habere liceat, v. f. v.7

b. Quae arbor ex agro tuo in agrum illius impendet, si per te stat, quo minus pedes quindecim a terra eam altius coerceas, tunc, quo minus illi ita coercere lignaque sibi habere liceat, v. f. v.8

9

17. Glandem, quae ex illius agro in tuum cadat, quo U. 71. minus illi tertio quoque die legere auferre liceat, v. f. v.o Quem liberum dolo malo retines, exhibeas 10.

18. a.

b. Qui quaeve in potestate Lucii Titii est, si is eave apud te est dolove malo tuo factum est, quo minus apud te esset, ita eum eamve exhibeas11.

c. Si Lucius Titius in potestate Lucii Titii est, quo minus eum Lucio Titio ducere liceat, v. f. v.12.

(d. De liberto exhibendo)13.

P. 68.

19. Utrubi hic homo q. d. a. maiore parte huiusce anni : 73 nec v. n. c. n. p. ab altero fuit, quo minus is eum ducat, f. v.14

v.

-

1) Cf. D. 43,24,15,4—6. 2) D. 43,24,1 pr. 3) D. 43,25,1 pr. 4) D. 39,1,20 pr. 5) D. 39,1,20,9. 6) D. 43,26,2 pr. 7) D. 43,27,1

pr.

8) D. 43,27,1,7.

9) D. 43,28,1 pr. 10) D. 43,29,1 pr.

14) Cf. D.

D. 43,30,1 pr. 12) D. 43,30,3 pr. 13) Cf. Gai. 4,162.

43,31,1 pr. Gai. 4,160.150.

U. 73,

P. 68.

U. 73, P. 68.

U. 74,
P. 69.

U. 74.

U. 74,
P. 69.

a.

20.
Si is homo, q. d. a., non est ex his rebus, de qui-
bus inter te et actorem convenit, ut, quae in eam habitationem,
q. d. a., introducta importata ibi nata factave essent, ea pignori
tibi pro mercede eius habitationis essent, sive ex his rebus est
et ea merces tibi soluta eove nomine satisfactum est aut per
te stat, quo minus solvatur: ita, quo minus ei, qui eum pigno-
ris nomine induxit, inde abducere liceat, v. f. v.1

(b. Salvianum interdictum2. Formulae actionis Ser-
vianae et quasi Servianae)3.

21. Quae Lucius Titius fraudandi causa sciente te in bonis, quibus de [ea re] agitur, fecit: ea illi, si eo nomine, q. d. a., actio ei ex edicto meo competere esseve oportet et si non plus quam annus est cum de ea re, q. d. a., experiundi potestas est, restituas. Interdum causa cognita, et si scientia non sit, in factum actionem permittam.

(II. Exceptiones.)

1. Si quis vadimoniis non obtemperaverit. a. E. pacti conventi: si inter Am Am et Nm Nm non convenit, ne ea pecunia peteretur3.

(b.-f. Ees quod N° N° rei publicae causa afuerit, quod valetudine vel tempestate vel vi fluminus prohibitus, quod sine dolo malo ipsius a magistratu retentus, quod rei capitalis antea condemnatus fuerit, quod dolo malo Ai Ai factum sit, quo minus vadimonium sisteret).

(2. E. litis dividuae et rei residuae)1o.

(3. Si alieno nomine agatur: ees cognitoriae, pro-
curatoriae, tutoriae, curatoriae)11.

4. a. E. mercis non traditae: Si ea pecunia, q. d.
a., non pro ea re petitur, quae venit neque tradita est 12.
(b. E. redhibitionis13.)

(5. E. temporis) 14.

1) D. 43,32,1 pr.

5) Flor.: 'ei'.

-

2) D. 43,33. 3) E. P. § 267. 4) Delenda. 6) Dig. 'cautionibus in iudicio sistendi causa factis'. 8) Gai. 4,119, cf. D. 2,11,2 pr. 4–9; 4 pr. 1; 5 pr.; cf. D. 22,3,19,1.

7) Rubr. D. 2,11.

9) D. 2,11,2,1.

10) Gai. 4,122. 11) E. P.
13) D. 21,1,59; 44,1,14.

12) D. 50,16,66; 19,1,25. Gai. 4,126a. 14) D. 44,3,1.

6. Quod praeiudicium hereditati (fundo partive eius) u. 75. non fiat1.

U. 75, P.

7. E. rei iudicatae vel in iudicium deductae: P: 70: si ea res, q. d. a., iudicata vel in iudicium deducta non est inter Nm Nm et Am Am2

8. E. rei venditae et traditae3.

U. 76.

P. 71.

9. a. E. doli mali: si in ea re nihil dolo malo Ai Ai U.76, factum est neque fit*.

P. 71.

b. E. metus: si in ea re nihil metus causa factum est. 10. Quarum rerum actio non datur. (a. E. iuris- V: 76, iurandi; b. negotii in alea gesti; c. onerandae libertatis causa)". 11. Si quid contra legem senatusve consul- 7 tum factum esse dicetur.

(III. Stipulationes praetoriae.)

1. Vadimonium sistio.

2. Pro praede litis et vindiciarum1o.

3. Iudicatum solvi11.

4. De conferendis bonis et dotibus12.

P. 71.

U. 77.

U. 77,

P. 74.

U. 78.

U. 79.

U. 79,

5. Si cui plus quam per legem Falcidiam licuerit le- : 78

6. Evicta hereditate legata reddi1.

7. Usufructuarius quemadmodum caveat15.

U. 79,

P. 75.

U. 79,

P. 75.

8. Legatorum servandorum causa16.

UJ. 79,

P. 75.

9. Rem pupilli vel adulescentis salvam fore17. D:78 10. Ratam rem haberi18.

ceptionem 'rei iud. vel in iud. ded.' docui E. P. § 275.

21,3.

4) Gai. 4,119. D. 44,4,2,1.3-5.

D. 44,5. Sub hoc titulo propositae erant exceptiones ex iis causis descendentes, ex quibus actionem se denegaturum esse praetor superioribus edicti partibus edixerat.

19) Formulam actionis, quae dicitur auctoritatis, hoc loco propositam fuisse ostendi E. P. p. 424 sq. Cui actioni satisdationis secundum mancipium formulam fuisse adiunctam suspicari licet.

U. 81.

U. 81,
P. 78.

U. 1,

P. 1.2.

U. 2,
P. 2.

12. Ex operis novi nuntiatione1.
13. Damni infecti2.

2. Edicta aedilium curulium3.

1. De mancipiis vendundis. Qui mancipia vendunt, certiores faciant emptores, quid morbi vitiive cuique sit, quis fugitivus errove sit noxave solutus non sit: eademque omnia cum ea mancipia venibunt, palam recte pronuntianto. quod si mancipium adversus ea venisset sive adversus quod dictum promissumve fuerit, cum veniret, fuisset, quod eius praestari oportere dicetur: emptori omnibusque, ad quos ea res pertinet, iudicium dabimus, ut id mancipium redhibeatur, si quid autem post venditionem traditionemque deterius emptoris opera familiae procuratorisve eius factum erit, sive quid ex eo post venditionem natum adquisitum fuerit, et si quid aliud in venditione ei accesserit, sive quid ex ea re fructus pervenerit ad emptorem, ut ea omnia restituat, item, si quas accessiones ipse praestiterit, ut recipiat. Item si quod mancipium capitalem fraudem admiserit, mortis consciscendae sibi causa quid fecerit, inve harenam depugnandi causa ad bestias intromissus fuerit, ea omnia in venditione pronuntianto: ex his enim causis iudicium dabimus. Hoc amplius, si quis adversus ea sciens dolo malo vendidisse dicetur, iudicium dabimus5.

2. (De iumentis.) Qui iumenta vendunt, palam recte dicunto, quid in quoque eorum morbi vitiique sit, utique optime ornata vendendi causa fuerint, ita emptoribus tradantur. si quid ita factum non erit, de ornamentis restituendis iumentis ve ornamentorum nomine redhibendis in diebus sexaginta, morbi autem vitiive causa inemptis faciendis in sex mensibus, vel quo minoris cum venirent fuerint, in anno iudicium dabimus. si iumenta paria simul venierint et alterum in ea causa fuerit,

1) D. 39,1,13,1; 45,1,4,2. 2) D. 45,1,4,2. 3) E. P. 21,1, ubi ex Ulpiani libris II ad ed. aed. cur. recepta sunt. 4) Gell. 4,2,1: 'in edicto aedilium curulium, qua parte de mancipiis vendundis cautum est.' — 5) D. 21,1,1 pr. Exordium veteris edicti apud Gell. 4,2 ita refertur: 'titulus servorum singulorum scriptus sit curato ita, ut intellegi recte possit, quid' rel. Formulae redhibitoriae partem exhib. D. 21,1,25,9. Cf. E. P. p. 437.