bulas eodem loco, ubei ceterae tabulae publicae erunt, in quibus census populi perscriptus erit, condendas1 curato. ~| Qui pluribus in municipieis coloneis praefectureis domicilium habebit et is 2 Romae census erit, quo magis in municipio colonia praefectura h. 1. censeatur, e(ius) h. 1. n(ihil) r(ogatur). ~ Quei lege plebei) ve sc(ito) permissus est fuit, utei leges in 160. municipio fundano municipibusve eius municipi daret, || sei quid3 is post h. 1. r(ogatam) in eo anno proxumo, quo h. 1. populus iuserit, ad eas leges [addiderit commutaverit conrexerit*], municipis fundanos | item teneto, utei oporteret, sei eae res ab eo tum, quom primum leges eis municipibus lege pl(ebei)ve sc(ito) dedit, ad eas leges additae commutatae conrectae essent; neve quis intercedito neve quid facito, quo minus | ea rata sint, quove minus municipis fundanos teneant eisque optemperetur. 19. Lex Falcidia a. 714. (Paulus l. sing. ad l. Falc.: Lex Falcidia lata est, quae primo capite liberam legandi facultatem dedit his verbis:) Qui cives Romani sunt, qui eorum post hanc legem rogatam testamentum facere volet, ut eam pecuniam easque res quibusque dare legare volet, ius potestasque esto, ut hac lege sequenti licebit. (Secundo capite modum legatorum constituit his verbis:) Quicumque civis Romanus post hanc legem rogatam testamentum faciet, is quantam cuique civi Romano pecuniam iure publico dare legare volet, ius potestasque esto, dum ita detur legatum, ne minus quam partem quartam hereditatis eo testamento heredes capiant, eis[que 10], quibus quid ita datum legatumve erit, eam pecuniam sine fraude sua capere liceto isque heres, qui eam pecuniam dare iussus damnatus erit, eam pecuniam debeto dare, quam [dare1o] damnatus est. 20. Lex Iulia de vi publica et privata. (Ulpianus 1. VIIII de officio procons. sub titulo ad l. Iuliam 1) condenda. 2) Mo. mavult sei is. zochi. 5) municipieis. 6) teneat. 3) quis. 7) D. 35,2,1. 9) Cuiac.: detur legetur. 4) Supplevit Ma 8) Delendam 10) Ins. Mo. de vi publica et privata1: Eadem lege quibusdam testimonium omnino, quibusdam interdicitur invitis, c. LXXXVII et c. LXXXVIII; in haec verba:) His hominibus 2 hac lege in reum testimonium dicere ne liceto: qui se ab eo parenteve eius, libertove cuius eorum liberaverit, quive impubes erit, quive [iudicio publico damnatus erit qui3] eorum in integrum restitutus non est, quive in vinculis custodiave publica erit, quive depugnandi causa auctoratus erit, quive ad bestias depugnare se locavit locaverit, praeterquam qui iaculandi causa ad urbem missus est erit, [quaeve] palam* corpore quaestum faciet feceritve, quive ob testimonium dicendum [vel non dicendum3] pecuniam accepisse iudicatus erit, ne quis eorum hac lege in reum testimonium dicat. (Capite octogesimo septimo his:) His homines inviti in reum testimonium ne dicunto: qui sobrinus est ei reo propioreve cognatione coniunctus, quive socer gener vitricus privignusque eius erit. 21. Lex Iulia de adulteriis a. 736. E cap. I. (Ulpianus l. I de adulteriis: Haec verba legis:) ... ne quis posthac stuprum adulterium facito sciens dolo malo. E cap. II. (Ulpianus l. I de adulteriis': Quod ait lex:) [Pater si] in filia [sua quam in potestate habet, aut in ea, quae eo3 auctore cum in potestate esset, viro in manum convenerit,] adulterum [domi suae generive sui] deprehenderit, [isque in eam rem socerum adhibuerit, ut is pater eum adulterum sine fraude occidat, ita ut] in continenti filiam occidat. E cap. V (Ulpianus l. II ad l. Iuliam de adulteriis: Capite quinto legis Iuliae ita cavetur ut:) 1) Coll. 9,2. Sententia legis etiam D. 22,5,3,5 relata est e Callistrati 1. de cogn.; utrum Caesaris sit an Augusti, non constat. Cf. Rud. RG. 1,85. 2) in haec verba his verbis hominibus codd.; in hoc vero his verbis his hominibus Rudorff über den lib. de off. proc. p. 314. 3) E Dig. ins. libri - - 4) quaeve palam D., palamve Coll. 5) his hi Mommsen, his vel hi 6) D. 48,5,13(12). Cf. Paul. in Coll. 4,2: primum caput legis Iuliae de adulteriis prioribus legibus pluribus obrogat (abrogat libri); secundo vero capite permittit patri cet. 7) D. 48,5,24(23), pr. 4. Verba inclusa Paulus l. 1. refert. Cf. Coll. 4,12,1. Paul. sent. 2,26,1. 8) Ins. Pithoeus. 9) D. 48,5,26(25), pr. 5. Verba uncis inclusa postquam Ulpianus ad sententiam rettulit, pergit sic: Quod adicitur: 'testandae' cet. 5. [viro adulterum in uxore sua deprehensum, quem aut nolit aut non liceat, occidere, retinere horas diurnas nocturnasque continuas non plus quam XX] testandae eius rei gratia [sine fraude sua iure liceto..] E cap. VII. (Ulpianus l. II de adulteriis': Legis Iuliae de adulteriis capite septimo ita cavetur:) ne quis inter reos referat eum, qui tum sine detrectatione rei publicae causa aberit . . E cap. inc. (Ulpianus 1. 1V de adulteriis2: ... lex ita locuta est:) .. [qui uxorem in adulterio deprehensam retinuerit], adulterum in domo deprehensum dimiserit, 22. Lex Quinctia de aquaeductibus a. 745 3. T. Quinctius Crispinus consul populum iure rogavit populusque iure scivit in foro pro rostris aedis divi Iulii pr(idie) [k.] Iulias. Tribus Sergia principium fuit, pro tribu Sex................ L. f. Virro [primus scivit']. ..... Quicumque post hanc legem rogatam rivos specus fornices fistulas tubulos castella lacus aquarum publicarum, quae ad urbem [Romam] ducuntur [ducentur], sciens dolo malo foraverit ruperit foranda rumpendave curaverit peiorave fecerit, quo minus eae aquae1 earumve quae quaqua11 in urbem Ro10. mam ire cadere fluere12 pervenire duci13 [possit,] quove minus1* in urbe Roma et in iis aedificiis 15, quae aedificia urbi continentia sunt erunt, in is hortis praediis locis, quorum hortorum 10 1) D. 48,5,16(15), 1.2. 2) D. 48,5,30(29), pr. Cf. Paul. sent. 2,26,8. Coll. 4,12,7. 3) Haec lex a Frontino in librum de aquis urbis Romae c. 129 recepta omnium populi Romani legum una integra cum plena praescriptione tradita est. Textum corruptum emendavit et supplevit Buecheler in ed. Frontini a. 1858, sed usus recognitione libri Casinensis non optima, quam emendavit, explevitque Petschenig, Wiener Studien 6 (1884) p. 249 sq. 4) in hiatu codicis trium (non octo) litterarum nihil videtur intercidisse. 5) k. deficit. 6) tribui codex. 7) pro tribu sex. 1. f. uirro hiatibus nullis significatis codex. 8) Hoc loco et deinceps si qua reperiuntur inter uncos quadratos neque contrarium adnotatum est, addita sunt non hiante eo loco codice. 9) peioremve cod. 10) eae aquae] ea ea qua cod. - 14) 11) quaqua] Mommsen, qua cod. 12) fluis cod. 13) duei cod. manus cod. 15) aedificiis Mommsen, locis cod.; in iis locis aedificiis quae loca aedificia Buecheler; sed quod sequitur urbi continentia solis aedificiis recte convenit. praediorum locorum dominis possessoribusve1 aqua data vel adtributa est vel erit, saliat distribuatur dividatur in castella lacusque mittatur2, is populo Romano [HS.] centum milia dare 15. damnas esto; et qui d(olo) m(alo)3 quid eorum ita fecerit, id omne sarcire reficere restituere aedificare ponere excidere1 demolire damnas esto sine dolo malo; eaque omnia ita, ut [recte factum esse volet], quicumque curator aquarum est erit, [aut] si curator aquarum nemo erit, tum is praetor, qui inter cives 20. et peregrinos ius dicet, multa' pignoribus cogito coercito; eique curatori aut, si curator non erit, tum ei praetori eo nomine cogendi coercendi multae dicendae sive 10 pignoris capiendi ius potestasque esto 11. Si quid12 eorum servus fecerit, dominus eius HS. centum milia populo [R(omano)] 13 d(are) d(amnas) e(sto)14. 25. Si qui [locus 1] circa rivos specus fornices fistulas tubulos castella lacus aquarum publicarum, quae ad urbem Romam ducuntur et ducentur, terminatus est et erit16, ne 17 quis in eo loco post hanc legem rogatam quid obponito molito obsaepito figito statuito ponito conlocato arato serito18; neve in eum quid 30. immittito 19 praeterquam rerum faciendarum reponendarum causa quod 20 hac lege licebit oportebit. Qui adversus ea quid fecerit, adversus eum 21 siremps lex ius 22 causaque omnium rerum omnibusque esto, atque uti esset esseve oporteret 23, si is adversus hanc legem rivum specum rupisset forassetve. Quo 35. 1) ue] u. f. cod. immittatur edd. et celere cod. -- 2) lacusque mittantur videtur esse in codice; lacus 3) sic Buecheler, quidam cod. - 4) excidere Mommsen, 5) eaque Mommsen St. R. 2,457 n. 2, aquae cod. addidit Mommsen 1. c. 7) dicit multam cod. praetorio. cod. 6) 8) exercito cod. 9) 10) cogende coercenda multa dicenda sunt cod. 11) est 12) quide cod. 13) Ins. Bue., quem inconsulto reprehendit Hu. (Multa 260 n. 35), quod nunquam in legibus haec vox addita sit, quae in 1. agr., 1. Rubria, 1. de Term., 1. de imp. Vesp. saepissime occurrit; solam 1. Iuliam munic. consuluisse videtur vir doctissimus. 14) d. d. e.] Ursinus, det cod. 15) sic Buecheler, si quis cod. 16) est et erit] Buecheler, steterit cod. 17) neque cod. 18) obponit molit obsepit figit statuit ponit conlocat arat serit cod. 19) immidtit cod. 20) sic Mommsen, praeterquam earum faciendarum reponendarum causa praeterquam quod cod. 21) et adversus eum cod.; delenda esse censet B.; ego cum Heinrichio et solum sustuli, cum de eo siremps in l. Rubr. 2,10.40 scriptum sit. 22) si re publicam ex iussu cod. 23) esseque oportere cod. BRUNS, Fontes iuris. Ed. V. 8 minus in eo loco pascere herbam fenum secare sentes [tollere liceat, e(ius) h(ac) l(ege) n(ihil) rogatur)1]. Curatores aquarum qui nunc sunt quique erunt [faciunto, ut in eo loco, qui locus] circa fontes et fornices et muros et rivos et specus terminatus 40. est, arbores vites vepres sentes ripae maceriae3 salicta harundineta tollantur excidantur effodiantur excodicentur, uti quod recte factum esse volet ; eoque nomine iis pignoris capio multae dictio coercitioque esto", idque iis sine fraude sua facere liceto, ius potestasque esto. Quo minus vites arbores, quae villis aedi45. ficiis maceriisve inclusae sunt, maceriae[ve3], quas curatores9 aquarum causa cognita ne demolirentur dominis permiserunt, quibus inscripta insculptave1o essent ipsorum qui permisissent curatorum nomina, maneant, hac lege nihilum rogator11. Quo minus ex iis fontibus rivis specibus fornicibus aquam sumere haurire 50. iis, quibuscumque curatores aquarum permiserunt permiserint, praeterquam rota calice machina liceat 12, dum ne qui puteus neque foramen novum fiat, eius hac lege nihilum rogator13. 23. Lex Iulia a. 736 et Papia Poppaea a. 76214. (I) (Paulus l. I ad l. Iuliam et Papiam15: Lege Iulia ita cavetur:) Qui senator est, quive filius, neposve ex filio, proneposve ex [nepote] filio nato cuius eorum est erit, ne quis eorum sponsam uxoremve sciens dolo malo habeto libertinam, aut eam, quae ipsa cuiusve pater materve artem ludicram facit fecerit ; neve senatoris filia, neptisve ex filio, proneptisve ex nepote filio nato nata 16 libertino eive, qui ipse cuiusve pater materve artem ludicram facit fecerit, sponsa nuptave sciens dolo malo esto, - 3) - 1) hiatus 15 litt. in cod. 2) et fortuni et murorum cod. maceria cod. 4) rectum cod. 5) multae dicipo orcitiquesto cod. 6) licet cod. 7) isto sequente hiatu 12 litt. cod. 8) ve add. Mommsen. 9) curatorum cod. 10) ve Mommsen, que cod. 11) rogatio cod. 12) licea cod. 13) rogato cod. 14) Harum legum auctore Augusto populo reluctante perlatarum (v. Rud. RG. 1,54) verba legitima pauca tantum nobis servata sunt. Ipsas componere et restituere temptaverunt: Iac. Gothofredus, fontes IV iur. civ. (1653) p. 264-350. Heineccius, ad leg. lul. et P. P. (1726). den Tex, fontes III iur. civ. (1840) p. 31–40. Demelius, legum quae ad ius civ. spect. fragmenta (1857) p. 45–58. Numeri quos singulis capitibus praeposui sunt editionis Heineccianae. 15) D. 23, |