Illuc, unde abii, redeo, nemo ut avarus

Se probet ac potius laudet diversa sequentes,

408. redeo, nemo ut avarus Codd. aliq. Cruquii (tertius Bland.) et Feae, et Veneta 1481: redeo, nemon ut avarus - - ? cum plerisque BbScdp et Pottierii, ut videtur, omnes, item LtFMJ et Bentleius, redeo, qui nemo ut avarus e Cod. Bland. quarto C, redeo. Qui? Nemo ut avarus Reisig. Verum et nemon et redeo, qui nemo mera sunt metricorum inventa ad fulciendum ut opinabantur versum necessaria. De hiatu autem Horatiano conf. Lindemannum in Seebode Neuem Archiv 4828. Fasc. I. p. 70. Jeep in Progr. Guelpherb. 1844. p. 3 sqq. 109. ac] at Codd. pauci (d), Gesner, Doer. Hann. 4: Si verum est --, ut popu- | plicant autem: «Qui, malum, fit, lus Romanus omnes gentes virtute quae tandem ista est perversitas, superarit. Hiatum autem, praeser- ut nemo avarus sua condicione contim in huius generis quasi primo tentus sit, sed ut potius avarus specimine post Sat. 7., utique tole- quisque felices praedicet eos, qui rabilem iudico; eum autem ab Ho- diversam vitae rationem tenent »>? ratio admissum esse evincit duplex | Alii minus etiam apposite: «Nemon ratio, qua interpolatores vitium ut se probet, utpote avarus ?»> quod putabant sublatum iverunt; (Habsucht also ist die Leidenplerique enim: nemon ut avarus; schaft, die bei jedem dieser Blandin. antiquissimus: qui nemo Unzufriedenheit zum Grunde ut cet. unde Reisigius: qui? nemo ut liegt?) Alii rursus: Nemone se avarus Se probet ---? quam du- probet, ut (quemadmodum) avaplicem interrogationem firmare qui- rus, sicut facit etiam avarus, ut se dem student ex Sat. 1, 3, 128. non probet?» (Coniecturas aliorum Epp. 2, 2, 90. (quorum tamen lo- consulto praetermitto.) Verum concorum ratio admodum ab hoc dis- tra haec omnia recte monet Wachscrepat), sed quietae disputationi muthius, primum post tam accuramirum omnino ac prope ridiculum tam sententiae initio propositae exzapevovoσov infert (scilicet expli- positionem nescio cui admirationi cat Reisig wie so? in wie fern?) locum non esse, deinde formam eodemque prorsus incommodo la- illam interrogationis admirationem borat atque altera, quam habent prodentis ideo admitti non posse, pro exclamatione admirationis cum quod ut in omnibus exemplis suacerrima indignatione mixtae, ut pra allatis per contradictionem rePlaut. Aul. 4, 7, 9: Egone ut te spondendum esset: << Immo vero advorsum mentiar, mater mea? omnes avari se quam maxime («Minime vero!») Terent. Andr. probant, sorte sua perquam con4, 5, 28: Eine ego ut advorser? tenti sunt; » quod responsum sane (« Nequaquam. ») Liv. 4, 2: П- absurdum foret. (Volgatam nemon line ut impune - - concitent finitima Iahnius nuper ita interpretatus est: bella? («Non iam concitabunt. ») «Redeo ad eam sententiam, a qua Sat. 2, 5, 48: Utne tegam spurco exorsus sum, atque interrogo: NeDamae latus? («Nunquam hoc fiet.») mone est, qui cum avarus sit, se Plaut. Trin. 3, 3, 24: Ut ego nunc (suam sortem) probet ac potius laudet diversam sortem sequentes, -

-

adulescenti thensaurum indicem?
Minume, minume hercle vero. Ex-| laboret?)

laudet diversa sequentes]

Quodque aliena capella gerat distentius uber, 440
Tabescat, neque se maiori pauperiorum

Turbae comparet, hunc atque hunc superare laboret.
Sic festinanti semper locupletior obstat,

Ut, cum carceribus missos rapit ungula currus,
Instat equis auriga suos vincentibus, illum

444. meliori Cruquii operae. volebant Stephanus et Wieland. superscr. suos.)

Consulto repetit verba, quibus usus erat v. 3.

-

Ut,

|

145

443. obstet B et Cod. Tonsani, ut 445. suis bd et pr. S. (In d

intelligamus. » — temnens] Haud raro hoc simplici verbo utuntur poëtae. Virg. Aen. 4, 542: Si genus humanum et mortalia temnitis arma. 6, 620: Discite iustitiam moniti et non temnere divos. In prosa oratione legitur apud Tacit. Hist. 3, 47. extremos] åvτítvлоv est pauperio

rum turba.

440-446. aliena capella g. distentius uber] «Proverbium, quo et Ovidius usus est (A. A. 4, 349.), cum ait: Fertilior seges est alienis semper in agris, Vicinumque pecus grandius uber habet.» PORPH. hunc atque hunc] «ac primo superato, rursus sequentem; » jetzt den, gleich 447-424. Inde fit cet.] «Maxime darauf den Folgenden. Sic propter insanum hoc ceteros divifestinanti cet.] «Ei, qui sic ad divi- tiis superandi studium fit, ut tam tias ampliores contendit, semper raro inveniamus, qui reapse se alius etiam locupletior in oculos beatum existimet.» uli conviva incurrit atque molestus est. >> satur] Aristoteles apud Maxim. et cum carceribus cet.] Versus utique Anton. p. 878: 'Ez rov Biov xoáheroicus Kirchnero et Frankio F. τιστόν ἐστιν ἐξελθεῖν ὡς συμποH. p. 83. videtur festiva parodia σίου, μήτε διψῶντα, μήτε με Virgiliani illius Ge. 4, 542: Ut cum Júovra. Anonym. apud Stob. Gesscarceribus sese effudere quadrigae: neri Ed. Tigur. 1559. p. 19: "Loлeo unde colligunt Virgilii Georgicon li- ἐκ συμποσίου ἀπαλλάττομαι οὐ brum saltem primum ante hanc δὲν δυσχεραίνων, οὕτω καὶ ἐκ τοῦ Satiram editum esse, id quod ta- βίου, ὅταν ἡ ὥρα ᾖ. Lucret. 3, men incertum videtur, quoniam 954: Cur non, ut plenus vitae conuterque poëta fortasse ante oculos viva, recedis Aequo animoque capis habere poterat antiquius aliquod securam, stulte, quietem? Nimis verexemplar. missos -- currus] En- bose hanc similitudinem exposuit nius Ann. 4, 101: veluti consul, Dio Chrys. in Charidemo Or. 30. cum mittere signum Volt, omnes avidi extr. Omnino convivium non mispectant ad carceris oras, Quam mox nus frequens est vitae humanae emittat pictis ex faucibu' currus. imago, quam eae, quibus utitur illum Praeteritum] «aurigam», ut in- Menander Meinek. Com. Ed. min. terpretatur Vossius, non «equum». Ρ. 959: Πανήγυριν νόμισον τιν Recte enim Funkhaenel: «Plurali | εἶναι τὸν χρόνον, Ον φημι, τοῦ numero usus esset poëta, și equos τον ἢ ἐπιδημίαν, ἐν ᾧ Ὄχλος, significasset; atque ipsa compara- ἀγορά, κλέπται, κυβεῖαι, διατρι tio postulat, ut certantem aurigam | Bui. Crispini] «Philosophi cuius

-

Praeteritum temnens extremos inter euntem.
Inde fit, ut raro, qui se vixisse beatum
Dicat et exacto contentus tempore vita
Cedat uti conviva satur, reperire queamus.
lam satis est. Ne me Crispini scrinia lippi
Compilasse putes, verbum non amplius addam.

448. vitae bd, Pottierii plerique, Lt. Bentleius.

420

420. lippum e coniectura

dam loquacissimi nomen, qui doɛ- | cum ipse eodem vitio laboraret.

Nunquam equidem crediderim adeo sui oblitum et decori inscientem fuisse, ut hoc faceret. - - Quid ergo? mihi nulla quidem dubitatio est, quin scripserit lippum. Tam enim hoc urbane et facete de se dixerit, quam de Crispino stolide et inhumane.» Sed quae sors est interdum coniecturarum haud nimis felicium, ut alius superveniens easdem ita approbet, ut longe diversam significationem iis tribuat, quam ipsarum auctores fecerant, hic quoque usu venit, ut Od. 3, 44, 40. in illis puellis iam virum expertibus; etenim Reisigius ita Bentleii coniecturam concinnavit: «scrinia lippum compilasse est «scrinia male compilare,» ut in Sat. 1, 3, 23. lippum pervidere est «male pervidere». «Lippus enim putatur malus fur esse.» Frequens autem lippitudinis mentio etiam apud Aristophanem, ut Ran. 192 cet. Ridiculi nescio quid in hoc morbo videbant antiqui, ut in calvitie ac similibus.

rahoyos dictus est; scripsit etiam versus de secta Stoica. » SCHOL. Ineptum vocat Sat. 4, 3, 438. Cfr. Sat. 4, 4, 44. 2, 7, 45. lippi] Cum ipse quoque Horatius interdum lippus (Sat. 1, 5, 30 et 49.) esset, festiva h. I. in semet ipsum ironia nonnullis usus videtur. Cfr. omnino lacobs Lectt. Venus. p. 303-347., qui Horatii mentem sic explicat: «Es ist Zeit, dass ich aufhöre, um dem kurzsichtigen, an Augen und Geist blöden Crispin, dem ich so schon von aussen in etwas gleiche, nicht auch noch in breiter Geschwätzigkeit gleich zu werden.» Verum fieri potest, ut de brevi sua lippitudine hic ne cogitarit quidem, sed tantum de hominis insulsi facie in modum misere ridiculum assiduo illo malo deturpata, «oculis humidis, rubidis, fortasse ex sua sede propulsis, continuato fletu, carbunculis et ulceribus aut supercrescentibus aut cavis aut sordidis, » quomodo varia lippitudinis genera describit Celsus 6, 6. etiam hoc docens: fil ea in aliis brevis, in aliis longa et quae vix unquam finiatur. Calidius autem Bentleius tantum non declamatorio genere usus: «Impudentis», inquit, hominis et stolidi esse videtur, immo communi plane sensu carentis, Cri- | Scaphus. 1845.), vir doctissimus vix spinum ob lippitudinem deridere, | cuiquam persuadebit.

scrinia] Lepide significat Crispinum tota scrinia librorum a se conscriptorum plena domi habuisse. Ceterum poëtam tota nostra Satira nihil aliud egisse nisi ut fatuum hunc Crispinum imitando irrideret, quae Morstadtii opinio est (Progr. Gymn.

SATIRA II.

Ambubaiarum collegia, pharmacopolae,
Mendici, mimae, balatrones, hoc genus omne
Maestum ac sollicitum est cantoris morte Tigelli:

|

kehrten Geschmack darin. W.) Parum probabilis est Walckenaeri (I. p. 432 sq.) opinio, praecipuum Horatii consilium fuisse, ut acerbe irrideret non ipsum quidem Octavianum (hoc enim nimis periculosum futurum fuisse) at plerosque eius amicos, Cupiennium, Salustium minorem, Galbam, Villium, Cerinthum, Maecenatem sub ficto Maltini nomine. Franke p. 89. hanc satiram ad a. 714. refert et omnium primam fortasse esse dicit, compositam ante amicitiam cum Maecenate iunctam. Scilicet is quoque in Maltino Maecenatem tangi opinatur, qua de opinione prorsus improbabili postea disseremus. Iam anno 743. eam scriptam putat Grotefend Schriftst. Laufb. d. H. p. 9. 29. Frankio accedit Weber p. 129.

II. Satirae huius cardo vertitur | heiten der Menschen in dem Genuss in v. 24: Dum vitant stulli vitia, der Geschlechtslust und über den verin contraria currunt; cuius sententiae varia exempla cum proposuisset vv. 1-27., iam, ut eandem confirmet atque clarius illustret, transit ad deridendos matronarum moechos, amatores libertinarum domi suae degentium ac suo corpore quaestum suo pro lubitu facientium, adventores denique meretricum volgarium et a lenonibus interdum vel nutritarum (luven. 6, 320: le nonum ancillas.), vel tantum sub noctem ad quaesticulum faciendum in cellis ab illis conductis exceptarum (Iuven. 6, 127: lenone suas iam dimittente puellas.), atque ad triplicis huius generis scortatorum parem, etsi diversam stultitiam traducendam, ita tamen, ut iuvenes maximopere ab adulteriis cum matronis committendis dehortetur. Quo quidem in argumento non sine lasciva qua- 4. Ambubaiarum] «Ambubaiae didam petulantia liberius exspatiatur; cuntur mulieres tibicines lingua Syid quod negari nequit, nec vero rorum a v. abub, ambub, tibia.»> ab iis, qui Plauti, Lucilii, Catulli SCHOL. Cum scortis consociantur similes iocos meminerint, repre- apud Suet. Ner. 27. luv. 3, 62: hendi debet. Atque hoc ipsum pro- Iam pridem (inde a devicto Antiotervius argumentum utique longe cho, Liv. 39, 6.) Syrus in Tiberim uberiorem ridiculi materiem poë- defluxit Orontes Et linguam et mores tae praebebat, quam si post v. 27. et cum tibicine chordas Obliquas nec plura praeterea contrariorum vitio- non gentilia tympana secum Vexit et rum exempla aliaque stultitiae ge- ad Circum iussas prostare puellas. nera, ambitionem puta vel trucu- collegia] iocose, quasi harum mulentiam, tractare perrexisset. (Rei- liercularum greges, quibus praesig findet in dieser Satire nur die erant lenones, essent ex iis colleeine Tendenz Spott über die Thor-giis s. sodaliciis QVIBVS, ut est in

|

Quippe benignus erat. Contra hic, ne prodigus esse
Dicatur metuens, inopi dare nolit amico,
Frigus quo duramque famem propellere possit.
Hunc si perconteris, avi cur atque parentis
Praeclaram ingrata stringat malus ingluvie rem,

Sat. II. 6. depellere LCt et Bentl. e Codd. (atque, ut videtur, omnes Pottierii. Ut nos, BbScdp et «maior pars»> Codd. Bentl.) 8. stringat ven3 ingluvie (sic fere) B.

post Cleopatrae acceptus maxime, Augusto quoque Caesari amicissimus, eo quod dulce caneret et urbane iocaretur, adeo ut inter familiares et domesticos haberetur.»> COMM. CRUQ. De hoc Tigellio Cic. ad Fam. 7, 24, 2: Habes Sardos venales, alium alio nequiorem. Cognosti meam causam et istius salaconis iniquitatem. Diversum hunt maiorem Tigellium esse ab Tigellio Hermogene post Dacierium accurate demonstravit Kirchnerus in Quaestt. Horat. I. p. 42. sqq. Cf. Zeitschr. f. Alterthw. 1846. p. 108 sqq. - benignus] ȧxvpoloyía. Non enim benignus erat, sed prodigus. Verum hoc dicit ex illorum persuasione, quibus propter dona in eos collata benignus videbatur.

Inscriptt. m. Lat. N. 4075. al., EX | simus et vocis eximiae C. Iulio S. C. COIRE LICEBAT. — pharma- | Caesari dictatori familiaris fuit et copolae] circulatorum genus, de quo Cato apud Gell. 4, 45, 9: itaque (M. Caelium) auditis, non auscultatis, tamquam pharmacopolam; nam eius verba audiuntur, verum ei se nemo committit, si aeger est. - Mendici] Videntur harioli, Isiaci, Galli (Cybelae sacerdotes, unīgayupra), fortasse etiam Iudaei. Iuven. 6, 543: Arcanam Iudaea tremens mendicat in aurem Interpres legum Solymarum cet. «Bettelpropheten.» mimae] «mulierculae gesticulariae in mimis et saltatriculae,» ut ait Gell. 4, 5, 3., cuiusmodi erat Cytheris, M. Antonii amica, Cic. ad Att. 40, 40, 5. balatrones] «Balatrones et blateas bullas luti ex itineribus aut quod de calceamentorum soleis eraditur, appellabant.>> FESTUS. Ad quem locum C. O. Müller: «Alia antiquorum grammaticorum interpretamenta affert Interpres Cruquii, qui blaterones eos proprie dictos esse tradit. In Glossariis Labb. est: Balatro, ἄσωτος, et Blato, ματαιολόγος. Quod Paulus dicit vix credibile a Festo prolatum esse. Sed hic balatrones a blateis sive luti bullis appellari prodiderat, ni fallor.» Ut lutum calceis, sic hi scurrae divi-3, 4046: Deinde animi ingratam natibus vel invitis adhaerent. - sollicitum] propter quaesticulum imminutum. Tigelli] «M. Tigellius Hermogenes musicae artis peritis

6-42. propellere] in pr. orat. frequentius depellere, quod gloss. a nonnullis vero substitutum est, iam apud Schol. Iuv. 44, 273. Frigus et fumem propulsare dixerunt Cic. de Finn. 4, 25, 69. Tac. Ann. 44, 24. - ingrata] non «tetra, foeda», sed quae nunquam satiatur, nunquam acceptis contenta est.» Plaut. Asin. 4, 2, 40: Ingrata atque irrita esse omnia intelligo Quae dedi. Lucret.

turam pascere semper Atque explere bonis rebus satiareque nunquam cet. Callim. Fragm. 106: öσoar' ỏdóvτων Ενδοθι νειαίρην τ' εἰς ἀχά