OVID. lib. 4. Trist. Eleg 10.

ET tenuit nostras numerosus Horatius aures, Dum ferit Ausoniâ carmina culta lyrå.

PERS. Sat. 1. v. 116.

Omne vafer vitium ridenti Flaccus amico Tangit; et admissus circum præcordia ludit, Callidus excusso populum suspendere naso.

MARTIAL. lib. 8. Epig. 18.

Sic Maro nec Calabri tentavit Carmina Flacci, Pindaricos possel cùm superare modos,

PETRON. Sat.

Homerus testis et Lyrici, Romanusque Virgilus, et Horatii curiosa felicitas.

LUCAN. Poem. ad Calp. Pisonem. Ausoniamque chelyn gracilis patefecit Horati.

QUINTIL. lib. 10. cap. 1. Multò est tersior ac purus magis Horatius, et ad notandos hominum mores præcipuus. Lyricorum idem Horatius ferè solus legi dignus. Nam et insurgit aliquando, et plenus est jucunditatis et gratiæ, et variis figuris et verbis felicissimè audax.

AUSON. ad Nepotem.

Te præeunte, Nepos, modulata poëmata Flacci, Allisonumque iterum fas est didicisse Maronem.

D. HIERON. Præfat. in Chron.

Quid psalterio canorius? quod in morem nostri Flacci et Græci Pindari, nunc Iambo currit, nunc Alcaico personat, nunc Sapphico tumet, nunc semipede ingreditur.

Horatii satira inter Lucilii et Juvenalis satiras media est. Nam et asperitatem habet ut Lucilius, et suavitatem ut Juvenalis.

J. LIPS. Epistolic. Quæst. lib. 2. Epist. 9.

Horatius in satiris placidus, lenis, quietus, monet sæpius quàm castigat; sed ita præclare tamen hoc ipsum, ut in eâ parte et arte nihil possit supra eum.

MANUT. Epist. lib. 6. Ep. 7.

Quis enim, qui de Poëtis modò judicare aliquid possit, qui inter Latinos omnes Horatio vel acumine ingenii, vel sententiarum gravi. tate, palmam non tribuit?

TAN. FAB. Cap. Epist. lib. 1. 57.

Venerum ille parens Horatius ei pro su elegantiâ et ingenii urbanitate haud dubiè placet.

JUL. SCAL. De Re Poet.

Carminum igitur libri vel jucundâ inventione, vel puritate sermonis, vel figurarum, tum novitate, tum varietate, majores sunt omni non solum vituperatione, sed etiam laude: neque solùm dicendi genere humili, quemadmodum scripsit Quintilianus, contenti: verùm etiani sublimi maximè commendandi.

[2]

INTERPRETATIO.

O Mæcenas, orte à majo ribus proceribus, ô et meum columen, et chara meu gloria! sunt plerique, qui decurrentes gaudent

Ode est monocolos, seu unius metri. Versus omnes Choriambici, Asclepiadei, Tetrametri acatalecti; constant ex Spondæo, duobus Choriambis et Pyrrhichio vel lambo; sicque scandere licet:

Macé nás | ǎtǎvis | édītērē | gìbūs ; vel isto modo faciliori,

Macê | nås ǎtǎ | vis | éditě | rēgībūs.

1. Macenas.] Ex antiquis marmoribus Græcisque auctoribus constat ita scribendum hoc nomen, non Mecanas, ut quidem è vulgo. Vide Cal. Rhodig. lib. xii. cap. 16. Mæcenas equestri sed splendido natus genere, non minus Agrippa Casari charus. Vell. Paterculus. Vir ingeniosus, et magnum exemplum Romana eloquentia daturus, nisi illum enervâsset felicitas, iniquit Seneca, Epist. 19.

Alavis.] Ex Non. Marcel. quasi avi tata, id est, pater. Avi proavus propriè atavus dicitur. Plaut. Pers. i, 2. 5.

Pater, avus, proavus, abavus, atavus, tritavus. Qui his superiores sive anteriores sunt, Majores appellantur.

Edile regibus.] Id est, viris principibus quicquid garriant nonnulli de Etruriæ regibus; quamvis etiam illorum nescio quàm et aliquò nixam fundamento seriem contexant; ut Mæcenati pater fuerit Menedorus, avus Menippus, Cacina proavus, Volturenus abavus, Titus atavus, Turrhenus tritavus, Elbius majorum primus, etc. Certè divites quosque et primarios viros nuncupari aliquando reges, constat ex auctoribus tum profanis, tum etiam sacris. Vide infra Od. 20. v. 5. ibique Annot. lib. iii. Od. 29. Tyrrhena regum progenies.

2. Ŏ, et præsidium.] Mæcenas fuit salutis atque dignitatis auctor ac defensor apud Augustum, non Horatio tantùm sed et Virgilio, Propertio, aliisque viris literatis præsidium ac tutela: Vide lib. ii. Od. 7. Tanta verò Mæcenatis apud posteros fama extitit, ut ad omnes

eruditorum Patronos id nominis transierit, quorum ex munificentiâ atque ope scientiarum fata pendere videantur.

Dulce decus meum.] Decus ex nobilitate; dulce, ex familiaritate viri principis. Huc pertinet quod ait Persius, Sat i. v. 116.

Omne vafer vitium ridenti Flaccus amico
Tangit, &c.

3. Sunt quos, &c.] Alii gymnicis exercitationibus impensé student, alii agriculturæ, alii navigationi, et mercaturæ, alii militiæ, alii venationi, etc.

Curriculo.] Pro cursu, vel ipso curru, vel etiam loco in quo decurritur, accipitur ista vox. Pulverem Olympicum collegisse juvat.] Decurrendo stadium, sive Romæ, in Čirco, vel in Campo etiam Martio; sive apud Græciam in Ludis illis solemnibus, qui totius orbis frequentiâ celebrantur, in quibus pentathlon, sive quinquertium, id est, quintuplex certamen : Jaculatio, disci jactus, stadii cursus, saltus, palæstra: sive mavis, Cursus, Pugilatus, Discus, Cestus, Lucta. Stadium longum erat pedes sexcentos. Victores, Olympionicæ vocabantur coronabantur, laudabantur; vacatione munerum curæ ac tutelæ, perpetuâque immunitate donabantur; adeò ut Olympionicen esse censeretur aliquid majus quàm Romæ de hostibus triumphus. Quatuor apud Græcos ejusmodi celebres Ludi erant, Clympici, Pythii, Isthmii, Nemeæi. Annui quidam, ut Pythii; quinquennales Olympici et Isthmii; Nemeæi tertio quoque anno fiebant; plerique dies quinque durabant. Ab Olympicis Ludis nuncupatæ sunt Olympiades, ea spatia seu intervalla duas inter Ludorum celebrationes comprehensa. Institutos fama est Ludos Olympicos anno 4400, ab Hercule Cretensi quidem, in honorem Pelopis, juxta flumen Alpheum, ad delubrum Jovis in Achaia, juxta Pisam et Elidem, in Campo cui Olympia nomen. Victoribus oleagina dabatur corona. Vide Virgil. Georgic. iii. ō

Prospere clamosi spatiosa per aquora Circi Septenas solitus victor obire vias. Propert. lib. ii. Eleg. 25. v. 25.

Aut prius infecto deposcil præmia cursu,

Septima quàm metam triverit antè rota. Græci duodenum flexum notant. Pindar. Olymp. Od. 3. Jordenagraμntor Tigua et Pyth. Od. 5. ποδαρκτων δυωδεκάδεομων τέμνος. Non

prætermittam hic veterem Britannorum in re gendis curribus bellicis industriam ac solertiam, ad quam usu quotidiano et exercitations assuescebant, ut in declivi ac præcipiti loco in citatos equos sustinere, ac brevi moderari et flettere, et per temonem currere, et in jugo insistere, et inde se in currus recipere citò possent. Cæ sar de Bell. Gall. lib. iv. cap. 33. meminit et Juvenal. Sat. iv. v. 226.

5. Palmaque.] Athletis qui Olympia, Pythia, Nemeæa, Isthmia, vicissent, Græci tantos honores tribuebant, ut non modò in conventu stantes cum palma et corona ferrent laudes, sed et cùm reverterentur in suas civitates, quadrigis triumphantes inveherentur, atque vectigalibus à Republicâ constitutis totius vitæ spatio fruerentur. Hæc Vitruv. lib. 4. Palma verò sig. num victoriæ passim apud omnes statuitur, ex Plutarcho, proptereà quòd ea est ejus natura ligni, ut urgentibus opprimentibusque minimè cedat. Unde est illud Alciati Epigramma; Nititur in pondus palma, el consurgit in al

tum:

Quoque magis premitur, hoc mage tollit

onus.

6. Terrarum Dominos.] Ista verba quidam accipiunt de Romanis, qui fuerint victores in Ludis Circensibus, scilicet ob illud Virgilii, Romanos rerum Dominos; nonnulli referunt ad vitam et fortunam Olympionicarum beatissimam, quæ et in proverbium abiit. Melius tamen alii ad ipsos Dros orbis dominatores.

Evehit ad Deos.] Ad Deorum felicitatem videtur evehere. Hinc et lib. iv. Od. 2. v. 18. Caelestes appellantur Olympionicæ.

7. Mobilium.] Quidam Nobilium leg. At illud aptissimum populi epithetum. Quiritium.] A Romulo, qui post mortem et apotheosin Quirinus vocatus, Quirites Romani sunt dicti;

Sive quòd hasta Quiris priscis est dicta Sabinis. Ovid. Fast. ii. v. 477.

8. Tergeminis honoribus.] Amplissimis, Tribunatu, Questurâ, Edilitate, Præturâ, Consulatu, Censurâ, Dictaturâ. Alii intelligunt iteratos Magistratus; nonnulli sublatos et congeminatos plausus in theatro, quales Mæcenati gratulatur Horatius, Ode 20. hujus libri.

10. Libycis.] Martial. lib. vi. Epig. 86. Possideat Libycas messes, &c. Apud Pindarum Acua Tugopog, Libya tritici ferax; Claudian. de Laudib. Stilic. Spicis insignis Africa dicitur.

Areis.] Varro de Ling. Lat. 4. Ubi frumenta sectaterantur et arescanl. Festus verò ait esse lo

gestientem scindere sarculo rura paterna, nunquam deducas de proposito, etiam promissione opum Attali, ut nauta timidus findat navi

15 Cypria undas pelagi Myrtoi. Mercator timens Africum ventum pugnantem cum aquis maris Icarii, commendat quietem, et agros sui pagi, paulo post tamen resarcit naves laceras, paupertatis Est alius qui

20 imtemnit cyathos rini

Massici veteris, neque detrahere aliquot horas ex die integro, modò jacentes habens artus sub arbuto virenti, modò ad originem placi25 dam fontis sacrati. Militia placet multis, sonusque buc[6] cinæ ac litui mixtus, et bella

matribus execranda. Ven

cum vacuum, quasi exaruerit, et non possit quidquam generare. Hinc et areæ vocantur loca in urbe pura, vacua, nullisque ædificiis occupata. 11. Sarculo.] Rusticum est instrumentum in modum falculæ incurvum, quo segetes noxiis herbis internascentibus leviter scalpendo expurgantur. Gallicè, Un Sarcloir, Angl. A WEEDING-HOOK.

12. Attalicis conditionibus.] Opulentissimis scilicet illis, vel toto Asiæ regno, ubi Attalus, Pergami rex, floruit opibus tantis quidem, ut earum hæredem non alium quàm Populum Romanum judicârit à se instituendum. Hinc et splendida quælibet nominautur Attalica. Propert. lib. ii. Eleg. 13. v. 22.

Nec sit in Attalico mors mea nixa thoro. De Attalo plura lib. ii. Od. 18. Vide Justin. lib. 36.

13. Trabe Cypria.] Navi fabricatâ ex optimis lignis, qualia ædificandis navibus aptissima reperiuntur in Cypro Mediterranei maris Insula, de quâ posteà fusiùs ad Od. 3. v. 1. Trabs Isidoro lignum unum quod transversum continet utrumque parietem. Navis trabica, quæ trabibus confecta est. Festus.

14. Myrtoum.] Pars Egai maris Eubœæ proxima: sic appellatur ex Plinio, ab insulà parvâ, quæ hodie Mandria, olim Myrtos. Fabulatores volunt sic appellari à Myrtoo quodam in mare istud præcipitato: vel à muliere Myrtone. Porrò illud præ cæteris mare hic afferri videtur, quia naufragiis infestum, nautis pavorem injiciat, vixque citra periculum navigari queat, ob crebras insulas et scopulos.

15. Icariis fluctibus.] Hodie Mar di Nicaria, Egei pars ad Samum ac Delum Insulas, nomen habuit ab Icaro Dædali filio in illud delapso. Ovid. Fast. 4. v. 283.

Transit et Icarium lapsas ubi perdidit alas Icarus, et vasta noming fecit aqua Africum.] Ventum ab Africa Alantem, verna

culè SOUTH-WEST, inter meridiem et occasum. Virgil. Æn. i. 89.

-Creberque procellis Africus.

17. Laudat rura.] Mercator rusticam laudat vitam, dum ingruit tempestas; at transacto periculo, negotiationem cogitat statim ut prius, lucro inhians.

19. Massici.] In Massico, monte Campaniæ, crescebat optimum vinum, Nominisque et uvarum nobilitas perdurat etiamnum. Valdè austerum esse, et stomacho robur dare dicitur. Athen. lib. i. cap. 21.

20. Partem solido demere de die.] Ad genio indulgendum, intermissis negotiis ac seriis occupationibus.

21. Arbuto.] Gallicè, Arbusier Angl. THE STRAWBERRY-TREE.

22. Sacra.] Singulis fontibus præesse Nymphas, et quædam Numina, creditum pridem. Hinc illis victima et libamina florum ac vini. Vide lib. iii. Od. 13.

23. Lituo tube.] Lituus minor tuba est et incurvus, insigne augurum, ex Gell. lib. 5. cap. 8. tuba directa, sic à tubo quem refert appellata, gravi sono pedites excitabat, lituus autem acuto clangore equites. Ovid. Metam. i. v. 98.

Non tuba directi, non aris cornua fleri. 24. Bellaque matribus detestata.] Per que nempè orbantur viris ac filiis.

25. Manet sub Jove frigido renator.] Cic Tusc. ii. n. 40. Consuetudinis magna vis est Pernoctant venatores in nire: in montibus uri se patiuntur.

Sub Jove.] Jovem pro are usurpari docet Macrobius. Varro ex Ennio, Istic est is Jupiter quem Græci vocant Aera, qui ventus est et nubes, imber posteà, atque ex imbre frigus, ventus post, fil aër denuo, &c.

27. Catulis fidelibus.] Cic. de Natura Deo ii. Canum tom fida custodia, tamque

rum

rotunda, Hederæ verò, mer

ces doctorum capitum, me

cum Satyris segregant à vul

30

E

35

amans dominorum adulatio.-tam incredibilis ad investigandum sagacitas narium, tanta alacritas in venando, quid significat aliud, nisi se ad hominum commoditates esse generatos? Vide Elian. lib. xix. cap. 11. de animal. Huc spectat quod sunt quidem venatici canes, qui visu melius quàm olfactu feras consectantur. Gall. Chasseur à vûë, Angl. GAZE-HOUNDS, THAT RUN AT SIGHT. Sunt porrò fideles ii, qui à rectâ prædà non aberrant in adventitiam. Gal. Qui ne prennent point le change, ou qui se gardent contre le change, Angl. STAUNCH

HOUNDS.

28. Teretes plagas.] Solunt venaturi silvas telis ac linteis circumdare, quibus feræ concludantur. Teretes.] Tereti fune confecta retia. Marsus aper.] Apud Marsos, Italiæ populum. Sabinis affines silvæ plurimæ, in quibus venatio frequens.

29. Doctarum hederæ præmia frontium.] Hederâ coronabantur Poëtæ eximii, quique in certamine ingenii et industriæ victores fuerant; vel quod æternitatem et immortalitatem carminis designet perpetuus ille viror bederæ, quemadmodum et lauri: sive quia Poëte Baccho perinde ac hedera sacri sunt, ob enthusiasmum, quo Bacchantium more interdum corripiuntur, vel potius ob vini ad condenda carmina utilitatem. Unde noster postea asserit non posse diu placere aut vivere carmina, quæ scribuntur aqua potoribus. Virgil. Eclog. vii. v. 25.

Pastores hederâ crescentem ornate Poëtam. 30. Dis miscent superis.] Felicitate me similem Diis faciunt, ac perinde beatum, ut qui divinos honores consequuntur.

Nemus.] Quippe quod meditando et conscribendis versibus aptissimum. Nam,

Carmina secessum scribentis et otia quærunt. Hinc et in iis locis constituuntur Nymphæ cum Satyris choros ducentes; id est, profunda et erudita cogitationes doctis viris sese immiscentes et insignantes.

31. Satyris.] De his postea lib. ii. Od. 19. Rustica Numina sunt, quorum superna pars corporis humanam effigiem, inferior caprinam exhibebat; cæterum rerum omnium cognitionem habere atque hominibus impertire Satyri, Fauni, Silvani existimati sunt. Patet ex Virgilii Ecloga vi. in quâ Silenus de abstrusiori rerum naturâ et origine solerter disserit. Vide Luciani Dialog. 26. cui titulis, Dionysius. Diodor. Sicul. Plin. lib. vii. cap. 2. Satyri humano capite, sed cornuto calvoque, acutis auribus, depressis naribus, villoso corpore ab antiquis

pinguntur, Plutarchus in Syllæ vitâ refert, per Thessaliam et Macedoniam ad mare descendente Syllà, non longè Dyrrachiâ vicinâque Appollonia, apud Nymphæum, sacrum quendam locum, colle virenti ac rivulis amono, obdormiscentem Satyrum, qualem Poëtæ Picturesque effingunt, captum fuisse: qui perductus ad Syllam per varios interpretes interrogatus, quis esset, uihil quod intelligi posset respondit; tantùm vocem asperam hinnitu equino et hirci balatu mixtam edidit. Quo astantes ipseque Sylla obstupefacti Satyrum dimiserunt. Sanctus autem Hieronymus in vitâ Pauli Eremite scribit, temporibus Constantini visum toti Alexandriæ populo Satyrum: præterea sancto Antonio apud eremum occurrisse homuncionem aduncis naribus, fronte cornibus asperâ, cui extrema corporis in caprarum pedes desinerent; interrogatum verò quis esset, respondisse; Mortalis ego sum, unus ex eremi incolis, quos delusa Gentilitas Faunos, Satyrosque appellat et colit.

32. Secernunt populo.] Supra vulgi humilem imperitamque turbam attollunt, ac velut sacrum à profano segregant lib. iii. Od. 1.

Odi profanum vulgus et arceo.

Si neque tibias Euterpe cohibet, &c.] Simodò mihi suam opem non negent Musa. Tibiæ pridem confecta ex ossibus crurum, seu tibiarum gruis, cervi, &c. et hinc nomen. Vide Scaliger poëtic. lib. i. cap. 20. Porrò Euterpe, Musarum una, tibiarum inventrix dicitur, nomen autem sortitą à cantûs suavitate, et a delectando su benè, et regre, delectare, Auson. Eclog. de Musis.

33. Polyhymnia.] Hæc inter musas id muneris obtinet, ut multos canat hymnos, virorumque insignium laudationibus præsit. Unde nomen ei factum. Ita, inquam, scribunt Ovid. Fast. v. Herodot, lib. vii. &c. Aliis Polymneia à multiplici rerum memoria dicitur.

34. Nec Lesboum refugit tendere barbiton.] Si mihi concedat facultatem optimi Carminis Lyrici, qualem habuerunt Alcæus et Sappho é Lesbo insulâ oriundi, de quibus posteà hujus lib. i. Od. 32. et lib. ii. Od. 13.

Barbiton.] Instrumentum musicum multas habens chordas: Anacreontis inventum facere videtur Horatius, Od. 32. et seq.

35. Quod si me, &c.] Si tuum, & Mæcenas, accedat mihi judicium, sique me pronunties inter Poetas Lyricos dignum recensere, tum me Diis parem existimabo.

Lyricis.] Apud Græcos novem poëtæ Lyrici