Nam neque chorda sonum reddit, quem vult
Poscentique gravem persaepe remittit acutum: Nec semper feriet quodcumque minabitur arcus. Verum, ubi plura nitent in carmine, non ego
Offendar maculis: quas aut incuria fudit, Aut humana parum cavit natura. Quid ergo? Ut scriptor si peccat idem librarius usque, Quamvis est monitus, venia caret: et citharoedus Ridetur, chorda qui semper oberrat eadem; Sic mihi, qui multum cessat, fit Choerilus ille, Quem bis terque bonum cum risu miror; et idem Indignor, quandoque bonus dormitat Homerus: Verum opere in longofas est obrepere somnum.
Ut pictura, poesis: erit quae, si propius stes, Te capiet magis, et quaedam, si longius abstes: Haec amat obscurum, volet haec sub luce videri, Judicis argutum quae non formidat acumen: Hec placuit semel, hoec decies repetita placebit. O major juvenum, quamvis et voce paterna
Alla mente, alla man, ma spesso acute, A chi gravi le vuol, suonan le corde; Nè ognor colpisce ove diretto è il dardo. Quando molte in un'opra io splender vegga Beltà sincere, a tollerar son pronto Qualche difetto, a cui talvolta espone La scarsa cura, o da cui mal difende Ogni mortal la debolezza umana. Ma non dovrà questa indulgenza i suoi Limiti aver? Si. Qual di scusa indegno Quel copista sarà, che al fallo istesso Sempre torna ammonito; e qual di riso Degno si fa, se nell'istessa corda Inciampa sempre il sonator; diviene Così chi troppo il suo dovere obblia Quel Cherilo per me, che in tutt'un' 'opra Buon sol due volte o tre, ridendo ammiro; lo, che mi sdegno poi qualor si lascia Tradir dal sonno il vigilante Omero. Ma fra' lunghi sudori al fin l'ingresso Trova pur troppo insidïoso il sonno
All'opre del pittor simili in parte L'opre son del poeta. Avvi pittura Che o di lontano, o in loco ombroso, o solo Piace vista una volta: altra che piace Quando t'appressi più, che al dì resiste, Che non teme censor, che quante volte La ritorni a mirar, torna a piacerti. Tale eccellenza il necessario oggetto Del poeta esser dee: che ben alcune Arti vi sono. (Ah questo vero ascolta, O de' giovani onore; e, al buon cammino
Fingeris ad rectum, et per te sapis, hoc tibi di
Tolle memor: certis medium et tolerabile rebus Recte concedi. Consultus juris, et actor Causarum mediocris, abest virtute diserti Messalae, nec scit quantum Cascellius Aulus: Sed tamen in pretio est. Mediocribus esse poetis Non homines,non Dii, non concessere columnae. Ut gratas inter mensas symphonia discors, Et crassum unguentum, et sardo cum melle pa- paver
Offendunt; poterat duci quia coena sine istis; Sic animis natum, inventumque poema juvan-
Si paulum a summo discessit, vergit ad imum. Ludere qui nescit, campestribus abstinet armis: Indoctusque pilae, discive, trochive quiescit, Ne spissae risum tollant impune coronae:
Qui nescit, versus tamen audet fingere! quidni? Liber et ingenuus, praesertim census equestrem Summam nummorum,vitioque remotus ab omni? Tu nihil invita dices, faciesve Minerva:
Id tibi judicium est,ea mens: si quid tamen olim
Benchè ti volga e la paterna voce E l'instinto natio, fanne tesoro. Alcune arti vi son, cui non disdice Un tollerabil mezzo. Il mediocre Avvocato o giurista, ancor che ceda D'eloquenza a Messala, e sappia meno D'Aulo Cascellio, ha il pregio suo. Ma quando Mediocre è il poeta, in odio, in ira Agli uomini, agli Dei, quasi que' sassi Starei per dir, che tollerar non sanno, Ove il libraio i frontespizi appende. Sinfonia mal concorde, annoso unguento, E denso già, papavero condito Con l'aspro mel sardoo di grata cena Amareggia il piacer; perchè potea Senza tai cose ognun cenar. Lo stesso De' carmi avvien. Furo inventati i carmi Dilettando a giovar: chi non l'ottiene, Chi un poco sol dall'ottimo declina, Al pessimo sen va. S'astien prudente Chi del campo di Marte i giuochi ignora D'usar quell'armi: ove addestrato innanzi Altri molto non sia, saggio non tratta Palla, disco o paleo, per non esporsi A meritar de' circostanti il riso.
Ma sappia o no far versi, ardisce Scriver poemi. E perchè no? V'è forse Legge che possa a un galantuom vietarlo, Libero, onesto e soprattutto ascritto
Al censo equestre? e che, dovunque ei voglia, Può comparir senza arrossirsi in viso?
Ma tu, cui mente tal, cui tanto ha dato
Scripseris, in Metii descendat judicis aures, Et patris, et nostras, nonumque prematur in
Membranis intus positis: delere licebit Quod non edideris: nescit vox missa reverti. Sylvestres homines sacer interpresque Deo-
Caedibus, et victu foedo deterruit Orpheus. Dictus ob hoc lenire tigres, rabidosque leones. Dictus et Amphion Thebanae conditor arcis Saxa movere sono testudinis, et prece blanda Ducere, quo vellet. Fuit hoec sapientia quondam Publica privatis secernere, sacra profanis, Concubitu prohibere vago, dare jura maritis, Oppida moliri, leges incidere ligno.
Sic honor et nomen divinis vatibus, atque Carminibus venit. Post hos insignis Homerus, Tyrtacusque mares animos in martia bella Versibus exacuit: dictae per carmina sortes; Et vitae monstrata via est: et gratia regum Pieriis tentata modis: ludusque repertus, Et longorum operum finis: ne forte pudori Sit tibi Musa lyrae solers, et cantor Apollo. Natura fieret laudabile carmen, an arte,
« PreviousContinue » |