Page images
PDF
EPUB

weise auch in natürlichen Erzeugnissen der fruchttragenden Sachhe (colonus partiarius) bestehendes Aequivalent (merces, pensio, vectura) zugesagt wird. Hinsichtlich der merces (§ 122. II. b. § 126. I. b. 5.) und der Perfektion des Vertrages gilt dasselbe wie beim Kaufe. (Ursprünglich Realkontrakt??) Der Pacht- oder Mietfontrakt erzeugt eine gegenseitige, mit der actio locati conducti geltend zu machende Obligation; jedoch muß die Leistung des Vermieters der des Mieters vorausgehen. Die Kontrahenten haften einander für omnis culpa.

Sicut vulgo quaerebatur, an permutatis rebus emptio et venditio contrahitur, ita quaeri solebat de locatione et conductione, si forte rem aliquam tibi utendam sive fruendam quis dederit et invicem a te aliam utendam sive fruendam acceperit: et placuit non esse locationem et conductionem, sed proprium genus esse contractus. Veluti si, cum unum quis bovem haberet et vicinus eius unum, placuerit inter eos, ut per denos dies invicem boves commodarent, ut opus facerent, et apud alterum bos periit: neque locati vel conducti neque commodati competit actio, quia non fuit gratuitum commodatum, verum praescriptis verbis agendum est. § 2 I. h. t. (de loc. 3, 24.)

II. Sachmiete (locatio conductio rerum): a. Der Mieter (conductor: colonus, inquilinus) erhält die bloße Detention der Sache (§ 76. I. d. 3.); diese hat er kontraktsmäßig zu behandeln, nach Beendigung des Kontraktes dem Vermieter, im Stande wie erhalten, zu restituiren und den Mietzins zu entrichten. b. Dem Vermieter (locator) liegt die Prästation des uti frui licere ob; er haftet ferner für den dem Mieter durch nicht angezeigte Mängel der Sache erwachsenen Schaden, sowie für Erstattung von impensae necessariae. c. Aufgehoben wird der Mietvertrag durch Ablauf der Mietzeit, doch wird bei landwirtschaftlichen — Grundstücken, falls keine Kündigung eintritt, eine stillschweigende Weiterverpachtung an= genommen; aber weder durch Veräußerung der Sache (,,Kauf bricht Miete") § 127. b. 1. —, noch durch den Tod eines der Kontrahenten.d. Grenzberührung zwischen Kauf und Miete, vgl. IV. und § 99. II. b.

a. 1. Conductor omnia secundum legem conductionis facere debet, et si quid in lege praetermissum fuerit, id ex bono et aequo debet praestare; qui pro usu aut vestimentorum aut argenti aut iumenti mercedem aut dedit aut promisit, ab eo custodia talis desideratur, qualem diligentissimus paterfamilias suis rebus adhibet: quam si praestiterit et aliquo casu rem amiserit, de restituenda ea non tenebitur. § 5 I. eod.

2. ante omnia colonus curare debet, ut opera rustica suo quoque tempore faciat, ne intempestiva cultura deteriorem fundum faceret; praeterea villarum curam agere

b.

C.

debet, ut eas incorruptas habeat. Gaj. 1. 25 § 3 D. h. t. (loc. 19, 1.)

3. Nemo prohibetur rem, quam conduxit fruendam, alii locare, si nihil aliud convenit. Alex. 1. 6 C. eod. 4, 65.

1. Ex conducto actio conductori datur. - Competit autem ex his causis fere: utputa si re quam conduxit frui ei non liceat (forte quia possessio ei aut totius agri aut partis non praestatur, aut villa non reficitur vel stabulum vel ubi greges eius stare oporteat), vel si quid in lege conductionis convenit, si hoc non praestatur, ex conducto agetur. Ulp. 1. 15 pr. § 1 D. h. t.

2. Si quis dolia vitiosa ignarus locaverit, deinde vinum effluxerit, tenebitur in id quod interest, nec ignorantia eius erit excusata. Id. 1. 19 § 1 eod.

1. Qui impleto tempore conductionis remansit in conductione, . . reconduxisse videbitur. . . Quod autem diximus taciturnitate utriusque partis colonum reconduxisse videri, ita accipiendum est, ut in ipso anno, quo tacuerunt, videantur locationem renovasse, etsi lustrum forte ab initio fuerat praestitutum; sed et si secundo quoque anno post finitum lustrum nihil fuerit contrarium actum, eandem videri locationem in illo anno permansisse: hoc enim ipso, quod tacuerunt, consensisse videntur; et hoc deinceps in unoquoque anno observandum est. In urbanis autem praediis alio iure utimur, ut prout quisque habitaverit, ita et obligetur: nisi in scriptis certum tempus conductioni comprehensum est. Id. 1. 13 § 11 eod.

2. Qui fundum fruendum vel habitationem alicui locavit, si aliqua ex causa fundum vel aedes vendat, curare debet, ut apud emptorem quoque eadem pactione et colono frui et inquilino habitare liceat: alioquin prohibitus is aget cum. eo ex conducto. 1. 25 § 1 eod.

3. Mortuo conductore intra tempora conductionis heres eius eodem iure in conductionem succedit. § ult. I. h. t. d. Item si gladiatores ea lege tibi tradiderim, ut in singulos, qui integri exierint, pro sudore denarii XX mihi darentur, in eos vero singulos, qui occisi aut debilitati fuerint, denarii . mille, quaeritur, utrum emptio et venditio an locatio et conductio contrahatur: et magis placuit eorum, qui integri exierint, locationem et conductionem contractam videri, at eorum, qui occisi aut debilitati sint, emptionem et venditionem esse; idque ex accidentibus apparet, tamquam sub condicione facta cuiusque venditione an locatione. Gaj. III. § 146.

III. Dienstmiete fann a. in zweifacher Gestalt vorkommen. Es können nämlich entweder einzelne Dienste als solche (aber nur operae locari solitae), oder die Hervorbringung eines bestimmten Werkes Salkowski, Institutionen. 4. Aufl.

20

weise auch in natürlichen Erzeugnissen der fruchttragenden Sache (colonus partiarius) bestehendes Aequivalent (merces, pensio, vectura) zugesagt wird. Hinsichtlich der merces (§ 122. II. b. § 126. I. b. 5.) und der Perfektion des Vertrages gilt dasselbe wie beim Kaufe. (Ursprünglich Realkontrakt??) Der Pacht- oder Mietkontrakt erzeugt eine gegenseitige, mit der actio locati conducti geltend zu machende Obligation; jedoch muß die Leistung des Vermieters der des Mieters vorausgehen. Die Kontrahenten haften einander für omnis culpa.

Sicut vulgo quaerebatur, an permutatis rebus emptio et venditio contrahitur, ita quaeri solebat de locatione et conductione, si forte rem aliquam tibi utendam sive fruendam quis dederit et invicem a te aliam utendam sive fruendam acceperit: et placuit non esse locationem et conductionem, sed proprium genus esse contractus. Veluti si, cum unum quis bovem haberet et vicinus eius unum, placuerit inter eos, ut per denos dies invicem boves commodarent, ut opus facerent, et apud alterum bos periit: neque locati vel conducti neque commodati competit actio, quia non fuit gratuitum commodatum, verum praescriptis verbis agendum est. § 2 I. h. t. (de loc. 3, 24.)

II. Sachmiete (locatio conductio rerum): a. Der Mieter (conductor: colonus, inquilinus) erhält die bloße Detention der Sache (§ 76. I. d. 3.); diese hat er kontraktsmäßig zu behandeln, nach Beendigung des Kontraktes dem Vermieter, im Stande wie erhalten, zu restituiren und den Mietzins zu entrichten. b. Dem Vermieter (locator) liegt die Prästation des uti frui licere ob; er haftet ferner für den dem Mieter durch nicht angezeigte Mängel der Sache erwachsenen Schaden, sowie für Erstattung von impensae necessariae. c. Aufgehoben wird der Mietvertrag durch Ablauf der Mietzeit, doch wird bei landwirtschaftlichen Grundstücken, falls feine Kündigung eintritt, eine stillschweigende Weiterverpachtung angenommen; aber weder durch Veräußerung der Sache (Kauf bricht Miete") § 127. b. 1. -, noch durch den Tod eines der Kontrahenten.d. Grenzberührung zwischen Kauf und Miete, vgl. IV. und § 99. II. b.

a.

[ocr errors]

1. Conductor omnia secundum legem conductionis facere debet, et si quid in lege praetermissum fuerit, id ex bono et aequo debet praestare; qui pro usu aut vestimentorum aut argenti aut iumenti mercedem aut dedit aut promisit, ab eo custodia talis desideratur, qualem diligentissimus paterfamilias suis rebus adhibet: quam si praestiterit et aliquo casu rem amiserit, de restituenda ea non tenebitur. § 5 I. eod.

2. ante omnia colonus curare debet, ut opera rustica suo quoque tempore faciat, ne intempestiva cultura deteriorem fundum faceret; praeterea villarum curam agere

debet, ut eas incorruptas habeat. Gaj. 1. 25 § 3 D. h. t. (loc. 19, 1.)

[ocr errors]

3. Nemo prohibetur rem, quam conduxit fruendam, alii locare, si nihil aliud convenit. Alex. 1. 6 C. eod. 4, 65. b. 1. Ex conducto actio conductori datur. Competit autem ex his causis fere: utputa si re quam conduxit frui ei non liceat (forte quia possessio ei aut totius agri aut partis non praestatur, aut villa non reficitur vel stabulum vel ubi greges eius stare oporteat), vel si quid in lege conductionis. convenit, si hoc non praestatur, ex conducto agetur. Ulp. 1. 15 pr. § 1 D. h. t.

2. Si quis dolia vitiosa ignarus locaverit, deinde vinum effluxerit, tenebitur in id quod interest, nec ignorantia eius erit excusata. Id. 1. 19 § 1 eod.

C. 1. Qui impleto tempore conductionis remansit in conductione, reconduxisse videbitur. . . Quod autem diximus taciturnitate utriusque partis colonum reconduxisse videri, ita accipiendum est, ut in ipso anno, quo tacuerunt, videantur locationem renovasse, etsi lustrum forte ab initio fuerat praestitutum; sed et si secundo quoque anno post finitum lustrum nihil fuerit contrarium actum, eandem videri locationem in illo anno permansisse: hoc enim ipso, quod tacuerunt, consensisse videntur; et hoc deinceps in unoquoque anno observandum est. In urbanis autem praediis alio iure utimur, ut prout quisque habitaverit, ita et obligetur: nisi in scriptis certum tempus conductioni comprehensum est. Id. 1. 13 § 11 eod.

2. Qui fundum fruendum vel habitationem alicui locavit, si aliqua ex causa fundum vel aedes vendat, curare debet, ut apud emptorem quoque eadem pactione et colono frui et inquilino habitare liceat: alioquin prohibitus is aget cum eo ex conducto. 1. 25 § 1 eod.

3. Mortuo conductore intra tempora conductionis heres eius eodem iure in conductionem succedit. § ult. I. h. t. d. Item si gladiatores ea lege tibi tradiderim, ut in singulos, qui integri exierint, pro sudore denarii XX mihi darentur, in eos vero singulos, qui occisi aut debilitati fuerint, denarii mille, quaeritur, utrum emptio et venditio an locatio et conductio contrahatur: et magis placuit eorum, qui integri exierint, locationem et conductionem contractam videri, at eorum, qui occisi aut debilitati sint, emptionem et venditionem esse; idque ex accidentibus apparet, tamquam sub condicione facta cuiusque venditione an locatione. Gaj. III. § 146.

III. Dienstmiete kann a. in zweifacher Gestalt vorkommen. Es können nämlich entweder einzelne Dienste als solche (aber nur operae locari solitae), oder die Hervorbringung eines bestimmten Werkes

Salkowski, Institutionen. 4. Aufl.

20

und Erfolges im ganzen (opus, universitas consummationis) den Gegenstand der Dienstmiete bilden. Bei der locatio operarum ist der die Dienste leistende der Vermieter (locator); bei der locatio operis (Werkverdingung) ist umgekehrt derjenige, welcher sich das opus vom andern herstellen läßt, der locator (Verdinger), der seine Thätigkeit gewährende und verwertende der conductor sc. operis (redemptor, übernehmer). Ob die eine oder andere Art von Dienstmiete vorliege, kann in manchen Fällen zweifelhaft sein. (Vgl. § 126. L b. 3.) b. Häufig ist auch die Grenze zwischen locatio conductor operis einerseits, Sachmiete oder Kauf andererseits eine zweifelhafte. c. In beiden Fällen der Dienstmiete steigert sich die Verantwortlichkeit des seine Dienstleistung vermietenden bis zur Prästation der imperitia. (Vgl. § 133. II.).

a. Opere locato conducto, his verbis Labeo significari ait id opus, quod Graeci άnoréhɛoua vocant (non ëgjov), id est ex opere facto corpus aliquod perfectum. Paul. 1. 5 § 1 D. de V. S. 50, 16.

b. 1. si tota navis locata sit, qui conduxit ex conducto.. agere potest: si vero res perferendas nauta conduxit, ex locato convenietur. Id. 1. 3 § 1 D. naut. 4, 9.

3. Item quaeritur, si cum aurifice mihi convenerit, ut is ex auro suo certi ponderis certaeque formae anulos mihi faceret, et acciperet verbi gratia denarios CC, utrum emptio et venditio, an locatio et conductio contrahatur. Cassius ait materiae quidem emptionem venditionem contrahi, operarum autem locationem et conductionem; sed plerisque placuit emptionem et venditionem contrahi: atqui si meum aurum ei dedero, mercede pro opera constituta, convenit locationem conductionem contrahi. Gaj. III. § 147.

3. Cum insulam aedificandam loco, ut sua impensa conductor omnia faciat, proprietatem quidem eorum ad me transfert, et tamen locatio est: locat enim artifex operam suam, id est faciendi necessitatem. Paul. 1. 22 § 2 D. h. t. 4. Sabinus respondit ... nec posse ullam locationem esse, ubi corpus ipsum non datur ab eo, cui id fieret: aliter atque si aream darem, ubi insulam aedificaret, quoniam tunc a me substantia proficiscitur. Pomp. 1. 20 D. de C. E. 18, 1.

c. Celsus etiam imperitiam culpae adnumerandam scripsit: si quis vitulos pascendos, vel sarciendum quid poliendumve conduxit, culpam eum praestare debere, et quod imperitia peccavit culpam esse, quippe ut artifex, inquit, conduxit. Tryph. 1. 9 § 5 D. h. t. d. Adversus mensores agrorum praetor in factum actionem proposuit, a quo falli nos non oportet: nam interest nostra, ne fallamur in modi renuntiatione, si forte vel de finibus contentio sit, vel emtor scire velit vel venditor,

« PreviousContinue »