Page images
PDF
EPUB

,

nefcio quo Rege Hortenfio; (g) calatis comi tiis a Græco xands; (h) quartæ Falcidia defalcando; (i) & libertis orcinis a nefcio quo Græco orcos, quod rectum fignificet (k) nomina arceffere. Neque religio tum erat ea quæ de antiqua in jus vocatione in jure Romano repererant, ad hodiernam citationem & quæ de albis prætorum legerant, ad edicta judicum noftrorum referre. Quin, ne quid deeffet ineptiarum, ex veteribus ifti præfidibus & præfectis prætorio imperii noftri principes atque electores derivare haud dubitabant. Quas ridi culas interpretationes ex craffa antiquitatum Romanarum interiorifque litteraturæ ignorantia fubnatas quum pofteri, nugis iftis

tam

ram, qui ftat in palea, qui nec fibi poteft habere paleam, nec alii permittit accipere. Sic nec fibi poterat tenere fervos, quod moriebatur ; nec libertatem patiebatur iis dari. Unde merito caninia dicitur, ut fit confequens nomen rei. (g) Gloff. ad §. 6. Inft. de Jure nat. gent. & civ. Sed hoc fublatum eft per legem latam ab Hortenfio Rege.

(b) Gloff. ad princ. Inft. de teftam. ord. Calatis, id eft bona initiis vel conventibus, καλός enim bonum interpretatur.

(i) Gloffa ad princ. Inft. de Lege Falcid. Falcidia fic dicta, quod ut falx foenum, fic & lex legata refecat.

(k) Gloff. ad §. 3. Inft. de fing. reb. perfideicom. rel. Orcinus fic dictus ab orco, quod eft re&um unde orcinus, id eft directe manumiffus, vel ab orco, id eft capio. * 6

tamquam glebæ adfcripti, tantum non confecrarent; tantus fenfim fuccrevit errorum graviffimorum proventus, ut exftir pando huic luxurianti lolio ne eminentiffimorum quidem jureconfultorum fufficeret diligentia.

Enimvero, condonandum id forfan fuerit magnis illis, qui tam infelici fæculo adoleverant, ingeniis. Illud vix ferendum quod in felici illa temporum reparatione, quum ubique ferverent elegantiorum litterarum ftudia non deeffent, qui in illa gloffatorum barbarie quærerent delicias, frugeque reperta, glande tamen vefci mallent. Nemo ignorat, quantum in jurif prudentia repurganda illuftrandaque defudaverint præftantiffima fuperiorum temporum ingenia, ALCIATI, BUDEI, CUJACII, BALDUINI, HOTTOMANI, CHARONDE, CONTII, BRISSONII, FABRI, AUGUSTINI, GIPHANII, PITHOEI, RÆVARDI RITTERSHUSII, qui omnes cum juris peritia admirabilem quamdam atque inufitatam antiquitatis notitiam conjunxerant : fed eorum tamen labores adeo forduerunt plerifque, ut vir quidam doctiffimus, qui Balduini opera conjunctim edere inftituerat, non reperiret, qui fumtus facere fuftineret. Si qui etiam, eorum excitati exemplo, eamdem docendi rationem fequerentur in academiis, iis publico expofitis, odio, barbaroque humaniftarum nomine traductis, tantum non aqua & igni interdicebatur.

(1) Cer

.

(1) Certatim ergo tum juvenes in Italiam, tamquam ad jurifprudentiæ mercatum quemdam confluebant, audituri ibi jureconfultos magiftraliter; fi Deo placet, docentes, (m) & redituri inde tabule haud poftremi, confidentes, acres, contentiofi, & quod palmarium tum videbatur, multarum legum, fibi non intellectarum principia uno fpiritu citare gnariffimi.

Verum fuppuduit demum jureconfultos tantæ barbariei, Deufque hanc eis mentem dedit; ut cum illo legum ftudio præter accurationem ratiocinandi artem aliaque præfidia, etiam antiquitatum inprimis Romanarum peritiam conjungerent. Viderunt poftrema hæc fæcula jureconfultos humaniffinos, MERILLOS, GROTIOS, GOTHOFREDOS, AVERANIOS, VINNIOS, FREHEROS, HERALDOS, OISELIOS, BRUMMEROS, MENAGIOS, HUBEROS, SPANHEMIOS, BYNCKERSOEKIOS, NOODIOS, SCHULTINGIOS, qui nihil fecerunt reliqui, ut legibus ex ipfa ftatus Romani, veterumque rituum contemplatione lucen fuffunderent. Sed plerique tamen duntaxat fingularia quædam juris noftri capita illu

ftran

(1) Exemplum eft in MELCH. non OSSEN. Teftamento Part. II. cap. VIII. §. 2. pag. 385. & S. 14. P. 403. (m) Magiftralem hanc docendi methodum lucuJenter ex Pancirol, de Clar.leg.Interpr. 11,6.exponit THOMAS.ad Melch.de Offen. Teftam.p.398.

ftranda fufceperunt, nemoque adhuc, quantum memini, exftitit, qui per omnes juris partes eundo hoc antiquitatis iter, ut CICERO (2) vocat, confecerit. Equidem JACOBUM GOTHOFREDUM juftum antiquitatum juridicarum corpus meditatum effe, auctor eft MORHOFIUS, (o) id quod fi vidiffet lucem, tamquam Phidiæ aliquod fignum omnium procul dubio cordatiorum admirationem meruiffet. Verum inviderunt nobis fata luculentum opus, neque quifquam adhuc in tanti viri labores fucceffit.

Quum vero & ego, quantum utilitatis hæc antiquitatum notitia juris Romani cultoribus adferat, experiundo didiciffem, & olim ita ferente ftudiorum meorum ratione, in pervolvendis melioris ætatis auctoribus indagandifque antiquitatibus haud parum infumfiffem operæ ; facile a me impetravi, ut hac re cupidæ legum juventutis ftudia pro virili mea parte juvare anniterer. Eo confilio fuperiore æftate in publicis, quas indixeram, prælectionibus ad fingulos Inftitutionum titulos ea explicavi quæ ex antiquitatibus ad intelligendam illam juris materiam obfervanda videbantur. Quum vero, auditorum memoriæ confulturus, breviffimis, quantum licebat, pofitionibus omnia conclufiffem; dignæ illæ quibufdam vifæ funt, quas revocarem fub limam, & publi

(n) CIC. de Orat. I, 60. () MORHOF. Polyhift. Tom. III. Libr. VI. fect. III. §. XI. p. 83.

[ocr errors]

publicæ luci exponerem. Et inde fubnatum mihi eft hoc antiquitatum Romanarum, quod nunc publici juris facio, fyntagma, interioris jurifprudentiæ ftudiofis non ingratum, ut fpero, futurum. Equidem & in antiquitatum ftudio fuavis nonnumquam latet infania. Non defunt hodiedum Damafippi illius fimiles, de quo HORATIUS: (p)

Infanit veteres ftatuas Damafippus emendo

Non defunt, qui Protei baculum, aut EpiЄteti fictilem lucernam talentis coemerent, dummodo effent qui decipere vellent. Sed hos ego homines fuaviter rideo, & fi recte ab HENR. STEPHANO (9) obfervatum Græcos olim fimplices homines apxairs & ἀρχαϊκος ; ftultos vero κρόνος κρονίας, κρονο λήρος, & βεκκεσελιώς vocaffe : nulli mihi magis hoc nomen mereři videntur, quam qui antiquitatis quifquilias auro mercantur. Numquam mihi placuit antiquitatis ftudium nifi quod fublimioribus fcientiis lumen præferret. Non ergo vulgaria ac trita hic quæres, non λεπτολογίας illas, quas plerumque in antiquitatum fcriptoribus rident ? quotquot funt cordatiores eruditi. Non hic de veterum calceis, non de eorumdem tricliniis, epulis, januis, ludis, haftis, tibiis,

(p) HORAT. Serm. II, 3. v. 64.
(9) HENR. STEPH. Apolog. Herodot.

« PreviousContinue »