Page images
PDF
EPUB

ram, ut quam modeftiffine loqueretur. HoTat. Serm. 11,3. v. 192. feq. Turneb. Adverf. VII, 10. Briffon. de Form. III. p. 331. Franc. Duaren. Difp. Anniv. 11, 111. p. 1064. Ger. Nood. de dolo malo. XII. p. 507. & de palt. & transalt. p.733. Confulebantur etiam nonnunquam jureconfulti a judicibus, quibus vel abfentes fcribebant, quid effet juris, L. 2. §. 47. D. de orig. jur. vel coram jura explicabant. Plerumque enim judices in confilium adhibebant aliquot jureconfultos, ut patet ex Gellii NoƐł. Att. XII, 13. Car. Sigon. de antiquo jure civ. Rom. II, 18. de antiquo jure provinc. 11, 5. p. 198.

XXXIV. XXIV. Erant refponfa plerumque breviffiRefpon- ma, & nullis munita rationibus. Seneca Epift. forú for- XCIV. Quid? quod etiam fine probationibus mo

ma.

XXXV.

III. Di

nentis auctoritas prodeft, fic, quomodo jureconfultorum valent refponfa, etiamfi RATIO NON REDDITUR. Nonnunquam tamen & rationes quafdam addebant, vel ex legum verbis, vel ex aliorum prudentum auctoritate, vel ex ufu fori, vel ex decretis denique feverioris philofophiæ depromtas. Hortled. Diff. de vero fenfu L. 20, D. de legib. n. XLVIII. D. Okel. Diff. de jureconfulto rationali III, & VII, p. 154.

XXXV. Pertinet etiam ad interpretationem Denique DISPUTATIOFORI. Nonnunquam enim de fputatio gravibus perplexifque quæftionibus diffidenne fori. tes jureconfulti, rationibus fubductis, decifionem communi fuffragio inveniebant, adeoque prius in commune confulebant, eaq; dicebatur DISPUTATIO FORI, cujus meminit Pomponius L. 2. §.5. D. de orig. jur. In dubium quidem id vocat Ge. Schubart, de fat. jurisprud.Rom.Ex.

11, 57.

II, 57. p. 292. fed fexcenta adfunt rei teftimonia. Auguftum ob quæftionem de codicillis, convocaffe prudentes viros, interque eos Trebatium quoque, cujus tunc maxima erat auEtoritas, notum eft ex §. 1. Inftit. de Codicill.Pari ratione divi fratres, quum quæftio effet de exclufione nepotis a bonis aviti liberti, cum M&ciano, aliifque amicis fuis jurifperitis adhibitis. rem plenius tractarunt, tefte Ulpiano L. 17. de jure patron. Sed & Paullus ait, quum de quodam quareretur,an reite exheredatus videretur, Scavolam refpondiffe, non videri,& in DISPUTANDO refponfi fui rationem eundem Scævolam adjeciffe. L. 19. D. de lib.& poftum. Nec alio videtur refpexiffe Afconius Pædianus in Cicer. Verrin. III, p. 1849. quando ait: Maleficia fponte, non DISPUTATIONE JURISCONSULTORUM, fed naturali interpretatione, fugienda funt. Denique eodem referenda illa veteris Scholiafte, qui explicaturus illa Juvenalis. Sat.1, v. 128.

[ocr errors]

Jurifque peritus Apollo.

additp. m. 26. Quia juxta Apollinis templum jureconfulti fedebant, & TRACTABANT. Ubi tractare idem ac difputare eft. Plura dabit Jac. Rævard. prudent. XIV. p.1031. Reperta vero ejufmodi difputatione definitio, quamvis non haberet vim juris, nifi fimul ufu recepta; magnæ tamen auctoritatis habebatur, &, fi vel ufus fori, vel nova auctoritas accederet, etiam ad fimiles extendebatur cafus. Ger. Nood. ad Leg. Aquil. XV. p. 106. de Pall. & Tranfalt. XIX.p 718. Et tum demum vocari folebat RECEPTA SENTENTIA, RECEPTUM JUS,

RECE

XXXVI.

RECEPTUS MOS, POST MULTAS VARIATIONES RECEPTUM. (t) L. 215. D. de verb. obl. L. 3. C. in quib. causs. L. 41. D. de reb. credit. Receptum enim, inquit Feftus, dicitur, quidquid a plerifque prudentibus adprobatum eft. Conf. Barn, Briffon. de verb.fignif. voce Receptum & Guil. Budæus in Comment. ad L. 11.§.1. D. de verb. fignif. Quin & REGULÆ JURIS, quarum toties jus noftrum meminit, nihil aliud funt, quam breves quædam pofitiones, quæ rem fori difputatione definitam & jureconfultorum confenfu receptam concise enarrant. Rævard. de Aultorit. Prudent. XV. p.1036. feq. &Comment. ad L. x. de reg. jur. p. 125.

XXXVI. Tertium, quod jureconfultis jus Jurecon Romanum debet, caput veluti adpendicem fulti jus quamdam XII. Tabularum & reliquarum lefuppleve verunt. gum comple&titur. Ubi enim deficere videbantur leges & prætorum ædiliumque edicta, ibi jureconfultorum erat, jus ex æquitate fupplere. Hinc permulta nata funt in Jureconfultorum fcholis ac difputationibus decreta, quæ ex nulla fcripta lege nulloque edicto defcenderunt. Sic acquifitio verbi gratia per adrogationem inventa fuerat a jureconfultis, princ. Inft. de adquifit. per adrogar. Eamdem originem fuiffe novimus codicillorum, exheredatiotionis poftumorum, differentiæ inter exheredanem filiorum, filiarum & nepotum, ftipulationis Aquilianæ, regula Catonianæ, substitutionis pupillaris, donationis inter virum & uxo

rem

() Frequentiffima in jure noftro locutio: Poft magnas variationes obtinuit L. ult. D. pro Legar. L. 32. D. de oblig. & aff. L. 55. §.1. de legar, 2,

rem prohibitæ, actionis rei uxoriæ, querela inofficiofi teftamenti, aliarum hujus generis materiarum juris. Luculentum hanc in remexftat teftimonium Ciceronis in oratione pro Murana XII. Quum permulta praclare legibus effent conftituta, ea jureconfultorum ingeniis pleraq;corrupta ac depravata funt. Mulieres omnes propter infirmitatem confilii majores in tutorum poteftate effe voluerunt: hi invenerunt genera tutorum, qua poteftate mulierum continerentur. Sacra interire illi noluerunt: horum ingenio fenes ad coemtiones faciendas interimendorum facrorum cauffa reperti funt. In omni denique jure civili aquitatem reliquerunt, verba ipfa tenuerunt. Sic multa invenere jureconfulti, multa difputationibus fuis ac refponfis invexerunt in forum, quæ nec lex ulla, nec prætoris edictum conftituerat. Et hæc decreta ob auctorum duntaxat celebritatem vim quamdam legum obtinuere, & poftea rerum judicatarum conftantia fir mius hæferunt. Vid. Vinc. Gravina de ortu & progr. jur. civ. §. XLIII.

au&toritas

XXXVII. Quantacunque vero effet veterum XXXVII. Jureconfultorum auctoritas; judices tamen non Eorum obligabant eorum refponfa. Hinc Cicero pro initio miMur. XIII. Jureconfultor. refponfa & decreta fape nor. ab oratoribus dicundo everti, teftatur. Et in orat. pro A. Cacina XXIV. exemplum adducit Craffi, qui in judicio centumvirali obtinuerit, ut Scævolæ refponfum minime attenderetur. Quare tunc ne fignabant quidem refponfa. L. 2. §.47. D. de orig. jur. (certe id non videbatur neceffarium,) & plerumque utebantur verbis SUADEO. L. 3. §. 1. D. de minorib. vig.

quinque ann. VIDETUR, PUTO, SENTIO, &c. Duaren. Difp. ann. 11, 11. p. 1064. ut ne judici præfcribere fententiam viderentur. Immo ob eamdem cauffam omnibus, quibus effet ftudiorum fiducia, de jure refpondere licebat. L. 2. §. 47. D. de Orig. Jur. (u) XXXVIII XXXVIII. Sed ifta omnia immutavit AuAuguftus quibuf guftus, qui primus refpondendi de jure fadan pri- cultates certis tantum hominibus beneficii vilegium loco indulfit, adftrinxitque judices, ut ne ab jure reeorum refponfis difcederent. §. 8. Inft. h.t. fponden L. 2. §. ult. D. de orig. jur. Quamvis enim in dubium id vocet Jac. Gothofredus in Com ment, ad C. Theod. Lib. I. Tit. 4. p. 32. 35. ubi hanc jureconfultis auctoritatem partim jam ante Auguftum falvain fuiffe, partim denique a Valentiniano III. Imp. ftabilitam putat; fatisfecit tamen ejus argumentis Thomaf. de navis jurisp. antejuft. II, 2. p. 67.

dedit de

di.

XXXIX. Ratio hu

iuti.

[ocr errors]

XXXIX. Cauffa hujus fan&tionis non ea erat, jus in quam prodiit Pomponius L. 2. §. 47. D. de orig. jur. ut major effet juris auctoritas, nec folum,ut nova refponfa vetus edictum & judiciale prætoris regnum everterent, ut acute conjecit V.A. Ulr. Huber. Auspic. domest.V. p. 178. nec, ut

plebs,

(u) Errat ergo Theophilus §. 8. de jure nat. gent.
civ. ubi jureconfultos vocat que, ois so`ra-
μι
αθετεῖν ἢ δῆμος ἢ συγκλητος, ἢ βασιλάς έχει
ape, fapientes quibus jura condere aut popu-
lus, aut fenatus, aut princeps conceffit. Nun-
quam enim in libera republica vel populi vel
Senatus conceffione opus fuiffe refponfuris de
jure, inter omnes conftat.

« PreviousContinue »