in marmore apud Reinef. Infer. I, 240. Unde facile patet, cur ibi & æditui fuerint, qualis ille ÆDITUUS SEPUL. SERG. FAMILIÆ, qui ÆDITUAVIT ANN. XII. Reinef. Infer. Claff. v. 53. itemque cur itum, ambituin, aditum fepulcris fuis ftipulati fint veteres, ad coronandum, facrificandum, vefcendum quales formulæ funt apud Grut. p. DLX. 5. p. DCCCLXIV, 2. p. DCLXII. 5. p. MLXXXI. 1. cur item & eam legem fepulcris additam reperiamus, ut fi quis ibi furtum feciffet, perinde obligatus fit, ac fi facrilegium commififfet. Grut. p. MLXXXVI, 10. Denique ut hanc defcriptionem fepulcrorum abfolvamus, obfervamus & extra ea quædam fuiffe, quæ ad illa referebantur, veluti hortos, adificia, tabernas, macerias, Scalaria, & in primis unftrina, quamvis ea monimentis fuis adplicari, quidam vetuerint. Grut. Infer. ps DCLVI. 3. p. DCCLV. 4. p. MXLIV. 7. 8.

bita fint

V. Jam ergo non eft quod miremur, reli- v. Cur giofa habita fuiffe fepulcra quælibet. Dedica- illareli ta enim erant Diis Manibus vel Diis inferis. giofa ha Difcimus hoc ex ipfis monimentis, in quibus frequentiffimæ funt formula; D. M. vel D. M. S. id eft DIS MANIBUS SACRUM vel DIS INFERIS MANIBUS SACRUM. Jac. Guther. de jure Manium III. 1. Immo & propter eofdem Manes confecrata dicebantur sepulcra. Gruter. Infcript. p. IɔcccLXVII. 5. HÆC. ÆDIFICIA. PROPRIA. COMPARATA. FACTA.

DICATAQ. SUNT. MONIMENTI
SIVE. SEPULCRUM EST. ET.

OLLARUM. QUÆ. IN. HIS. ÆDIFI-
CIIS.

INSUNT. ET. CONSECRATÆ. SUNT. RELIGIONISQ. EARUM. CAUSSA. Confecrationis fepulcri mentio etiam fit apud eumdem Grut. p. DCCC EXII, 5. & §. DCCCVII, 12. Nec raro monimenta LOCA SACRA adpellantur apud Gruter. p. DCCC, 9. p. DCCCCXXXIV, 4. p. DCCCCLVI, 8. Nec ipfum tantum fpatium, quo cadaver concludebatur, occupabat religio, fed & aliquam vicinæ areæ partem, cujus ambitum non folum in monimentis defignabant, hoc modo IN FR. P. X. IN. AGR. P. XX. id eft, in fronte pedes X. in agrum pedes XX. Horat. Serm. 1, 8. 2. 12. fed & maceriis murifque includebant, ut erudite docet Briffon. Antiq. Rom. III, 15.

16. p. 36. Sequ. Exempla funt apud Reines. Infer. Claff.VIII,75. XII, 37. 69.70. Ceterum ob hanc religionem corpora femel illata fepulcro tolli non poterant, nifi impetrata a Pontificibus vel principe venia L. I. l. 8. & 3 3 a pr. D. L. 14. C. de religiof. vel in provinciis a Præfide L. 1. C. de religiof. Exempla exftant apud Plin. Epift. X. ut & apud Grut. Infir. p. 15lxxvii. ubi RELIQUIÆ TRAJECTÆ dicuntur III. NON. FEBR.EX. PERMISS. COLLEGII PONTIFICUM PLACITO FACTO. Immo ne refici quidem monimentum poterat, fine permiffù Pontificum, nifi id ita fieri poffet, ut reliquiæ non tangerentur L. 44. §. I. D. de religiof. Id quod etian ex marmore conftat apud Gruter. p. Iɔxviii, 4. Immo nec corpus in alia arca poterat col

loca

locari, nifi volente principe. Gruter. pag. DCVII, 1.

vendi

VI. Multo minus ergo fepulcra erant in VI. An commercio vel dominio. L. 12. §. 1. D. de re- fepulcra ligiof. quamvis ipfum jus inferendi mortuum potuein alium transferri quocumque titulo poffet. rint? E. 14. C. delegat. Si locus religiofus ædificiis junétus erat, vendi non poter int cum ædificiis: at ædificia feorfim vendi poterat, licet conjuncta effent loco religiofo, id quod ex infigni fententia lata a Senecione Subpræfe&o Claffis Mifenenfis, & a fe in lucem protracta probat Jac. Cujac. Obfer. XVIII, 32. id quod tamen vix intelligendum putaverim de vineis, ædificiis, agris, quæ nonnunquam fepulcris adnecti folebant ad eorum tutelam. Cujus rei permulta exempla funt apud Grut. Infer. p. DCXVII, 7. p. DCCCII, 8. pag. CCXVII, 5. p. DCCLIII, 4. p. DCXXIII, 8. p. DCXXXVI, 12. p. CGCXCIX, 1. & Reinef. Infer. VI, 112. Quum vero nihilominus jus inferendi quodammodo in commercio effet; facile intelligimus, cur caverint veteres in monimentis fuis, ne Sepulcrum mutaretur, neve veniret, neve donaretur, neve pignori obligaretur, neve de nomine exiret familia, nec ullo modo abalienaretur. Grut. Infer. p. DCCLXII, 5. p. DCCCIX, 2, comminati etiam poenam, fifco inferendam, iis, qui fecus facturi effent. Grut. p.DCCCLXI, 13. Reinef. Infer. Claff. 1, 43. Selden. de Synedr. Ebr. 1, 5. Aliquando tamen & divifa fepulcra legimus, eoque pertinet formula: IN PARTE DIMIDIA SUA, apud Grut. infer. pag. DCLXXII, 14. pag. DCCLXXII, 1. S 6

pag.

neutrius

juris.

pag. DCCCCXLVI, 5. & Reinef. Infer. Class. IX, 38. 39.

VII. Erät VII. Ceterum ea fepulcra vel FAMILIAvel famiRIA erant, vel HEREDITARIA, L. 6. L. 7. liaria vel heredita D. de religiof. & fumt. fun. quibus tamen ria, vel nos addimus tertium genus eorum, quæ NEUTRIUS JURIS erant. FAMILIARIA univerfæ familiæ patebant, non autem heredibus extraneis. Unde formule in vetuft's marmoribus: HOC MONIMENTUM EXTERUM NON SEQUETUR, nisi de NOMINE UTRORUMQUE, POST OBITUM NOSTRUM CORPUS EXTRANEUM INFERRE NE LICEAT, NE DE FAMILIA EXEAT, aliæque fimiles Grut. Infer. pag. DXCIV, 2. p. DXXIII, 5. p. DCCCLXXXI, 9. Aliquando & libertis & libertabus fimul jus inferendi indulgebatur, maxime fi ad exftruendum tuendumque fepulcrum aliquid contuliffent, cujus rei exempla funt apud Gruter. Infc. p. DCCCCXLV, 10. p. DCCCLIV, 2. vel fi in nomine patronorum permanfiffent, ceu cavetur apud eum. dem Infer. p. DCXXXVIII. 4. Si qui tamen ex libertis libertabufve male de patronis meruerant; iis locum denegare folebant in fepulcro familiæ. Sic apud Gruter. Infcript. p. DCCCXLIV, 4. aliquis monimentum pofuit SIBI ET SUIS, LIBERTIS LIBERTABUSQUE POSTERISQUE EORUM, EXCEPTO HERMETE LIB. QUEM VERO PROPTER DELICTA SUA ADITUM > AMBITUM, ULLUMVE ACCESSUM HABERE IN HỌC MONUMENTO, vetat.

Alibi p. DCCCLXII. 5. excipitur SECUNDINA LIBERTA IMPIA ADVERSUS CECILIANUM FELICEM, PATRONUM SUUM. Alia & a familiaribus diverfa erant fepulcra HEREDITARIA, quæ omnes heredes

etiam extraneos fequebantur. Id quod indicare folebant formulis: H. M. H. S. id eft, HỌC MONIMENTUM HEREDES SEQUITUR. VEL: HUJUS MONUMENTI VEL SEPULCRI JUS AD HEREDES EJUS PERTINET PROPORTIONIBUS, QUA QUIS TESTAMENTO EJUS SCRIPTUS EST, Gruter. p. DCCCLVI. 7. p. DCCCLXXI. 8. Denique quædam fepulCra NEUTRIUS JURIS, & nec familiaria, nec hereditaria effe diximus. Modo enim fibi tantum conditoriuin parabant, modo fibi & conjugi, modo fibi & fuis, qui in poteftate futuri fint, Grut. Infer, p. DCCCXCIII, 4. modo diferte cavebant, ne quos inferri liceret, nifi quorum nomina fcripta fint & quibus conditor ejus fepulcri diferte caverit. Grut. p. DCCCCXC, 2.

fanctæ.

VIII. Divini quodam nodo juris habeban- VIILRes tur etiam res SANCTE, quales erant muri non modo Romani, fed & omnes circa alia oppida: Feft. voce religiofus. L. 8. §. 2. D. hoc t. & ex Caji fententia, etiam porte. Aft Plutarch. Quaft. Rom. XXVI, muros quidem, non vero portas, fanétos efle ait. Quam controverfiain facile & fine pulveris jactu, componas. Sancta res dicitur vel ob fanctionem , qua res ita munita eft, ut violari impune haud poffit; Feft. voce