CXV. Ut

tricies centum millia passuum, prater focias ac bene meritas civitates, in provincia formam redegit, eique quadringenties in fingulos annos ftipendii nomine impofuit.

CXV. Aliæ provinciæ erant vectigales, ex& ve&i- que ex agris fuis decumas, ex pafcuis fcriptugalia & ram, & ex portubus, qui mercibus invehenfpeciatim dis & evehendis patebant, portorium, pendeDecumę. bant, de quibus jam fupra diximus n. LIII. feq. Sic decumas dabant Sicilia, Cicer. Verr. III, 6. Sardinia, Liv. XLII, 1. Africa, Gruter. Inscript.p.lɔx11. Afia, Cicer. Epift. ad Att. V, 13. Syria, Cic. Agrar. II, 19. Ægyptus, Plin. Paneg. XXX. Nonnumquam loco decimæ, fi mirus fertilis effet provincia, vicefima exigebatur, veluti ab Hifpanis. Liv. XLIII, 2. Sæpe etiam, fi quando publica neceffitas & anguftia temporum id exigerent, provinciis alteræ imperabantur decuma ultra debitas, quo cafu tamen pecunia pro illis folvebatur aratoribus. Cic. Verrin. III, 31. unde etiam frumentum emtum, item decumanum vel imperatum dicitur. Inter quæ quid interfit, docet laudatus Burmann. de Vectigal. II. p. 28. Exempla hujus rei plura occurrunt apud Liv. XXXV1, 2. XXXVII, 2. & 50. XLII, 31. Quum vero, libera adhuc republica, hæ decumæ non pecu. nia, fed frumento a fingulis folverentur aratoribus; poftea fub Imperatoribus confectus eft canon, frumentarius dictus, quo, quid quævis provincia quotannis præftare deberet, erat comprehenfum, cujus meminit Spartian. Sever. Vill. Lamprid. Elegab. XXXVII. Conf. Jac. Gothofr. ad Tit. C. Theod. de Can. Frum.

V. R. Ceterum frumentum hoc, five per de cumas, five fecundum canonem exactum, tum Romæ, tum in provinciis in publicis condebatur horreis, unde poftea per curatores annonæ populo & militibus diftribuebantur. Buleng. de Velt. Pop. Roman. VIII. Cafaub. ad Lamprid. Alex. Sev. XXXIX. Lipf. Elect. I, 8. Ja. Gothofr. ad tit. C. Theod. de re milit.& ad tit. de erogat. mil. Talia erant horrea Galbiana, Grut. p. LXXV, 1. Reinef. Infer. Claff. VI, 126. itemque, Sejana, Pupiana, & fimilia, de quibus erudite differit Reinef. var. Lelt. III, 12. p. 545.feq. Non folum vero. fru menti, fed & vini oleique præftabantur decumæ, quæ & ipfæ Romam ad populi ufus mittebantur uti docet Burmann. de Veltig. Pop. Rom. 11. p. 26. III. p. 43. Seq.

CXVI. Non minus pingue vectigal ex pa- cxvI. fcuis provincialibus redibat & faltibus. Tales Scriptu- j enim non folum in Italia erant, fed & in provinciis. Unde Magiftrorum fcriptura in Afia

Sicilia meminit Cicero ad Att.V, 15. Verrin. V, 70. Scriptura vero dicebatur hoc vectigal, quia pastores debebant apud publicanum numerum pecudum, quas in pafcua publica immittere vellent, profiteri, quem publicanus in tabulis fuis adnotabat & fcribebat, ex qua fcriptura poftca ratio inter paftorem & Publicanum conficiebatur. Feftus voce Scriptuarius p. 429. Sed hoc genus vectigalium fub Imperatoribus aliara induiffe faciem, & præter penfiones ex pafcuis dominicis, etiam certum numerum pecudum ex gregibus præftandum fuifle a provincialibus, ex Caffio

dor

ra.

"

CXVII.

dor. Var. XI, 39. L. 3. C. Theod. de fuar. pecuar. Vopifc. Prob. XV. demonftrat V C. Burmannus de Velt. pop. Rom. IV. p. 65. feq.

CXVII. Solvebant etiam provincia portoPortoria. ria. De Sicilia id certum eft ex Cic. Verr.ll, 72. feq. de Afia ex ejuídem Agrar. II, 29. de Britannia ex Tacit. Vit. Agric. XXXI. Nec tantum de mercibus in portum devehendis dabatur portorium, verum etiam pro itineribus. Sueton. Vitell. XIV. maxime pro cadavere, quod non nifi permiffu maximi Pontificis vel principis transferri in alium locum poterat. L37. D. de relig. & fumt. fun. Suftuliffe ea ve&tigalia dicitur Pertinax apud Herodian. Hist. I, 4. Sed reftituta eadem effe oportet a fequentibus Imperatoribus, fiquidem adhuc illorum mentionem facit Ulpian. L. 21. D. de donat. inter vir.& uxor. Vectigal tamen pro cadavere transferendo fublatum eft conftitutione, quæ eft in L. ult. C. de relig. quam ex Græcis reftituit Jac. Cujac. Obser. XI, 21. Plura de portoriis dabit V. C. Petr. Burm. de Vellig. Pop, Rom. XI. p. 76. Jeq.

Alía ve

CXVIII. CXVIII. Præter hæc & alia erant vectiga&igaliū lia, quæ a quibufdam provinciis exigebangenera. tur. Ex ferrariis argentariifque, immo & aurifodinis vectigalia magna dare cogebantur Hifpani. Liv. XXXIV, 21. Strab. Geogr. 111. Africam e marmoribus folviffe vectigalia conftat ex L. 1. C. Theod. de metall. Macedonia etiam, Illyricum, Thracia, Britannia, Sardinia ex metallis vectigalia pendebant. Petr. Burmann. de Vectigal. VI. Poteftas enim indagandi metalla etiam privatis erat, antequam

illis eamdem ademerat Tiberius. Sueton. Tiber. XLIX. Plurimis etiam civitatibus & privatis veteres immunitates, & jus metallorum, ac veiligalia ademta. Reftituerunt deinde iifdem hoc beneficium fequentes principes, fed ea lege, ut certum inde canonem metallicum folverent, de quo agit L. 4. C. Theod. de Metall. & ibi Jac. Gothofredus Ejufdem generis fuit a cotibus proventus in Creta infula, de quo Plin. Hift. Nat. XXXVI, 22. L. 15. D. de public. & vectigal. Meurf. Cret. Lib. I. Cap. XII. p. 48. Lib. II. Cap. II. pag. 116. Vectigalis picariarum mentio fit in I. 17. §. 1. D. de V.S. A vectigali etiam liberæ non fuerunt faline, quales in Macedonia aliifque provinciis fuiffe, patet ex Liv. XLV, 29. Plin. Hift. Nat. XXXI, 7. 1. Macab. X, 29. L. 4. §. 7. D. de cenfib. De eo quoque vectigali pluribus agit Petr. Burmann. de Veltigal. P. R. VI.

CAP. V.

De Municipiis, Coloniis, Prefecturis,
Civitatibus fœderatis.

munich

CXIX. Quid interfuerit inter jura civita- CXIX. tis, Latii, Italiæ & provinciarum fatis adhuc cur hic videtur a nobis explicatum. At non omnes agatur de in Latio civitates jure Latii, nec omnes in Italia piis, co jure Italico, aut in provinciis jure provincia- fonis rum ufæ funt, fed aliæ MUNICIPIORUM, &c. aliæ COLONIARUM, aliæ PRÆFECTU RARUM, aliæ aliis nominibus funt infigniHein. Ant. Rom.T.k

CXX.

tæ, de quibus fingulis paullo distinctius agendum.

CXX. MUNICIPES erant cives Romani, Quid mu. in municipiis legibus fuis fuo jure utentes, nicipia? muneris tantum cum populo Romano participes, a quo munere capessendo adpellati videntur nullis aliis neceffitatibus, neque ulla lege, quam in quam populus eorum fundus fallus effet Gell. Not. Attic. XVI, 13. Erant ergo I, cives Romani, adeoque multis juribus ac privilegiis, quæ folis civibus Romanis propria erant, gaudebant, (u) fed non tamen erant cives ingenui, ut Romæ habitantes vocat Cicero in Bruto cap. LXXV. neque jure optimo civitatis gaudebant, nifi Romæ conftituiffent domicilium. II. Suis legibus & fuo jure utebantur, id eft, propriis fuis legibus atque inftitutis, quæ leges municipales dicuntur, L. 3. D. quod vi aut clam. L. 3. D. de fepulcr. viol. regebantur, neque cogebantur Romanas leges recipere, nifi id fua fponte vellent, quo cafu fundi falti ejufmodi populi dicebantur. Cic. pro Balbo XX. Non ergo jus fuum, vel autovouían amittebant municipes, jure fuffragii donati, ceu exiftimat Sigonius, de ant. jure Ital. II, 7. fed tantum fœdus, id eft, non amplius foederati Pop. Rom.erant, fed cives. Et ita intelligendus locus Ciceronis pro Balbo Cap. VIII.in quo magna contenrio Heraclienfium & Neapolitanorum fuit, quum

ma

(2) Hinc & lupam cum puerulis folent in numis fignare. Vaillant. de Numism. an. Imp. in Municip. & colon, T. II. p. 123.