XIV.Me. thodus lis Lamprid. in Alex. Sev. LXVIII aliique jureconfulti egregii, quorum in digeftis fragmenta exftant. XLV. Denique a tertio fæculo tres præcidocendi pue fcholæ floruerunt juridica, Roma, Conin fche- ftantinopoli, & Beryti, hoc privilegio munilis juri tæ, ut non liceret alibi cuiquam jus docere, te & poft ceu infra docuimus Lib. I. Tit. XXV. n. XX. feq. Juftinia in his fcholis ea fervata methodus, ut primo dicis an anno non nifi ad limina legitimæ fcientiæ admitterentur, dicti ideo dupondii, quafi nullius pretii homines. (p) Secundo anno Edicti audiebant interpretationem, unde & Editales Cognominati. Tertio anno ad prælectiones in priores octo libros Refponforum Papiniani admittebantur, atque inde dicebantur Papinianifta, quo nomine adeo fibi placebant jurium ftudiofi, ut diem, quo ejus doctrina primum fuerant initiati, feftum follemnemque haberent. Bertrand. de Jurifperit. 1, 2. p. 38. Quarto anno refponfa Pauli in manibus erant, eaque tunc ipfi recitabant, & tum dicebantur auras, quafi folvendis quæftionibus idonei, vel ut ait Juvenalis Satyr. VIII. Qui juris nodos legumque ani (p) Seneca Controv. X, I. Ita ne peribunt decem juvenes propter dipondios duos ? Hieronym. ad Helvid. p. 12. Tom. VI. Op. Quis te, oro, dupondio fupputabat ? Et Petron. p. 13. dupondium pro pretio viliffimo accipit, ubi addendæ virorum doctorum obfervationes, & Cujac. Obferv. XII, 40. Nemo non hic deprehendet fpeciem quamdam monftri illius fcholaftici, quod recentiore ætate Penalifmi nomine academias invaferat. anigmata folvunt. Unde errant qui aútæ vertunt folutos: fic enim dici debuiffent auto, ut recte obfervat Turneb. Advers. VIII, 19. Quinto anno, quo Conftitutiones addebant ponúra dicti Sed mutavit nonnulla Justinianus, qui primo anno Inftitutiones fuas & Ta apara rerum prælegi, novitiofque Juftinianeos novos dici voluit: fecundo quofdam digeftorum libros, quos ipfe præfcribit, per viciffitudinem interpretandos, audiebant, fervato editalium cognomine. Tertio anno Papinianiftas vocari conceffit, fed audire eos juffit libros digeftorum XX, & XXI. Reliquos digeftorum libros adjiciebant anno quarto, quo auta dicti, quemadmodum quinto codicem jungebant, & pour nomen eo ipfo merebantur. Vid. Juftin. Orat. ad Anteceffores §. 2.3.4.&5. & ibi interpretes. LIB. I. TIT. L De Juftitia & Jure. Itulo hoc inftitutionum non inculcantur leges quædam Romanæ, fed principia generalia, & quæ ad ideam juftitie & juris concipiendam faciunt. Quum ergo in definitione Juftitiæ & Juris a recentioris fcholæ placitis fe procul fejunxerint veteres jureconfulti, ratio ejus rei ex antiquitate erit reddenda. operam I. Juris I. Jurifconfulti itaque, quod inter omnes confulti conftat, plerique cum legum ftudio philofo- dabant phiam olim conjunxere, ex ejufque principiis philofo Jeges phiz B 5 A leges funt interpretati. Unde Cicero de Legib. 45. jurifprudentiam a pratoris edicto, ut plerique fua atate fecerint, neque e XII. Tabulis, fed peniII. Maxi- tus ex intima philofopbia perendam putabat. mæ Stoi II. Quamvis vero non eidem omnes fectæ nomen dederint, & Epicurea inprimis faverint C. TREBATIUS TESTA (a) (Cic.VII. Epift. 12. Gaffend. de vit. & morib. Epic. Tom. V. op. pag. 188. Egid. Menag. Amœnit. jur. p. 8o.) ALFEN. VARUS (L. 76. ff. de judic. & ibi interpretes. ) & alii: plerique tamen sefte Athenao Deipnof. VI, 8. ftoicam philofophiam maximi habuerunt, vel quia Zeno minime, ut aliæ fecte philofophorum a rebus gerendis avocabat, (Diog. Laert. VII. $22. 130.) eaque fecta turbidos tiorum appetentes facere videbatur; Tacit. Ann. XIV, 57. vel quia ifti fapientes philofophiam practicam felicius, quam alii excoluerant. Et hinc ftoica philofophia fumma dicitur fapientia. L. 2. D. de leg. (6) Multis id demonftrarunt Schilterus in Manudultione philofoph. moral. ad jurifprud. Cap. 1. Vinc. Gravina de ortu & progreffu jur. civil. n. XLIV. p.80, Em. Merill. Obferv. 1, 8. & fingulari ac pererudita oratione V. C. Everardus Otto. nego III. (a) Diffentit Schilter. Manud. phil. ad jurifpr. I, 252. de multa III. Hinc frequentiffime in jure noftro I. III. Un derivationes nominum fatis contortæ, quales jure ftoicis erant follemnes e. g. teftamentum quafi Stoica. teftatio mentis mutuum, quafi quod ex meo fit tuum. Vid. Cuj. Obfer. XI, 37. Em. Merill. Ob fer. 1, 8. feq. Frequentiffimæ II. definitiones mere ftoicæ, qualis eft etiam in hoc titulo definitio juris naturæ. Frequentiffimæ III. divifiones ftoica, qualem effe illam rerum corporalium & incorporalium, ex Sexti Empirici VII. adv. Mathem. & Senec. Epift. LVIII. obfervavit Oifelius ad Caji ad Inft.II,1,1.p.m. 73. Frequentiffimæ denique IV. decifiones ex interioribus philofophiæ ftoicæ principiis derivatæ, quales collegerunt Vinc. Gravina 1. c. Schilterus 1. c. & V. C. Everardus Otto de philof.Stoica jurec. IV.Æmu & philo IV. Quamvis vero philofophiæ amantiffimi effent Romani Jureconfulti, fempertamen in latio in ter eos reliquofque philofophos pantas in- ter jureprimis Epicureos, quædam interceffiffe vide- confultos tur æmulatio. Eoque pertinere arbitramur fophos. verbofam illam Ulpiani declamationem de vera non fucatajureconfultorum philofophia. L. 1. §. i. de juftit.& jure, necnon quæ Horatius. Lib. I. Epift. I. canit: Nunc agilis fio, & merfor CIVILIBUS UNDIS, Virtutis vera cuftos rigidufque facerdos. Conf. Cic. Epist. III, 9. 10. ubi Epicuri philofophia pantos ASTUTA vocatur. Locum præclare explicari jureconmemini in Gundlingianis. V. Cur fultimul V. Et ifta quidem æmulatione factum eft, ta philos ut jureconfulti ea, quæ philofophorum erant propria propria, ad fe raperent, e.g. ut definitionem juri ap phi- plicarint B 6 fic dicta philofophiæ juri fuo adplicarent: §. 1. Inft. h. t. ut loco juridica definitionis juftitiæ darent mere moralem & philofophicam: & denique ipfa illa juris præcepta §. 3. Inft. h. t. ex philofophia morali ftoicorum in jus transferrent. Conf. Schilter. c. Chrift. Thomas. Annot. ad Inft. h. t. Germ. Noodt. Jul. Paul. X. p. 365. & quæ nos obfervavimus in Elem. Juris civ. h. t. ̧ T IT. II. A De Jure Nat. Gent. & Civili. Gitur hoc titulo de diverfis fpeciebus juris. Quum vero jam fuperiore titulo, cur hunc potiffimum de jure naturæ & gentium fibi conceptum formarint, abunde explicatum fit; jam ex antiquitate varia juris civilis genera funt explicanda, docendumque quid lex fuerit, quid plebifcitum, quidpratores & adiles; quid item jureconfulti ad locupletanduin jus Romanum contulerint, quid denique Imperatores in legibus Romanis, earumque ferendarum ratione immutarint. I. Leges I. Lex Romanis, libera adhuc republica, proprie vocabatur, quam populus Romanus, Superiore quibus magiftraturogante, conftituebat. (a) §. 4. Inft. lata? h. t. Ejufinodi magiftratus fuperiores quibus cum populo agendi jus effet, præter Reges, Inter (a) In libera ergo republica ad legislationem omnes concurrebant, & hinc patet ratio, cur lex communis reipublice fponfio vocetur Ulpiano L. 1. D. de legib. |