Legitima

principis

gari. 1. un. D. de adopt. Facta ergo ea arrogatione legitimi cenfebantur. Sed eum modum non fine ratione fuftulit Juftinus, L. 7. C. eod. approbante id Juftiniano Nov. LXXXIX, 7. Nov. LXXIV, 3.

XXVIII. XXVIII. Denique Juftinianus, ne & ipfe tio IV) minus videretur ingeniofus, adjecit IV.) le= per regitimationem per refcriptum principis, Nov. fcriptum LXXXIX, 9. ac poftremo legitimationem V) &V) per per teftamentum, Nov. LXXIV, 2. 1. LXXXIX, teftamen- 10. Quo ipfo tamen totum inventum legitimationis eum deftruxiise, obfervat Thomajuftinta fius de ufu praît. doltr. de legitim. I, 12. P. 44.

tum in

venta a

no.

I. Adoptionis Rome

qnentis

T

De Adoptionibus.

Ertius modus conftituendi patriam poteftatem erat ADOPTIO, quæ quum fuerit actio legis, certis formulis, ac follemnitatibus peragendo: genuina ejus ratio ex antiquitatibus pernofcenda erit.

1. Cur inventa a Romanis fit adoptio, & cur ea Romæ frequentius, quam ufquam tertam fre- rarum, fit ufurpata, paullo altius eft repetendum, quum alias univerfa hujus instituti caufapri- ratio intelligi nequeat. Obfervavimus jam fupra, (Lib. I.Tit. X. §. 4.) Romanas famílias habuifse fua facra privata, fuos focos & aras domefticas, fuas porro ferias, de quibus conferri merentur Macrob. Satur. I, 16. Jac. Guther. de jure Pontif. II, 2. Vinc. Gravina

'ma,

ad

ad XII. Tab. num. LXXVI. p. 416. fequ. De iis facris quum effet lege decemvirali conftitutum : SACRA PRIVATA PERPETUO MANENTO: omnia fane agebant Romani ne facra illa gentilia interirent. (*) Quare Clodium etiam hoc nomine graviter reprehendit Cicero, pro Domo XII. quod effecerit ur facra Clodia gentis interirent. Hinc, fi qui ex juftis uxoribus liberos haud fuftuliffent, fi adoptabant extraneos, qui tunc in facra &

gen

(*) Aliquando tamen id agebant, ut facra privata interimerentur, eamque in rem Jureconfulti juvenerant fenes facra coementes. Excogitaverant enim eam rationem, ut heres fenibus venderet ea bona, quæ qui haberent, facris adftringerentur, venditione imaginaria per æs & libram, addita ftipulatione, vel fiducia, ut fenes illi bona venditori vel heredi non ut hereditatem, fed ut res fingulares, facras liberas, redderent. Rem accurate primus ex loco obfcuro Cic. pro Mur. cap. XII. explicavit & in lucem protraxit V. C. Jo. Fr. Gronov. de pe cun. vet, IV, 7. quam deinde fequutus Jo. Ĝe. Grævius Not. ad Cic. l. c. uterque monuit, perperam cum his fenibus ad interimenda facra adhibitis confundi, fenes coemtionales apud Plaut. Bacchid. IV, 9. & Cicer. ad Famil. Epift. VII, 29. quum hi fuerint mancipia rejicula & veterana, quæ quod non adeo facile emtorem invenirent vel plura fimul vendebantur tanquam mantiffa, adjiciebantur melioribus Iidem monuerunt, nihil hos fenes coemtionales facere ad coemtionem nuptialem. Ad quam quum nos eam retulerimus in prioribus editionibus, hic errorem noftrum fateri ac emendare non dubitavimus.

vel

II. Caufa

fecunda.

III.Caul

gentem tranfire dicebantur. Briffon. de verb. fignif. p. 1814. Conf. Vopifc. Valerian. XIV. II. Deinde altera acceffit ratio, poenæ nimirum orbitati præmiaque roλUTausia propofita, qualia & ante legem Papiam Poppaam in libera republica fuiffe, patet ex Dione Caff. LVI. p. 660. Ne ergo parentes añades aut orbi vel præmiis iftis exciderent, vel poenas darent; alios adoptabant, idque jam fua ætate reprehendit P. Scipio, cenfor, in oratione apud Gell. Not. Art. V, 19. Quin adeo fraudulenter poftea hac in re egerunt Romani, ut quum per legem Papiam trium liberorum parentes reliquis in honorum petitione præferrentur, ii, quibus ifte liberorum numerus deerat, per adoptionem fibi quærerent liberos, eofdemque deinde, ne onere effent, ubi honoribus pofiti erant, ftatim emanciparent. Unde conditio denique SCto cautum est, ne fimulata adoptio in ulla parte muneris juvaret. Tacit. Annal. XV, 29. Ulpian. L. 2. §. 2.D. de excufat. munerum. Add. Comment. noftr.ad L.Jul.& Pap. Lib. II. Cap. 7. p. 201. Jeq.

III. Accedebat tertia ratio æque frauduLa tertia lenta. Si quis enim patricii ordinis tribuniciam poteftatem ambiret; ut voti fieret compos, plebejo cuidam fe adoptandum dabat. Exemplum hujufmodi fraudulentæ adoptionis præbuit P. Clodius, de cujus abfurda adoptione videri poffunt Sueton. Tiber. II. Dio Caff. XXXVIII. p. 72. Cic. orat. pro dome XIII. Simile dedit Dolabella, qui ob eamdem cauffam in gentem Liviam plebejam tranfiit. Dio Caff. XLII.p. 198. Et hæ funt veræ illæ ac ge

nuinæ cauffæ, cur tam frequentes effent Ro

mæ adoptiones.

tuplex?

IV. Erant vero adoptiones duorum gene. IV. Adorum. Alix ADROGATIONES: aliæ ADOptio quoPTIONES ftri&tiore fenfu dicebantur. Ulpian. VIII, 1. feq. Illis homines fui juris ; his liberi alieni in alterius poteftatem, gentem, nomen & facra tranfibant.

de diâa

V. Antiquiffima fuiffe videtur ADROGA- V. Arroë TIO, non ab interrogatione patris & filii ado- gatio un ptivi ita dicta, ut putat Caj. Inft. 1, 5. 1. L.2. pr. D. de adopt.fed a rogatione ad populum lata. Fiebat enim arrogatio in comitiis curiatis auctoritate pontificum, tefte Gell. NoƐt. Att. V, 19% Adftipulatur huic Gellii etymologiæ Menag. Amoen. jur. cap. XXXIX. p. 259. eamque ipfa vocabuli analogia confirmat, quamvis Caji ́ cauffam agat Cujac. Obf. 1X, 37.

in comi

VI. Cur in comitiis curiatis de arrogatione vi. Cur tanquam de publica populi cauffa actum fit, ea peracta ejus rei hanc rationem adfignat Vinc. Gravina is cu ad XII. Tab. n. LXXXV. p. 451. quod interfuerit riatis? populi, ut fraudes, fupra numeris II. & III. relatæ, prohiberentur. Sed prius procul dubio arrogationes in comitiis factæ funt, quam fraudum iftarum exftarent exempla. Melior ratio videtur, quia arrogati fperabant hereditatem. De hereditate vero in alios transferenda. folum populum cognoviffe, vel inde patet, quod & teftamenta olim in comitiis calatis fierent. Accedit, quod per arrogationem caput e tabulis cenfualibus eximeretur, & in alterius redigeretur poteftatem; id quod inconfulto populo fieri iniquum videbatur. Hinc in legibus

De

1

te ponti

Decemviralibus Tab. IX. erat lex: DE CAPITE CIVIS, NISI PER MAXIMUM COMITIATUM NE FERUNTO. Cic. de Legib. III. in qua lege capitis adpellatione non modo vitam, fed & libertatem, civitatem, familiæque jus exaudiri debere, eleganter demonftrat in notis Jac. Gothofred. p. 230. Hinc ergo in comitiis res erat explicanda, & quidem in curiatis. Gell. V, 19. Et hinc arrogatio fieri dicebatur lege curiarn, Tacit. Hift. 1, 15. κατὰ νόμον κυριάτων Appian. de Bell. Civ. III. xarà vóμov Tiv oparplaniv. Dio Cafs. Lib. XIV.

VII. Cur VII. Pontificum vere auctoritate opus viauctorita- debatur, non ob jurisjurandi religionem, ficu fue. quo adrogatio ab omni calumnia & fraude rit opus pura præftaretur, ut conjicit idem Vinc. Gravina 1. c. p. 552. fed quia adoptivi relictis facris familiæ, in alterius gentis facra transibant. Cicero pro domo XIII. Quid facra Clodia gentis? Cur intereunt, quod in te eft? Qua omnis NOTIO PONTIFICUM; quum adoptaret, effe debuit.

VIII. In quid in

VIII. Difpiciebant ergo Pontifices, an adquifive- optans ea effet ætate, ut alterum filium harint pon- bere pofset? an nulla ei fpes prolis fupereftifices? fet? an conjugio inito foecunditatem fuorit

expertus? quæ caufsa fit adoptionis: Gell. Nolt. Attic. V, 19. Cic. pro domo X. & XIII. Ulpian. L. 15. §.2.3. & L.17. princ. D. de adopt.Neque enim facile permittebatur iis, qui jam liberos procreaverant, ut alios vel arrogarent vel adoptarent, quippe quod ne in Imperatoribus quidem, reprehenfione carebat. Pe