Page images
PDF
EPUB

XII. Ut &

& Cn. Pō

XII. Idem labor, tefte Svetonio Jul. XLIV. Jul.Cefar Julium Cæfarem; idem & jam antea Cn. pejus & Pompejum exercuit, fi vera refert Ifidorus Conftan Hifp. Orig. V, 1. &, qui hunc exfcripfit, GraLinus M. tianus can. 2. diftinct. 7. Ita enim ibi Ifidorus:

XIII. Edi

Leges autem redigere in libros primus conful Pompejus inftituere voluit, fed non perfeveravit, obtrectatorum metu. Deinde Cafar cœpit id facere, fed ante interfectus eft. Sunt etiam, qui Conftantinum M. de ejufmodi corpore juris compilando cogitafse ferunt. Beyer. Pofit. ad Digeft. I, 1. 146. Sed nefcio quo auctore. Id certius, horum omnium confilia fuifse irrita. In primis dolendum, Cæfari, huic operi quam maxime pari, per fata non licuifse tam præclare de Romana jurifprudentia mereri. Huber. Aufpic. domeft. V. p. 177.

XIII. Edicta prætorum, Augufto imperan a Pre- te, diligenter colligere interpretarique cœtorú pri- perat C. Aulus Ofilius Jureconfultus (r) L. 2. Ata abo- §. 44. D. de orig. jur. L. 1. §. 2. D. ne quis eum filio.

qui in jus vocabitur. Sed privatim fufceptum fuerat hoc opus, neque adeo publicam umquam auctoritatem videtur obtinuifse. Menag. Amanit.Jur. 447.& p.98. Unde eo facilius periit, poftquam edictum Juliani ejus luminibus offecit.

XIV.

(r) Jam ante C. Ofilium ad Edi&tum quædam commentari cœperat Ser. Sulpicius, quæ Bruto dedicavit. L. I. §. 44. D. de orig. jur. ex quo Sulpicii commentario fragmentum exftat. L. 5. §. 1. D. de inftitor. actione; fed breviffimum hoc opus fuiffe cbfervat Pom ponius.

XIV. Poftea, Hadriano imperante, edicta XIV. Ed Яum perprætorum in unum codicem coaluere, vel ex petuum multis potius edictum unum, quod perpe- Salvii Jutuum vocabatur, concinnatum eft circa an- liani. num, uti Ant. Pagi in diss. Hypar. P. II. p. 209. computat, cxxx. Eutrop. Epit. Hift. Rom. VIII, 9. L. I. §. 18. C. de vet. jure enucl. L. 10. C. de condit. indebiti. Auctor operis, non Didius Julianus, Imperator, ceu ex loco quodam Aurelli Victoris male intellecto conjecerat Hugo Grot. Flor. fparf.p. 641. fed Salvius Julianus, Didii proavus, tefte Spartian, vir. Julian. I. gente Africanus, Adrumeti natus, uti eft apud Grut. Infcript. pag. CCCCLVIII. de quo jureconfulto præter Bertrandum & Guil. Grotium legi merentur Ægid. Menag. Amanit.jur. XXXIV. & Henr. Dodvell. Pr&let. Cambden. VIII. p. 333. Quamvis vero mirifice Julianum collaudent veteres, adeo, ut eum vouent virum fapientiffimum, Nov. LXXIV. maxima exiftimationis virum, & difertiffimum jurifperitum, L. 5. C. de bonis qua lib. juris fublimiffimum testem, summa auctoritatis hominem, & pratorii edi&ti ordinatorem L. 10. C. de condiƐt. indeb. fummum au{{orem juris fcientia, L. 15. C. de ufufr. de habit. & quæ alia paffim funt ejus elogia; non tamen nævis caruiffe ajunt hoc edictum. Quædam enim addidit de fuo, quæ prætor num quam edixerat L. 3. D. de conj.cum emanc. lib. Quædam detraxit, veluti illa, quæ de jurejurando Veftalibus & Flamini Diali remitrendo edixerat prætor. Gell. Nolt. Art. X, 15. Quædam correxit pro lubitu L. 1. §. 1. D.

[ocr errors]

commod

commod. L. 1. D. quod mer. cauffa. Vid. Jo. Bertrand. de Jurifperit. 1, 1. p.3 1. Guil. Grot. de Vit. Jureconf. 11, 6. p. 127. Jac. Gothofred. Manual. Jur. 1, 14. 15. Nihilominus tamen facile eum excufat Hadriani Imp. auctoritas. Hujus enim aufpiciis fcripfit. Et laudi fibi duxiffe Hadrianum, fi nova jura condidiffe diceretur, quin ideo alterum Numam videri voluiffe, ex Aurelio Victore Schotti præclare obfervavit Henr. Dodvvell. Praleit. Cambden. VII. p. 294. Ceterum tantam hic Juliani labor auctoritatem in foro obtinuit, ut Diocletianus & Maximianus Imp. illud JUS PERPETUUM adpellare non dubitent, in L. 5. C. de adpellat. Unde non mirum, quod ex eo tempore Furius Anthianus, Pomponius, Calliftratus, Paulus, Ulpianus aliique clariffimi jureconfulti, certatim ad Edictum perpetuum commentati fint.

XV. Edi- XV. Eodem exemplo etiam Edictum proaum pro- vinciale nefcio (s) quis concinnavit, quod vinciale. tamen ab edicto perpetuo prætoris parum dif

crepaffe videtur. Caji fane fragmenta ex commentariis ad Ediétum provinciale tantum non in omnibus fragmentis aliorum ex libris. ad edictum prætoris refpondent: adeo ut Gothofredus in ordinando edicto perpetuo etiam Caji fragmentis uti non dubitarit. Ceterum hanc utriufque edicti fimilitudinem ne

mo

(s) Eidem Hadriano hoc edictum provinciale tribuit Henr. Dodvvell. ad Sparrian. Had. 2. P. 395. Sed dubium hoc eft. Verofimilius quod fub Marco in lucem prodierit. Vid. Ez. Spanh. Orb. Rom. II, 12. p. 97.

mo mirabitur ; qui noverit, jam olim proconfules urbana edicta in jure dicundo plerumque effe fequutos, Cicero Verrin. I, 46. & ad Attic. Epift. VI, 1. Conf. Ezech. Spanhem. Orb. Rom. Exerc. 2. II. 12. p. 97.

XVI. Periit utrumque edictum, magno xvI. Rejurifprudentiæ incommodo. Fragmenta ta- fiitutio emen, hinc inde in Digeftis reliqua, tamquam didi per petui. fractas e naufragio tabulas collegerunt Éguinarius Baro in libris Manualium (t), Guil. Ranchinus, cujus labor ad edictum prodiit Parif. MDXCVII. 8. recufus in Jo. Herm. Schminckii Syntagm. Critico Marp. ɔIɔ Ic ccxvII.4. & qui in dirigendo ordinandoque potius, quam concinnando edicto, omnium fuperavit induftriam, Jac. Gothofredus, cujus Series librorum edilti perpetui inter quatuor fonzes juris civilis exstat.

XVIL Ex quo Imperatores non amplius XVII.CO. fenatus confultis, fed epiftolis, nova jura dices in condere cœperant; intra ducentos annos in quibus tantum cumulum etiam hæc excrevere Princi- colleaæ pum refcripta, ut etiam de iis in codices (u) tiones colligendis cogitarint Gregorius & Hermo- principu.

genes,

(t) Parum honorifice de hac Eguinarii collectione fentit Jac. Gothofr. in Biblioth. juris I. P. 46. ubi obfervat, auctorem fæpe data opera fingere edicta, quæ numquam fuerint, multaque eo referre, quæ ex jureconfultorum placitis, moribus antiquis, novifque principum inftituris defcendant.

(*) Codices quum femper vocentur hujufmodi Referiptorum principalium collectiones; obfervandum, codices olim a voluminibus diflin

conftitu

XVIII.

Codex

1

genes, feu, ut aliis vocantur, Gregorianus & Hermogenianus, quorum codices privata auctoritate concinnati etiam a Justiniano celebrantur. Conft. fumma reip. §. 1. de Juftin. cod. confirm.

[ocr errors]

XVIII. Ad Gregorianum codicem quod Gregoria- attinet, eum recentiorem Hermogeniano crenus. dit Guido Panciroll. de claris legum Interterpret. I, 65. 66. qui & auctorem effe fufpicatur Gregorium, fub Valente & Gratiano præfectum annonæ, Africæque procof. cujus mentio fit Z. 15. C. Theod. de piftorib. At Gregorio alii hunc codicem tribuit Gothofredus Prolegom. Cod. Theod. I, p. 183. qui fub Conftantino M. fuerit Præfe&us prætorio, cujufque mentio fit L. 3. C. Theod. de annon. & L. 2. C. Theod. de contrah. emt. ut & in L. I. C. de natural. lib. Neutrum adeo certum atque expeditum videtur. AuguftiBus fane ad Pollent. 11, 8. auctorem non Gregorium vocat, fed Gregorianum: eodemque modo eundem laudat Auctor collationis legum Mofaicarum & Romanarum, 1, 8. 9. &. 10. VI, 4. 5. Continuiffe vero hic codex videtur conftitutiones ab Hadriano ufque ad Diocletianum & Maximianum. (x)

XIX.

tos, atque ita adpellatos libros quadrata vel quadrangula forma, nam & triangularis formæ mentio fit apud Dionyf. Perieget. p. 36.) quamvis alias vulgari ufu omnes libri vocentur codices. L. 52. D. de Legat. 3. Salmaf. de mod, Ufur. X. p. 413. Schulting. ad Paul. p. 377. (x) In fragmentis fane codicis Gregoriani, quæ

« PreviousContinue »