librum laudat A. Gellius Noct. Attic, 1, 22. Quia Ailian, Inft. Orat. 12. 3. Ipse quoque luculentam illius operis aniαypuoi sub Crassi persona dederat libro de pratore 1. 42. Sed in spongiam in cubuit hic Ciceronis Ajax,

§. 12. Idem labor, teste Suetonio Jul, 44. Julium Cæsarem, idem & jam antea Cn. Pompejum exercuit, si vera refert Isidorus Hisp. Orig. 5.r. &, qui huncexscripsit, Gratianus can. 2.diftinct. 7.Ita enim ibi Isidorus: Leges antem redigere in libros primus consul Pompejus inftituere voluit, sed non perseveravit, obtrectatorum metu. Deinde Ça☛ sar capit id facere sed ante interfectus eft (m). Sunt etiam qui Constantinum M. de ejusmodi corpore juris compilando cogitasse ferunt: Bejer, Posit, ad Digeft. I. 1, 146, sed nescio quo autore. Id certius, horum omnium consilia fuisse irrita. In primis delendum, Cæsari, huic operi quam maxime pari, per fata non licuisse tam præclare de Romana jurisprudentia mereri. Huber, uspic, domeft. 5. p. 177.

§. 13. Edicta prætorum, Augustino imperante, diligenter colligere, interpretarique coeperat

C. Alle

Bruto Cap. 89. quamvis postea, en mortuo & Q. Mucium Scævolam, pontificem, aliquandiu audie rit. Idem de Leg. 1.4. Et in erat.pro Murana Cap. 13. minatur, se, si sibi homini occupato stomachum moverint, triduo jureconsultum professurum, Un de & inter jureconsultos Ciceroni locum deditGuill. Grot. Vit, Jureconsult, T. 9. p. 61. Sed an magnus in hac arte fuerit, adhuc sub judice lis est. Vid. Sehalting. Orat, de jurispr. Ciceronis, & Bynkersh, Praterm. ad I. 2. §. 38. D. de Q. J. p. 85. se.

(m) (Immo procul dubio falsa est hæc Isidori marratio, quia nemo veterum hoc adnotavit: Isidorus vero demum Sæculo VII, foruit; tum quia Pompejus nec jurisconsultus fuit, nec scribendo famam quæsivir, nec reipublicæ constituendæ caussa diftator creatus,

C. Aulus Ofilius, Jureconsultus (n) 1, 2, §. 44. D. de orig. Jur, l. 1. §. 2. D, ne quis eum, qui in jus vocobitur. Sed privatim susceptum fuerat hoc opus ( quicquid hic obyêrtat Henr,Dodvvell pralect Cambden, p. 786.), neque adeo publicam umquam auctoritatem videtur obtinuisse, Menag, Amanit. Jur. 447. p. 98. Unde eo facilius pe riit, postquam edistum Juliani ejus luminibus of fecit.

4.14.Postea, Hadriano imperante, edicta prætofum in unum codicem coaluere, vel ex multis potius edi&um unum, quod perpetuum vocabatur, concinnatum est, circa annum (uti Ant, Pagî in „diss, Hypat. P. II. p. 209. & in Crit, Baron, ?. 128. Tom. I. computat ) CXXXII, Eutrop. Hist. Rom VIII, 9, L. 10. D. de condict, indebiti. Aufor operis non Didius Julianus, Imperator, ceu ex loco quodam Aurelii Victoris male intellecto conjecerat Hugo Grot, Floram spars, p. 641. sed Salvius Julianus, Didii proavus, teste Spartiano vit. Julian, 1. gente Africanus, Adrumenti natus, ceu colligitur ex Spartian Julian. Cap. 1,& Grut. Inscript. pag. 438. de quo jureconsulto præter Bertrandum & Guil.Grotium, Ægid. Menag.Amænit. jur, 24, & Henr. Dodvvell. Prælect, Cambden, 8. P. 333.) singulari libello egimus de Salvio Juliano, cujus adhuc pleniorem historiam dedimus in Hiftoria † Edictorum & Edicti perpetui Lib.11. cap. 3.) Quamvis vero mirifice Julianum collaudent veteres, adeo ut eum vocent virum sapien #issimum > Nov. 74. praf. pr. maxima existima“ tionis

(n) Jam ante C. Ofilium ad Edi&tum quædam commentarii coeperat Ser. Sulpicius, quæ Bruto dedicarat, l. 2. §. 44. D. de orig. jur. ex quo Sulpicii commentario fragmentum exstat 1.5.§.1. D. de infiitor, attione. Sed brevissimum hoc opus fuisse, observat Pomponius.

tionis virum, & disertissimum jurisperitum, 1, 57 C. de bonis, quæ lib, juris sublimissimum teftem, summa auctoritatis hominem, & prætorii edicti ordinatorem, l. 10. C. de condict, indeb, summumTM auctorem juris scientiæ, l. 15. C. de usufr. & habit. & quæ alia passim sunt ejus elogia: non tamen nævis caruisse, ajunt, hoc edictum. Quædam enim addidit de suo, quæ prætor numquam edixerat 1. 3. D. de conj. cum emanc, lib, quædam detraxit, veluti illa, quæ de jurejurando, Veftalibus & Flamini Diali remittendo, edixerat prætor. Gell. Noct. Attic. X. 15. quædam correxit pro lubitu . 1. §. 1. D. commod. 1. 1. D. quod met, caussa. Vid. Jo. Bertrand. de jurisperit, 1. 1. P. 31. Guil. Grot, de Vit. Jurecons. 11. 6. p. 27. Jac. Gothofred, Manual, Jur. III. p. 14. 15. Nihilominus tam facile eum excusat Hadriani Imp. auctoritas. Hujus enim auspiciis scripsit. Et lau di sibi duxisse Hadrianum, si nova jura condidis-` se diceretur, quin ideo alterum Numam videri voluisse, ex Aurelio Victore Schotti præclare observavit Henr. Dodvvell. Pralect. Cambden. VII. p. 294. Ceterum tantam hic Juliani labox auctoritatem in foro obtinuit, ut Diocletianus & Maximianus Imperatores illud JUS PERPETUUM adpellare non dubitent, in 1. 5. C. de appellat. unde non mirum, quod ex eo tempore Furius Anthianus, Pomponius, Calliftratus, Cajus, Paullus, Ulpianus, aliique clarissimi jureconsulti, certatim ad Edictum perpetuum commentati sint.

3. 15. Eodem exemplo etiam Edictum provin ciale nescio (0) quis concinnavit, quod tamen ab edicto perpetuo prætoris parum discrepasse, immo cum illo unum idemque fuisse videtur, Caii sane fragmenta ex commentariis ad edictum provinciale

tam

() Eidem ergo Hadriano non male hoc edi. um provinciale tribuit Henr. Dodvvell, ad Sparpian, Had, II. p. 395,

taneum non ubique fragmentis aliorum ex libris ad edi&um prætoris respondent: adeo ut Gothofredus in ordinando edicto perpetuo etiam Caii fragmentis uti non dubitarit. Immo Cajus promiscue scripsit: AIT PROCONSUL, &: AIT PRÆTOR 1, 4. D, quod quisquis jur. l. 1. §. 2. D. quod cujusq, unju, nom, Ceterum hanc utrius. que edicti similitudinem nemo mirabitur, qui noverit, jam olim proconsules urbana edicta in jure dicundo plerumque esse sequutos. Cieero in Verr. I. 46. & ad Attic. Epift. IV. 1. Ezech. Spanhem, Orb. Rom. Exerc. 11. 12. p. 97. .

9. 16. Periit utrumque edictum, magno jurisprudentiæ incommodo. Fragmenta tamen hine in de in Digeftis reliqua, tamquam fractas e naufragio tabulas, collegerunt, Eguinarius Baro in librts Manualium (p), Guil, Ranchinus cujus la bor ad edictum prodiit Paris. MDXCVII. 8. res cursus in Jo. Herm. Schminkii Syntagm. critico. Marp, cɔcɔ CXVII. 4. &, qui in digerendo or dinandoque potius, quam concinnando edicto; omnium superavit induftriam, Jac, Gotfredus, cujus Series librorum edicti perpetui inter quatuor fontes juris civilis exftat.

f. 17. Ex quo Imperatores non amplius senatus consultis, sed epiftolis, nova jura condere cœperant: intra ducentos annos in tantum cumu lum hæc excrevere Principum rescripta ut etiam de iis in codices (9) colligendis cogita

rint

(p) Parum honorifice de hac Eguinarii colle &tione sentit Jac, Gothofr, in Biblioth. Jur. I.p. 46, ubi observat, auctorem sæpe data opera finge-" re edicta, quæ numquam fuerint, multaque co re ferre, quæ ex jureconsultorum placitis, moribus antiquis, novisque principum inftitutis descendant.

(q) Codices quum semper, vocentur hujusmodi Rescriptorum principalium collectiones: observan dum, codices alim a voluminibus diftinctos, atque,

B 3

rint Gregorins & Hermogenes, seu, ut aliis vocantur, Gregorianus & Hermogenianus, quorum codices, privata auctoritate concinnati, etiam a Justiniano celebrantur, Conft, summą reip. §.1.de Tuftin. cod. confirm. (r).

§. 18. Ad GREGORIANUM codicem quod attimet, eum recentiorem Hermogeniano credit Guido Pancirol, de claris legam Interpret. 1. 65, 66.qui

auctorem esse suspicatur Gregorium, sub Va.. Jente & Gratiano præfectum annona, Africaque procos, cujus mentio fit / 14. €. Theod. de pi ftorib. At Gregorii alii hunc codicem tribuit Go thofredus. Proleg. Cod. Theod. I. p. 183. qui sub Constantino M.fuerit Præfectus prætorio, cujusquementio fiat 4. 3. D.Theod. de contrah, emt, ut & in l. 1. C. de natural. lib, Neutrum, adeo certum. atque expeditum videtur. Augustinus sane ad Pol. lent. Fl. 8. auctorem non Gregorium vocat sed Gregorianum: eodemque modo eumdem laudar Au. Ator collationis, legum. Mosaicarum & Romanarum: 1. 8. 9. & 10. VI. 4. 5, nisi utrobique subintellia. gi oporteat codicem. Continuisse vero hie codex videtur constitutiones ab. Hadriano usque ad Dio« cletianum & Maximianum (s).

ita adpellatos libros, quadrata vel quadrangula for ma (nam & triangularis. forma mentio fit apud Dionys. Perieget. p. 36. ) quamvis alias, vulgari usu omnes libri vocentur codices.. 1.52. pr. D.de legat. 3. Salmas, de mod. Usur. X. P. 413. Schulting. ad Paull. p. 377.

(r) Ante hos tamen PAULUS jurisconsultus Li bros VI edidit constitutionum Imperialium . 4113. D. de cond. & demonsør, & PAPIRIUS JUSTUS libros XX. constitutionum, I, 60.. D. de pactis &

(s) In fragmentis sane codicis Gregoriani, quæ etiamnum exstant, legimus constitutiones Antoni ni Caracalla & Severit, Alexandri, Gordiani, Philipporum, Valeriani & Gallieni, Cari & Numeria a, immo & Diocletiani & Maximiani, Ex quo pater 2