Page images
PDF
EPUB

multiplices, quos in libris, qui de sacerdotibus publicis compositi sunt, item in Fabii Pictoris librorum primo scriptos legimus; unde haec ferme sunt, quae commeminimus: 4 Equo Dialem flaminem uehi religio est, (et) classem procinctam extra pomerium, id est exercitum armatum, uidere; idcirco rarenter flamen Dialis creatus cousul est, cum bella consulibus mandabantur. item iurare Dialem fas nunquam est. item annulo uti nisi peruio cassoque fas non est. ignem e flaminia id est flaminis Dialis domo nisi sacrum efferri ius non est. uinctum, si aedes eius introierit, solui necessum est et uincula per impluuium in tegulas subduci atque inde foras in uiam demitti. Nodum in apice neque in cinçtu neque in alia parte ullum habet. si quis ad uerberandum ducatur, si ad pedes eius supplex procubuerit, eo die uerberari piaculum est. capillum Dialis, nisi qui liber homo est, non 'detondet. 5 capram et carnem incoctam et hederam et fabam neque tangere Diali mos est neque nominare. propagines e uitibus altius praetentos non succedit. pedes lecti, in quo cubat, luto tenui circumlitos esse oportet, et de eo lecto trinoctium continuum non decubat, neque in eo lecto cubare alium fas est; denique apud eius lecti fulcrum capsulam esse cum strue atque ferto oportet. unguium Dialis et capilli segmina subter arborem felicem terra operiuntur. Dialis quotidie festatus est. sine apice sub diuo esse licitum non est. sub tecto uti liceret, non pridem a pontificibus constitutum, Masurius Sabinus scripsit, et alia quaedam remissa gratiaque aliquot caerimoniarum facta dicitur. Farinam fermento imbutam attingere ei fas non est. tunica intima, nisi in locis tectis, non exuit se, (ne) sub coelo tanquam sub oculis Iouis nudus sit. super flaminem Dialem in conuiuio, nisi rex sacrificulus, haud quisquam alius accumbit. uxorem si amisit, flaminio decedit. matrimonium flaminis nisi morte dirimi ius non est. locum, in quo bustum est, nunquam ingreditur. mortuum nunquam attingit; funus tamen exsequi non est religio. Eaedem ferme caerimoniae sunt flaminicae Dialis.

6

ceps intelligendi sunt, ubi alius titulus adscriptus non est. 4) Non omnia, quae sequuntur, ex Fabio desumpta esse, palam est. 5) detonset edd. 6) Scripsi; neque ante alium addito ne (quod fugitivum et mutatum ex de esse videtur) Cdd. ne[que] alium fas est neque aput

(alias) seorsum aiunt obseruitare, ueluti est: quod uenenato operitur et quod in rica surculum de arbore felici habet et quod scalas (nisi) quae Graecae appellantur, ascendere ei plus tribus gradibus religiosum est, atque etiam, cum it ad Argeos, Gell. 10, quod neque comit caput neque capillum depectit.

15. SS. 1-30.

4. In libro primo Fabii Pictoris, quae uerba pontificem maximum dicere oporteat, cum uirginem capit, scriptum est. Ea uerba haec sunt: 'Sacerdotem Vestalem, quae sacra faciat, quae ius siet sacerdotem Vestalem facere pro populo Romano Quiritibus, uti quae optima lege fuit, ita te, Amata, capio'. Gell. 1, 12. §. 14.

5. Idem lib. iuris pontificii tertio: Pilumno et Picumno'. Non. 12, 3. p. 518 Merc.

6. Fabius Pictor hos deos enumerat, quos inuocat flamen sacrum Cereale faciens Telluri et Cereri: Veruactorem, Reparatorem, Imporcitorem, Insitorem, Obaratorem, Occatorem, Sarritorem, Subruncinatorem, Messorem, Conuectorem, Conditorem, Promitorem'. Serv. ad Georg. 1, 21.

cum

7. Fabius Pictor lib. XVI:: Aquam manibus pedibusque dato, polubrum sinistra manu teneto, dextera uasum aqua'. Non. 19, 11. p. 544.

[ocr errors]

8. Varro: Commentario ueteri Fabii Pictoris legi: 'Muries fit 'ex sale, quod sale sordidum si pistum et in ollam rudem fictilem 8 (coniectum et in forn)aci coctum est, postea id sal uirgines Vestales serra ferrea secant'. Non. 3, 197. p. 223.

9. Puilia saxa esse ad portum, qui sit secundum Tiberim, ait Fabius Pictor. - Fest. v. Puilia 10 250. p.

Aput eius etc. ed. Hertz. 7) Scripsi; fortasse post seorsum excidit eam. - [flaminicae . . . .] flaminicas Dialis ed. Hertz. 8) Ita nunc monstrante fere M. Hertz. modestius scripsi. et sale quo sale sordidum sustum (siistum C. Leid.) est et ollam rudem facidem Cdd. 9) Supplevi et emendavi ex Fest. v. Muries p. 155. adiectum est et Cdd. adiectum ex aci coctum ortum et ob similitudinem quae interciderunt omissa esse videntur. Ceterum cf. infra Veranius 11. 10) Ad annales antiquioris Fabii Pictoris referendi videntur Quintil. I. O. 1, 6. S. 12. Non. 12, 3. p. 518. Cassium Heminam annalium scriptorem omisi; cuius et si qui proprii fuerunt libri de censoribus (Non. 4, 300. p. 346),

M'. MANILIVS

(cos, a. u. 605).

Actionum. 1

1. Itaque stipulantur paucis exceptis uerbis, ac Manilius scriptum reliquit, sic: "ILLAS CAPRAS HODIE RECTE ESSE ET BIBERE POSSE HABEREQVE RECTE LICERE, HAEC SPONDESNE'? Varro de r. r. 2, 3. §. 5.

2. Emi solent sic:2 ILLASCE SVES SANAS ESSE HABEREQVE RECTE LICERE NOXASQVE PRAESTARI, NEQVE DE PECORE MORBOSO ESSE SPONDESNE? Quidam adiiciunt: PERFVNCTAS ESSE A FEBRI ET A FORIA'. Varro de r. r. 2, 4. §. 5.

3. Eos cum emimus domitos, stipulamur sic: ILLOSCE BOVES SANOS ESSE 'NOXASQVE3 PRAESTARI; cum emimus indomitos, sic: ILLOSCE IVVENCOS SANOS RECTE DEQVE PECORE SANO ESSE 'NOXASQVE3 PRAESTARI SPONDESNE? Paulo uerbosius haec, qui Manilianas actiones sequuntur. Varro de r. r. 2, 5. §. 11.

4. Emtio equina similis fere ac boum et asinorum, quod iisdem rebus in emtione dominum mutant, ut in Manilii actionibus perscripta sunt. Varro de r. r. 2, 7. §. 6.

5. Nexum Manilius scribit geritur, in quo sint mancipia.

omne, quod per libram et aes Varro de L. L. 6, 5. §. 105.

6. An partus ancillae sitne in fructu habendus, disseretur inter principes ciuitatis P. Scaeuolam, M'. Manilium, ab hisque

his magis res gestas singulorum censorum videtur enarrasse. Item omisi Q. Fabium Maximum Servilianum cos. a. u. 612., quem de iure pontificio libros scripsisse, non efficitur ex Macrob. Sat. 1, 16., ubi laudatus liber XII potest et videtur esse annalium, in quibus interdum etiam sacri ritus referebantur. Cf. Liv. 3, 10. 11.

1) Hunc verum librorum eius titulum fuisse crediderim, quem refert Varro de re rust. 2, 7. §. 6. Pomponii aetate appellabantur Manilii monumenta' L. 2. §. 38. D. de orig. iur. (1, 2), de quo loco adi Maians. de M'. Manilio. Opp. I. p. 145. Pars inscripta fuerit *uenalium uendendorum leges' (Cic. de orat. 1, 59. §. 246) unde Varro sua hausit. 2) Haec quoque, modo contracta, ut cetera, ex Manilio esse, vix dubitandum est. 3) Scripsi; dictum puta ut dolum,

M. Brutus dissentiet (quod et acutum genus est et ad usus ciuium non inutile, nosque ea scripta reliquaque eiusdem generis et legimus libenter et legemus): haec, quae uitam continent omnem, negligentur? Cic. de fin. 1, 4. §. 12.

[ocr errors]

7. Illuseras heri etc. Cf. supra Sex. Aelium Catum 3.

M. IVNIVS BRVTVS

(eiusdem aetatis).

De iure ciuili libri tres.

1. Ex libro primo: 'Forte euenit, ut in Priuernati essemus'. Cic. de orat. 2, 55. §. 224.

2. Ex secundo libro: In Albano eramus ego et Marcus filius'. Cic. ib.

[ocr errors]

3. Tum ex libro tertio, in quo finem scribendi fecit (tot enim, ut audiui Scaeuolam dicere, sunt ueri Bruti libri): 'In Tiburti forte assedimus ego et Marcus filius'. Cic. ib. 1 4. Illuseras heri etc. Cf. supra Sex. Aelium Catum 3.

-

P. MVCIVS SCAEVOLA

(cos. a. u. 621. pont. max. ex a. u. 623).

1. . . . ut si ita respondeas: Quoniam P. Scaeuola id solum esse ambitus aedium dixerit,' quom1 parietis communis tegendi causa tectum proiiceretur, ex quo in tectum eius, aedes qui protexisset, aqua proflueret, id tibi ius uideri. - Cic. Top.

4 fin.

2. C. Caelius iudex absoluit iniuriarum eum, qui Lucilium poetam in scena nominatim laeserat: P. Mucius eum, qui L. Accium poetam nominauerat, condemnauit.

Herenn. 2, 3. §. 19.

2

Auct. ad

culpam, evictionem praestare; noxis- vel noxiisque edd. 4) Cf. L. 68. D. de usufr. (7, 1).

1) Paulo aliter et fere plenius haec refert Cic. pro Clu. 51. §. 141. unde etiam apparet, haec initia fuisse trium librorum. Ex eiusdem Bruti libris etiam esse v. "requietem', quod citat Inc. ap. Haupt. ad Ovid. Hal. p. 95., suspicatur Osannus ad Pompon. p. 73.

1) Scripsi; quod edd. Cf. Boeth. Comm. 2) Cf. librum meum

3. Placuit P. Scaeuolae et Coruncanio pontificibus maximis itemque caeteris, qui tantundem caperet, quantum omnes heredes, sacris alligari. Habeo ius pontificium. Quid huc accessit ex iure ciuili? Partitionis caput, scriptum caute, ut centum nummi deducerentur. Inuenta est ratio, cur pecunia sacrorum molestia liberaretur. Quod si hoc qui testamentum faciebat, cauere noluisset, admonet iurisconsultus hic quidem ipse Mucius, pontifex idem, ut minus capiat, quam omnibus heredibus relinquatur: super, dicebant, qui quid cepisset, adstringi. Rursus sacris liberantur. Hoc uero nihil ad pontificium ius, set 3 e medio est iure ciuili, ut per aes et libram heredem testamenti soluant, et eodem loco res sit, quasi ea pecunia legata non esset, 'etsi is, cui legatum est, stipulatus est id ipsum, quod legatum est, ut ea pecunia ex stipulatione debeatur, sitque ea non 'mortis causa capta. Cic. de leg. 2, 21. §§. 52. 53.

5

4. Itaque in eo, qui in naui necatus, deinde in mare proiectus esset, decreuit P. Mucius, familiam puram, quod os supra terram non exstaret, porcam heredi esse contractam, habendas triduum ferias et porco femina piaculum 'piari. Si in mari mortuus esset, eadem praeter piaculum et ferias. de leg. 2, 22. §. 57.

6

Cic.

5. P. Scaeuola pontifex maximus pro collegio respondit: quod in loco publico Licinia, Gaii filia, iniussu populi dedicasset, sacrum non uiderier'. Cic. pro dom. 53. §. 137.

*C. SEMPRONIVS TVDITANVS

(cos. a. u. 625). Magistratuum. 1

1. Tuditanus refert libro tertio magistratuum, decemuiros,

'Gaius' p. 138. 164. 3) Ex Halmii cj. et edd. 4) Geminando scripsi; si edd. 5) Supplevi. Ceterum si statim quod ei per damnationem debebatur, stipulando novasset, cum novatio pro solutione sit, mortis causa ex damnatione cepisse videretur, perinde ac si ei legatum solutum esset. Hoc fugit Savign. Zeitsch. f. gesch. RW. II. p. 379. De tota re cf. infra Q. Mucium Scaevolam 13. 6) Scripsi; pati edd.

1) Quae Plin. N. H. 13, 13. ex Tudilani decimo tertio habet, pro

« PreviousContinue »