ALEXANDER. INCERT. IMP. 27. . . . . 5 Ne possit per nutritorem tuum Fortunatum militem, cui a patre infans uenditus es, ingenuitati tuae controuersia moueri, constitutionibus principum cautum est. . . ipso Aug. III. consule. " .... 28. Alexander Aug. . . . Si tibi certae personae uendendarum possessionum uel oppignerandarum mandatum a domino datum est, alii neque alienare eas, neque pignori hypothecaeue dare recte potuisti. Agricola et Clementino conss. 60 29. ... 9 Praediorum minoris quondam Sabiniaui non oportuit post interpositum decretum a curatoribus factam uenditionem in dubium uocari. 'praepropere igitur procurator meus propter debita, quae Sabinianus contraxit ex actu rationis meae possessiones illas inquietauit: quarum cum ad te transierit dominium, nec emptor ignorabit, se tutum fore, rem edocto praeside prouinciae, a quo ordine audietur. PP. kal. . . . . AVRE- 30. 1 Aurelianus Aug. Si praedii, de quo controuersia est inter 'uos, ita2 in possessione fuisti, ut proponis, et ab eo, cui id uendidisti, ui ex eo deiectus inueniris, is erit interdicti euentus, ut restituare, quem praeses prouinciae u. c. pro sua aequitate ad effectum perducere non cunctabiAureliano et Basso conss. LIANVS. INCERT. IMP. [5]58.b. tur. ..... 2 ... 31. . . . . carissime nobis. dissime et lites dirimis. e incipient discedere . litigabatur, insidunt par nem diuersam 3 tum statutis tuis non cu. . . . . . u et interpretatio est, non censui: quasi uero in ea | [Aliquot paginae desunt.] 32. ... aditus conpetens iudex, considerato tutelae iudiCONST. cio, eam curabit ferre sententiam, quam agnitam legibus esse ET LICINIVS. sensum restitui. 55) Restitui. Cf. tit. C. de patrib. qui fil. (4, 43). L. 1. C. de tib. causa (7, 16). 6) a. 220? 229? 248? 251? 7) Sequentia ad 8) a. 230. 9) Quae sequuntur, ad sensum restitui. Emtor praediorum, qui rursus alii vendiderat, libellum imperatori dederat. 60) Moms. ed. ex Vd. praeponere edd. 1) Ad sententiam restitui. 2) posita edd. 3) a. 271. 4) sententiae (quasi nota ex ceterae ex Vat. ..osita ed. Moms. prouiderit. PP. III. kal. Sept. Constantino et Licinio Augg. II. 6 33. (lidem) Augg. et Caess. Rutiliae Primae. Ingenuos progenitos seruitutis adfligi dispendiis minime oportere, etiam nostri temporis tranquillitate sancitur; nec sub obtentu initae uenditionis inlicitae decet ingenuitatem infringi. quare iudicem conpetentem adire par est, qui in liberali causa ea faciet coupleri, quae in huiuscemodi contentionibus ordinari consuerunt, secundum iudiciariam disciplinam partibus audientiam praebiturus. PP. idib. Aug. Romae, Constantino et Licinio Augg. IIII. conss. 7 6 8 34. (lidem) Augg. et Caess. Fl. 'Apriliae. Cum profitearis, te certa quantitate mancipium ex sanguine comparasse, cuius pretium te exsoluisse dicis et(iam) instrumentis esse firmatum: quia a nobis iam olim praescriptum est, 70 quod, si '(quis)1 uoluerit liberum suum legitimum reciperare, tunc in eius locum mancipium domino daret, aut pretium, quo ualuisset,2 numeraret: etiam 'mancipii3 a suis parentibus certo pretio 'conparati (ita) 4 ius dominii 'possidere te 5 existimamus. nullum autem ex gentilibus liberum adprobari licet. Subscripta XII. kal. 'Aug. Constantino (et Licinio) Augg.7 III. 35. (lidem) 66 Augg. et Caess. (1.) Nulla uerecundiae uel quietis mora 'nec 9 quolibet interuallo cunctandi passim nunc singuli, modo populi, proruentes 'in nostri oris obtutus, 80 sic 65) a. 312. 6) Supplevi. Sunt sc. Constantinus et Licinius. Caesares perperam adscriptos esse, Moms. animadvertit p. 405. 7) a. 315. 8) aprillae Vat. edd. 9) hoc Vat. edd. Sed suspicor olim fuisse : qui pro h' hoc. 70) Puta L. 2. C. de patr. q. fil. (4, 43). Cf. L. un. Th. C. de his, qui sangu. (5, 6) et S. 26. 1) Supplevi. 2) i. e. aestimatum esset; cf. L. 2 cit. 3) nunc si Vat. edd. 4) conparasti Vat. edd. Intellige, ita ut venditori id redimere liceat. 5) Vd. te possidere ed. Hollw. 6) i. e. barbaris imperii accolis. Cf. L. un. Th. C. de nupt. gentil. (3, 14). Constantin. Porphyr. de adm. imp. C. 12. 7) Supplevi. augg. constantino aug. Vat. 8) a. 313. 9) uel Vat. edd. nota n pro u accepta. SU) in nostros in ob - tutus Vat. in nostros obtutus Hollw. Moms. edd. Factum hoc videtur, cum Constantinus anni 313. initio Roma Mediolanum proficisceretur, et Mediolani. uniformes querelas iisdem fere sermocinationibus uolutarunt, ut nec interpellantium 'crebritati 81 ualeret occurri, nec allegationum qualitas disparari, parens carissime atque amantissime nobis. 2 Pari siquidem exemplo uociferationibus 'consutis 3 multitudines memorarunt, non iuste res suas esse diuenditas; aliis possidentibus, se fiscalia luere frequenti denique obsecratione delata remedium cupiuerunt. (2.) His sumus ualde permoti, uerentes, ne alicuius 'callidi artibus 4 › auersabili 5 emolumento persuasi res suas uenderent sine censu, ac post subsidia nostrae mansuetudinis precarentur, itaque 'uersutis calliditatis commenta miscentibus, dum iusidiarum fallentium non suspicamur arcana, pro innocentiae nostrae natura ceteros aestimantes, detrimento census 'nocentes7 leuaremus. (3.) Has fraudes, hos dolos, istas argutias lege prohibemus, constitutione excludimus: et idcirco iustae prouidentiae consulta deliberatione sancimus, ut omnino qui conparat, 'rei conparatae ius cognoscat et censum, neque liceat alicui rem sine censu [6] 58.a.' uel 90 conparare uel uendere. (4.) Inspectio autem publica uel fiscalis esse debebit, hac lege, ut si aliquid sine censu uenierit, et post ab aliquo 'deferetur, uenditor quidem possessionem, conparator uero id, quod dedit, pretium, fisco uindicante deperdat. (5.) Id etiam uolumus omnibus intimari, nostrae cle 8 9 81) Ex Buchh. cj. credulitati Vat. edd. unde et possis tentare 3 92 mentiae placuisse, neminem debere ad uenditionem rei cuiuslibet adfectare et accedere, nisi eo tempore, quo inter uenditorem et emptorem contractus sollemniter explicatur, certa et uera proprietas uicinis praesentibus demonstretur; usque eo legis istius cautione currente, ut etiamsi 'subseciua uel, ut uulgo aiunt, scamna uendantur, ostendendae proprietatis probatio conpleatur. (6.) Hinc etenim iurgia multa nascuntur, hinc proprietatis iura temerantur, hinc dominiis uetustissimis molestia conparatur, cum caecitate praepropera, et rei inquisitione neglecta, luce ueritatis omissa, nec perpetuitate cogitata dominii, iuris ratione postposita, ad rei conparationem accedunt, omissis' (his) omnibus, dissimulatis atque neglectis, id properant atque festinant, ut quoquo modo cuniculis nescio quibus inter emptorem et uenditorem sollemnia celebrentur: cum longe sit melius, sicuti diximus, ut 'luce ueritatis, 'fidei 5 testimonio, publica uoce, subclamationibus populi idoneus uenditor adprobetur, quo sic felix conparator atque securus aeuo diuturno persistat; quod pro quiete totius successionis eloquimur, ne forte aliquis uenditor suum esse dicat, quod esse constat alienum, 'ita(que) conparator, malo uenditore deterior, incautus et credulus, cum testificantibus uicinis omnia debeat quaerere, ab uniuersorum disquisitione dissimulet, 'quem sic oporteat agere, ut nec illud debeat requiri, quod ex iure dicitur si a domino res uendita sit.' 8 (7.) Ita ergo uenditionum omnium est tractanda sollemnitas, ut fallax illa et fraudulenta uenditio paenitus sepulta depereat. Cui legi deinceps cuncti parere debebunt, ut omnia diligenti circumspectione quaesita per uniuersas successiones tuto decurrant, neque aliquem ex improuidentia casum malignae 'captionis horrescant. Dat. IIII. kal. Sept. 'a PF. P. 100 ad correctorem 6 3) 92) i. e. steriles agri'. Cf. Du Cange s. v. subsellia Vat. edd. Sed tantum de soli rebus impp. cavent. Geminando supplevi. 4) lucem Vat. ed. Hollw. 5) Malim fideli. 6) ita Vat. alienum. Ita interpungunt edd. idque Moms. ed. 7) Vd. ed. Moms. quoniam Vat. ceterae edd. 5) Qua allegatione adversarius empti titulo confisum actorem dominium auctoris probare cogebat. o) captiones orrcant d. captionis orrescant ed. Moms. captiones obruant ed. Hollw. 100) apff. Vat. Recte interpretatur Hollw., [6] 63.b. Piceni Aquileia. Accepta XIIII. kal, Oct. Albae. Constantino et (Licinio) Aug. III. conss. 101 Valentinus perfi 36. (Iidem) 66 Augg. et Caess. Basso. diam et 'de illo maxime queritur, quia a tutore processit, a quo aliquid in fortunas suas perniciosissimum proficisci minime omnium decebat. Exuperantius, uir clarissimus, si tantum auunculus Valentino esset, nequaquam in Valentinum peccare deberet, qui 'nunc | 3 [Quattuor aut octo paginae desunt.] 37. 4. . uidelicet 'iactando, numquam 5 pr. sibi esse seruatam . . VALEN VALENS fiduciam obnoxia comparator accedit . TIN. num. proinde posthac saltim . . . . . . fraudesque talia disGRAT. semina. . . eradicentur, nullus aditus fietis c dolis relinquatur ingenui . . 6 Igitur quod ad prouincialium preces dudum est constitutum, ne his, qui praestationibus fiscalibus differrent satisfacere uel nollent, publica reliquorum laxitas proueniret uel summa releuaretur, iam nunc id ipsum a fraudibus munientes constituimus perspicue lege sancire, ut quaecumque pro reliquis prodigorum in annonario titulo ceterisue fiscalibus debitis luxu ac nequitia 'ad egestatem perductorum hominum in fundis atque mancipiis uel in quibuscumque corporibus sub auctione licitanda sunt, fisco auctore uendantur, et ut perpetui penes eos sint iure с hoc exemplar esse constitutionis a PraeFecto Praetorio (Aquileia ignauorum per somnum et gulam atque lasciuiam. |