Page images
PDF
EPUB

militiamque confingunt, quo quem terreant uel concutiant, humiliores capite puniuntur, honestiores in insulam deportantur. 13. 29 Si qui de iudicis amicitiis uel familiaritate mentientes euentus sententiarum eius uendunt, quidue obtentu nominis eius agunt, conuicti pro modo delicti aut relegantur aut capite puniuntur. 30

TIT. XXVI. AD LEGEM IVLIAM DE VI PVBLICA ET PRIVATA.

4

5

1. 1Lege Iulia de ui publica damnatur, qui aliqua potestate praeditus ciuem Romanum antea ad populum, nunc ad imperatorem appellantem necarit necariue iusserit, torserit, uerberauerit, ' (cum)ue (nondum) condemnauerit, in 2 publica uincula duci iusserit. Cuius rei poena in humiliores '(est)3 capitis; 'honestiores in insulam deportatione 'coercentur. 2. Hac lege excipiuntur, qui artem ludicram faciunt, iudicati etiam et confessi, et qui ideo in carcerem duci iubentur, quod ius dicenti non obtemperauerint, quidue contra disciplinam publicam fecerint; tribuni etiam militum et praefecti classium alarumue, ut sine aliquo impedimento legis Iuliae per eos militare delictum coerceri possit. 3. Lege Iulia de ui 'pu

apoi. 6.

6

29) Cf. L. 10. C. de accus. (9, 2). Lamprid. Commod 14. Gothofr. ad Liban. or. adv. assid. p. 112. 30) Ex hoc tit. etiam hausta videntur L. Rom. Burg. 39. haecce: 'Si novos quicunque terminos occulte posuerit, poena falsarii teneatur secundum sententiam Paulli.'

Tit. XXVI. 1) Cf. L. 7. L. 10. §. 2. D. ad leg. Iul. de vi publ. (48, 6). Liv. 10, 9. Cic. Verr. 5, 51. 57. 62. 63. 2) condemnauerit, inue plerique Cdd. edd. Quae lectio stare non potest; nam nec condemnatio vim continet, ut cetera, quae vetantur, nee legislator omnem in vincula publica ductionem initio vetuisse facile credendus est. Cum nonnulli Cdd. in (pro inue) praestent, coniicio, v. ue huc transpositam effecisse, ut c' (cum) et nondum quasi iteratum ante condem-nanerit omitterentur. Vid. etiam Isidor. Or. 5, 26. S. 6. L. 8. D. h. t. (48, 6). 3) Supplevi (scriptum puta fuisse humilior. est). Humiliores intellige apparitores, quos in hac iniuria magistratibus impune obtemperare legislator noluit. 4) in honestiores insulae (in insulae nonnulli, honestiores in insulam unus) Cdd. edd. 5) coercetur Cdd. ed. A. Cf. 5, 30a. §. 1. 6) Cf. Sueton. Aug. 45. Tacit. A. 1, 77. 7) Cf. Polyb. 6, 37. 38. Cic. de legib. 3, 3. Appian. de b. civ. 3, 56. B) Excidisse videtur: cohortium. 9) Cf. L. 3. S. 6. L. 4. 5 pr. D. ad leg. Iul. de vi publ. (48, 6).

blica et priuata 10 tenetur, qui quem armatis hominibus possessione, domo, uilla agroue deiecerit, expugnauerit, obsederit, 'incluserit, 1 idue ut fieret, homines commodauerit, locauerit, conduxerit; quiue 'coetu, concursu, turba, seditione incendium fecerit; 2 funerari sepeliriue aliquem prohibuerit, funusue ' eripuerit, 3 turbauerit; et qui eum, cui aqua et igni interdictum est, receperit, celauerit, 'tenuerit; 5 quiue cum telo in publico fuerit, templa, portas aliudue quid publicum armatis obsederit, cinxerit, clauserit, occupauerit. Quibus omnibus conuictis, si honestiores sint, tertia pars bonorum eripitur et in insulam relegantur; humiliores in metallum damnantur. 4. Creditor chirographarius si sine iussu praesidis per uim debitoris sui pignora, cum non 'haberet obligata, ceperit, in legem Iuliam de ui priuata committit. Fiduciam uero et pignora apud se deposita persequi et sine auctoritate iudicis uindicare non prohibetur.

TIT. XXVII.

2

AD LEGEM IVLIAM PECVLATVS.

1. 1Si quis fiscalem pecuniam attrectauerit, subripuerit, mutauerit, seu in suos usus conuerterit, in quadruplum eius pecuniae, quam sustulit, condemnatur.

10) Sic plerique Cdd. priuata alii, edd. Sed illud mutare nolui, quoniam etiam ex Collat. 9, 2. verisimile est, praeter legem Iuliam de vi publica, quae ad magistratuum vim pertinebat, fuisse legem Iuliam de vi publica et privata, quae infra S. 4. et Dig. 48, 7. Cod. 9, 12. etiam de vi privata dicitur, in eaque lege talem vim dictam esse, quae licet privata esset ex persona delinquentis, tamen ex atrocitate etiam ad rempublicam pertineret. Et hoc si statuis, facilius intelligitur, qui factum sit, ut postea, quum magis ex facti poenaeque gravitate utriusque vis genera discernerentur, ad priorem quaedam legem referrentur, quae proprie posterior poena sanxerat. De aliorum sententiis cf. Rein Criminalr. d. Römer p. 743 seq. 1) Cd. 21. L. 5 pr. D. cit. cluserit reliqui Cdd. edd. 2) Ex Dig. l. c. coetum, concursum, turbam, seditionem f. Cdd. edd. 3) Fortasse: diripuerit. Cf. Dig. 4) Cf. Cic. pro domo 20. ad Att. 3, 4. 5) Malim iuuerit. Cf. Cic. Verr. 1, 47. 6) Cf. supra 2, 14. S. 5. L. 7. 8. D. h. t. (48, 7). L. 5. C. h. t. (9, 12). L. 3. C. de pign. (S, 14). L. 11. C. de pign. act. (4, 24). Nov. 60. 7) Sic septem Cdd. habuerit ceteri, edd.

c. 1 pr.

Tit. XXVII. 1) Cf. L. 3. 13. D. ad leg. Iul. pec. (48, 13). 2) Ex. gr. aes pro auro in arca ponendo. Malim tamen mutua

TIT. XXVIII. AD LEGEM IVLIAM REPETVNDARVM.

1. 1Iudices pedanei si pecunia corrupti dicantur, plerumque a praeside aut curia submouentur, aut in exsilium mittuntur, aut ad tempus relegantur.

TIT. XXIX. AD LEGEM IVLIAM MAIESTATIS.

1. 1Lege Iulia maiestatis tenetur is, cuius ope, consilio aduersus imperatorem uel rem publicam arma mota sunt, exercitusue eius in insidias deductus est; quiue iniussu imperatoris bellum gesserit, dilectumue [habuerit, exercitum(ue) comparauerit, 'sollicitauerit (ue), quo desereret imperatorem. His antea in perpetuum aqua et igni3 interdicebatur; nunc uero humiliores bestiis obiiciuntur uel uiui exuruntur, honestiores capite puniuntur. Quod crimen non solum facto, sed et uerbis impiis ac maledictis maxime exacerbatur. 2. 6 In reum maiestatis inquiri prius conuenit, quibus opibus, qua factione, quibus hoc auctoribus fecerit: tanti enim criminis reus non obtentu adulationis alicuius, sed ipsius admissi causa puniendus est. Et ideo, cum de eo quaeritur, 7 nulla dignitas a tormentis excipitur.

TIT. XXX A.

5

AD LEGEM IVLIAM AMBITVS.

1. Petiturus magistratum uel prouinciae1 sacerdotium si turbam suffragiorum causa conduxerit, seruos aduocauerit, aliamue quam multitudinem conduxerit, conuictus ut uis publicae reus in insulam deportatur. 2

uerit vel mutuatus fuerit. Cf. Cic. Verr. 3, 72. L. 2. C. de his q. ex publ. (10, 6).

Tit. XXVIII. 1) Cf. L. 3. L. 7 pr. §. 3. D. ad leg. Iul. repet. (48, 11). Suet. Caes. 43. Otho 2. Tacit. H. 1, 78. Plin. ep. 2, 11. 12. 4, 9.

Tit. XXIX. 1) Cf. L. 1—1 pr. D. ad leg. Iul. mai. (48, 4). 2) deserueritque (vel destrueritque) undecim Cdd. deseruerit (vel eruerit) ceteri, edd. Sed desertio militare tantum est crimen. Ad nostram lectionem cf. L. 1 fin. D. h. t. L. 5. C. eod. (9, 8). 3) Cf. Cic. Phil. 1, 9. Tacit. A. 3, 38. 50. 68. 4, 42. 4) Cf. §. 3. I. de publ. iud. (4, 18). 5) Cf. Tacit. A. 1, 72. L. 7. S. 4. D. h. t. 6) Cf. L. 7. S. 3. D. h. t. 7) Cf. L. 10. §. 1. D. de quaest. (48, 18). Ammian. 19, 12. L. 3. 4. C. h. t. (9, 8). Tit. XXX4. 1) Cf. Gothofr. Parat. ad Th. C. 16, 10. et Act.

societ. Saxon. scient. 1850. p. 200.

2) Cf. 5, 26. S. 1.

[blocks in formation]

1. Si pecunia accepta miles custodiam dimiserit, capite puniendus est. et certe quaeritur, cuius criminis reus dimissus esse uideatur. 2. Qui custodiam militi prosequenti magna manu excusserint, capite puniuntur.

[L. 16 pr. §. 1. D. de re militari (49, 16).
L. 38. §§. 1. 11. 12. D. de poenis (48, 19).]

TIT. XXXII. QVANDO APPELLANDVM SIT.

1. Quoties iusiurandum1 postulatur, eo tempore appellandum est, quo defertur, non quo iuratur.

TIT. XXXIII. DE CAVTIONIBVS ET POENIS APPELLATIONVM.

2

1. 1Ne liberum quis et solutum haberet arbitrium retractandae et reuocandae sententiae, et 'poena et tempora appellatoribus praestituta 'sunt. Quodnisi iuste appellauerint, tempora3 ad cauendum in poena appellationis quinque dierum praestituta sunt. Igitur morans eo in loco, ubi appellauit, cauere debet, ut ex die acceptarum litterarum continui quinque dies computentur. si uero longius, salua '(dierum) 5 dinumeratione 'itineris 6 quinque dies cum eo ipso, quo litteras acceperit, computantur. 2. Ne quis in captionem uerborum in cauendo incidat, expeditissimum est, poenam ipsam

4

Tit. XXXB. 1) Ex hoc etiam sumpta videtur haec sent. L. Rom. Burg. 20. Si quis ingenuum natum (ob)ligauerit uel uendiderit, honestiores personae damnantur exilio, uiliores metallis deputantur secundum speciem Paulli sententiarum lib. V.' Cf. ibi Barkow praef. p. XLV.

Tit. XXXI. 1) Cf. L. 12. L. 14. §. 1. D. de custod. reor. (48, 3).

Tit. XXXII. 1) Puta id, de quo L. 34. S. 6. D. de iureiur. (12, 2). L. 9. C. de reb. cred. (4, 1) sermo est. Cf. L. 12. C. eod.

Tit. XXXIII. 1) Cf. Tacit. A. 14, 28. L. 6. SS. 4. 6. C. de appell. (7, 62). 2) Multi Cdd. poenae alii, edd. 3) Malim: sunt, nisi iuste appellauerint. Quoad tempora, (vel v. quod omissa Tempora). 4) Cf. 5, 31. 5) Supplevi; excidit ob dinum-. 6) Ex Cuiac. cj. integri (vel interim) Cdd. edd. Cf. Fr. Vat. 162. 7) Nam formula eius cautionis, cum ex iure extraordinario veniat, nulla

9

uel quid aliud pro ea deponere: necesse enim non habet sponsorem quis 'uel (fidepromissorem) fideiussoremue 8 dare, aut praesens esse; sed si contra eum fuerit pronuntiatum, perdit, quod deposuit. 3. Quoties in poena appellationis cauetur, tam unus quam plures fideiussores, si idonei 'sint, 10 dari possunt: sufficit enim etiam per unum idoneum 'indemnitati1 poenae consuli. 4. Si plures 'appellent, 2 una cautio sufficit, et si unus 'caueat, 3 omnibus uincit. 5. 4 Cum a pluribus sententiis prouocatur, singulae cautiones exigendae sunt et de singulis poenis spondendum est. 6. Modus poenae, in qua quis cauere debet, specialiter in cautione exprimendus est, ut 'sit, 5 in 'quo stipulatio committatur: aliter enim recte cauisse non uidetur. 7. Assertor si prouocet, in ' eiusmodi tertiam cauere debet, quanti causa 'aestimata est. 98. In omnibus pecuniariis causis magis est, ut in tertiam partem eius pecuniae caueatur.

6

TIT. XXXIV. DE DIMISSORIIS LITTERIS.

1. Ab eo, a quo appellatum est, ad eum, qui de appellatione cogniturus est, litterae dimissoriae diriguntur, quae uulgo apostoli appellantur; quorum postulatio et acceptio intra quintum diem ex officio facienda est. 2. Qui intra

2

proposita est. 8) uel fideiussoremue multi Cdd. fideiussoremne (uel fideiussorem pauci) alii, edd. 9) Quod promissio exigit. Possessor, qui pecuniam non deponit, quanquam non satisdat, cavere tamen necesse habet. L. 15. D. qui satisd. (2, 8). Sed inops appellare non poterit. L. 8. §. 8. D. mand. (17, 1). 10) Multi Cdd. sunt alii, edd. 1) Malim securitati (ex demnitati cum in ex praecedenti m factum videatur). 2) Cdd. 5. 17b. appellant ceteri, edd. 3) qui caueat, uincit Cd. 19. De re cf. L. 10. S. 4. D. de appell. (49, 1). 4) Cf. L. 17 pr. D. eod. L. 17 pr. D. de iurisd. (2, 1). 5) sciat Cdd. 5. 9., unde Schult. cj. sciatur collata §. ult. I. de verb. obl. (3, 15) verum Paullus non certam pecuniae summam, sed modum poenae significat, veluti tertiam partem eius pecuniae, qua de agitur. 6) Ex Rittersh, cj. qua Cdd. edd. 7) huius modi duo Cdd. fortasse rectius, ut postea legamus QVANTI CAVSA AESTIMATA EST', eaque verba pars sint ipsius cautionis. 8) aestimanda Cd. 25., quod praeferendum videtur, nisi mavis erit pro est. 9) Ex Cd. Ves. et 13 Cf. Gai. 4, 171. Cic. pro Rosc. 4.

Tit. XXXIV. 1) Cf. L. un. D. de lib. dimiss. (49, 6). 2) Cf L. un. §. 2. D. eod. L. 5. C. de appell. (7, 62).

« PreviousContinue »