2. 5 In bonae fidei contractibus pactum conuentum alio pacto dissoluitur, et licet exceptionem pariat, replicatione tamen excluditur. 63. Pacto conuento Aquiliana stipulatio subiici solet: sed consultius est huic poenam quoque subiungere, quia rescisso quoquo modo pacto poena ex stipulatu repeti potest. 4. [Consult. 7, 5.]7 Neque contra leges, neque contra bonos mores pacisci possumus. [Consult. 4, 7. De criminibus propter etc.] 105. De rebus litigiosis et conuenire et transigere pos[5.1 post rem iudicatam pactum, nisi donationis sumus: causa interponatur, seruari non oportet. 2 [L. 6. D. de in ius vocando (2, 4). TIT. II. DE COGNITORIBVS ET PROCVRATORIBVS.1 1. Omnes infames, qui postulare prohibentur, 2 cognitores fieri non possunt, etiam uolentibus aduersariis. 2. Feminae in rem suam cognitoriam operam suscipere nou prohibentur. 5) Ex Consult. 4, 4. Brev. Alar. et A. ed. h. 1. tantum habent: Ómne pactum posteriore pacto dissoluitur, licet pariat exceptionem, quae ex illis videntur breviata. De re cf. L. 7. §. 2. L. 27. §. 2. D. de pact. (2, 14). L. 72. D. de contr. empt. (18, 1). Gai. 4, 126. 6) Ex Cdd. 12. 13. Eadem exstat et rectior quidem, ut videtur, in L. 15. D. de transact. (2, 15). 7) Cf. L. 7. §. 7. D. de pact. (2, 14). Ed. A. hanc S. sub numero 4a. post S. 4. locavit. 8) Extat etiam in Consult. 4, 7. 7, 4. 9) In A. ed. est S. 7. In Consult. 4. nullo verbo interiecto sequitur Sum 4., quem ordinem confirmat Interpr. h. l. 10) Ex Cdd. 12. 13. 16. 17. Cf. Cic. pro Com. ii. L. 1. D. de transact. (2, 15). 1) Extat etiam in Consult. 4, 6. Cf. L. 23. S. 1. D. de cond. ind. (12, 6). L. 32. C. de transact. (2, 4); infra 1, 19. S. 2. 2) De SS. 6. 7. cf. not. 4. 9. Tit. II. 1) Ex Cd. 24. Omittit ed. A. Cdd. plerique et ed. Haen, invertunt: de proc. et cogn. Sed cf. Th. C. 2, 12. et Fr. Vat. fin. Sub hoc tit. Paullus de cognitoribus sententias et de his, quae iis cum procuratoribus erant communia (cf. Fr. Vat. 322. 323), posuisse videtur. 2) Ad ceteros igitur infames pertinebat exceptio cognitoria. Gai. 4, 124. §. ult. 1. de exc. (1, 13). 3. In rem suam coguitor procuratorue ille fieri potest, qui pro omnibus postulat. [3 a. a. b. c. d. Fr. Vat. 340.] 4. 3 Actio iudicati non solum in dominum aut domino, sed etiam heredi et in heredem datur. TIT. III. DE PROCVRATORIBVS. 1. Mandari potest procuratio '(et) praesenti (et absenti), ↑ et nudis uerbis et per litteras et per nuntium et apud acta praesidis et magistratus. 2. Procurator aut ad litem aut ad omne negotium aut ad partem negotii aut ad res administrandas datur. [3. Consult. 3, 6. 7. Consult. 3, 9. 8. Fr. Vat. 337. = Consult. 3, 7. L. 30. 71. D. de procur. (3, 3).] TIT. IV. DE NEGOTIIS GESTIS. 1. Qui negotia aliena gerit et bonam fidem et exactam diligentiam rebus eius, pro quo interuenit, praestare debet. 2. Tutor post finitam tutelam si in administratione duret, actione negotiorum gestorum pupillo uel curatori eius tenebitur. [L. 37 pr. D. de neg. gest. (3, 5).] 3. Si pecuniae quis negotium gerat, usuras quoque totius temporis praestare cogetur, et periculum eorum nominum, quibus collocauit, agnoscere, si litis '(contestatae)1 3) Cf. Fr. Vat. 317. 331. L. 7. Th. C. de cognit. (2, 12). L. 28. D. de procur. (3, 3). Tit. III. 1) Supplevi. Cf. L. 1. SS. 1. 3. D. de procur. (3, 3). Vestigia iacturae videntur praesens praesenti Cdd. 5. 9. praesen tibus 7. C. Tit. IV. 1) Cf. L. 20. usur. (4, 32). 2) Cf. L. 13. 14. pr. D. de negot. gest. (3, 5). neg. gest. (3, 5), sed mutata. de nég. gest. (2, 19). L. 24. C. de D. de tut, et rat. distr. (27, 3). L. 6 3) Extat etiam in L. 37. §. 1. D. de Supplevi. Cf. Dig. tempore soluendo non sint: hoc enim in bonae fidei iudiciis seruari conuenit. 4. 5 Mater, quae filiorum suorum rebus interuenit, actione negotiorum gestorum et ipsis et eorum tutoribus tenebitur. 5. 6 Filiusfamilias aut seruus si negotium alicuius gerat, in patrem dominumue peculio tenus actio dabitur. 6. Si pater uel dominus seruo uel filiofamilias negotia aliena 'gerenda' commiserit, in solidum tenebitur. 77. 8 Pater si emancipati filii res sine ulla exceptione a se donatas administrauerit, filio actione negotiorum gestorum tenebitur. 8. Qui, cum tutor curatorue non esset; pro tutore curatoreue res pupilli adultiue administrauit, actione negotiorum gestorum pro tutore curatoreue9 tenebitur. [L. 47 pr. §. 1. D. de neg. gest. (3, 5).] TIT. V. DE CALVMNIATORIBVS. 11. Calumniosus est, qui sciens prudensque per fraudem negotium alicui comparat. 2. Et in priuatis et in publicis iudiciis omnes calumniosi extra ordinem pro qualitate admissi plectuntur. 1 TIT. VI. DE FVGITIVIS. 1. 2Seruus a fugitiuario comparatus intra decem annos manumitti 'contra3 prioris domini uoluntatem non potest. 2. Contra decretum amplissimi ordinis fugitiuum in fuga 4 5) Cf. L. 24. C. de usur. (4, 32). L. 32. §. 1. D. de neg. gest. (3, 5). 6) Cf. L. 14. D. h. t. 7) Cd. 26. agenda (ubi a adhaesit ex aliena, er notatum erat) reliqui et edd. aliena agenda negotia edd. contra omnes paene Cdd. 8) Extat mutata in L. 37. §. 2. D. h. t. 9) Sic ex demonstratione actionem designat, quae vulgo protulelae dicitur. Cf. L. 1. §§. 1. 3. 4. L. 2. 3. 4. 5. D. de eo, qui pro tut. (27, 5). L. 4. C. qui dar. tul. (5, 34). Tit. V. 1) SS. 1. 2. extant etiam in Consult. 6, 2. praeterea in L. 3. D. ad SC. Turpill. (48, 16). Tit. VIA. 1) Totus est ex C. Vesontino et alieno loco hic auctore Cuiacio insertus. Magis enim pertinet ad officium praefecti vigilum vel magistratuum municipalium, de quo Paullus ante tit. I. Visig. egerat. Cf. inscr. L. 1. D. de fugit. (11, 4). 2) Cf. L. 12. D. de manumiss. (10, 1). L. 2. §. 2. D. ad leg. Fab. (48, 15). L. 6. C. eod. (9, 20). 3) Malim cum Rittersh. citra. 4) Cf. L. 2. L. 6. S. 2. D. ad leg. Fab. (48, 15). L. 6. C. eod. constitutum nec emere nec uendere permissum est, irrogata poena in utrumque sestertiorum 'D5 milium. 63. Limenarchae et stationarii fugitiuos deprehensos recte in 'custodia retinent. 4. Magistratus municipales ad officium praesidis prouinciae uel proconsulis comprehensos fugitiuos recte transmittunt. 5. Fugitiui in fundis fiscalibus quaeri et comprehendi possunt. 6. 9 Fugitiui, qui a domino non agnoscuntur, per officium praefecti uigilum distrahuntur. 7. Intra 'triennium 10 uenditionis agniti fugitiui emptor pretium a fisco recipere potest. 8 TIT. VI. DE REIS INSTITVTIS. 1 [L. 6 pr. §§. 1. 2. 3. 4. D. ad SC. Turpill. (48, 16).] 1. 2 De his criminibus, quibus quis absolutus est, ab eo, qui accusauit, refricari accusatio non potest. 2. 3 Filius accusatoris si hoc crimen, quod pater intendit, post liberatum reum persequi uelit, ab accusatione remouendus est. 3. 4 Crimen, in quo alius destitit uel uictus recessit, alius obiicere non prohibetur. 1. actio. [L. 44. D. de iure fisci (49, 14).]5 TIT. VII. DE INTEGRI RESTITVTIONE. Integri restitutio est redintegrandae rei uel causae 2. 1Integri restitutionem praetor tribuit ex his causis: quae per metum, dolum, 'et status permutationem, et iustum 5) Corrige L (quinquaginta). Cf. Collat. 14, 3. §. 5. 6) SS. 3. 4. extant in L. 4. D. de fugit. (11, 4). 7) Dig. custodiam Cd. Ves. edd. 8) Cf. L. 3. D. eod. 9) Cf. L. 4. D. de offic. praef. vig. (1, 15). L. 1. §. 8. D. de fugit. (11, 4). 10) An quadriennium (sc. ex scriptura qdriennium ut 5, 18. SS. 1. 3.)? Cf. L. 1. C. de quadr. praescr. (7, 37). Tit. VIB. 1) i. e. accusari coeptis. Cf. L. 11. §. 3. D. ad l. Iul. de adult. (48, 5). L. 15. §. 1. D. de inoff. test. (5, 2). destitutis cj. Cuiac. 2) Cf. Cic. pro Coel. 23. 31. 32. L. 7. §. 2. D. de accus. (18, 2). 3) Cf. L. 7. S. 3. D. de accus. (48, 2). 4) Cf. Cic. ad Q. fr. 2, 6. S. 6. Sueton. Domit. 8. L. 7. §. 2. D. de accus. (48, 2). L. 3. S. 1. D. de praevar. (47, 15). De desistente L. 4. §. 1. D. ad SC. Turp. (48, 15). L. 11. §. 2. D. de accus. (48, 2). 5) Cf. L. 15 pr. D. de i. fisci (49, 14). Tit. VII.) Cf. L. 1. 2. D. de in int. rest. (4, 1). 1 2 9 8 errorem, et absentiam necessariam, et infirmitatem aetatis gesta esse dicuntur. 3. Integri restitutio plus quam semel non est decernenda, 'ideo quod causa cognita decernitur.5 64. '(Cum metus causa decernitur)7 integri restitutio, '(uctio) aut in rem competit aut in personam. in rem actio competit, ut res ipsa, qua de agitur, reuocetur; in personam 'autem quadrupli poena intra annum uel 'simplum 10 post annum peti potest. 5. Si aliquis, ut se de ui latronum uel hostium uel populi liberaret, aliquid mancipauit uel promisit, ad metum non pertinet; mercedem enim depulsi metus tribuit. 6. Seruus per metum mancipatus quicquid acquisierit uel stipulatus sit, ei acquirit, qui uim passus est. 7. 3 Vis est maior rei impetus, qui repelli non potest. 8. Qui quem in domo inclusit, ut sibi rem manciparet aut promitteret, extorsisse mancipationem '(promissionemue) 5 uidetur. 9. Qui quem ferro uinxit, ut sibi aliquid traderet uel uenderet, uim intulisse uidetur. 10. 6 Qui in carcerem quem detrusit, ut aliquid ei extorqueret, quicquid ob hanc causam factum est, nullius est momenti. 2 4 TIT. VIII. DE DOLO MALO. 1. 1Dolus malus est, cum aliud agitur, aliud simulatur. 2. Si qui dolum, alius metum adhibuit, ut res ad alium transiret, uterque de ui 'et de dolo 3 actione tenebitur. 3) Cf. L. 3. C. si saepius (2, 44). 2) Exstant mutata in L. 2. D. ib. 4) ideoque (male explicata nota q.) Cdd. edd., sed inepte. 5) Eamque ob rem habet vim rei iudicatae. 6) Ex Cdd. 38. 39. Cf. L. 9. SS. 4. 6. D. quod metus c. (4, 2). L. 3. 4. C. de his, quae vi (2, 20). 7) Supplevi ad sensum. Genuinum Paullum hinc novum titulum de integri restitutione ex metus causa coepisse, palam est. 8) Quae vox ob vicinas periisse videtur. 9) aut Cdd. edd. 10) simpli Cdd. edd. 1) Cf. L. 9. S. 1. D. quod met. c. (4, 2)., 2) Eius enim in bonis est L. 9. §. 6. D. eod. Cf. Gai. 2, 88. 3, 166. 3) Est L. 2. D. quod met. c. (4, 2), quae habet maioris. 4) Cf. L. 5 pr. D. ad leg. Iul. de vi publ. (48, 6). L. ult. §. 2. D. quod met. c. (4, 2). 5) Sup plevi; ob similitudinem vicinarum litterarum excidit. etiam in L. 22. D. quod met. c. (4, 2). 6) Extat Tit. VIII. 1) Cf. L. 1. §. 2. D. de dolo (4, 3). 2) aut (alii uel) Cdd. edd. 3) Sic Cd. 29. et dolo reliqui, edd. Ceterum cf. L. 9. S. 1. L. 11. Ĺ. 14. §§. 2. 13. D. quod met. c. (4, 2). L. 1. §. 4. D. de dolo (4, 3). |