PATROLOGIÆ

CURSUS COMPLETUS

SIVE

BIBLIOTHECA UNIVERSALIS, INTEGRA, UNIFORMIS, COMMODA, OECONOMICA,

OMNIUM SS. PATRUM, DOCTORUM SCRIPTORUMQUE ECCLESIASTICORUM

QUI

AB EVO APOSTOLICO AD INNOCENTII III TEMPORA

FLORUERUNT;

RECUSIO CHRONOLOGICA OMNIUM QUÆ EXSTITERE MONUMENTORUM CATHOLICÆ TRADITIONIS PER DUODECIM PRIORA ECCLESIE SECULA,

JUXTA EDITIONES ACCURATISSIMAS, INTER SE CUMQUE NONNULLIS CODICIBUS MANUSCRIPTIS COLLATAS,
PERQUAM DILIGENTER CASTIGATA;

DISSERTATIONIBUS, COMMENTARIIS LECTIONIBUSQUE VARIANTIBUS CONTINENTER ILLUSTRATA ;
OMNIBUS OPERIBUS POST AMPLISSIMAS EDITIONES QUE TRIBUS NOVISSIMIS SECULIS DEBENTUR ABSOLUTAS
DETECTIS, AUCTA ;

INDICIBUS PARTICULARIBUS ANALYTICIS, SINGULOS SIVE TOMOS, SIVE AUCTORES ALICUJUS MOMENTI
SUBSEQUENTIBUS, DONATA ;

CAPITULIS INTRA IPSUM TEXTUM RITE DISPOSITIS, NECNON ET TITULIS SINGULARUM PAGINARUM MARGINEM SUPERIOREM
DISTINGUENTibus subjecTAMQUE MATERIAM SIGNIFICANTIBUS, ADORNATA;

OPERIBUS CUM DUBIIS TUM APOCRYPHIS, ALIQUA VERO AUCTORITATE IN ORDINE AD TRADITIONEM
ECCLESIASTICAM POLLENTIBUS, AMPLIFICATA;

DUOBUS INDICIBUS GENERALIBUS LOCUPLETATA : ALTERO SCILICET RERUM, QUO CONSUlto, quidquid
UNUSQUISQUE PATRUM IN QUODLIBET THEMA SCRIPSERIT UNO INTUITU CONSPICIATUR; ALTERO
SCRIPTURÆ SACRÆ, EX QUO LECTORI COMPERIRE SIT OBVIUM QUINAM PATRES

ET IN QUIBUS OPERIUM SUORUM LOCIS SINGULOS SINGULORUM LIBRORUM
SCRIPTURE TEXTUS COMMENTATI SINT.

EDITIO ACCURATISSIMA, CÆTERISQUE OMNIBUS FACILE ANTEPONENDA, SI PERPENDANTUR: CHARACTERUM NITIDITAS,
CHARTÆ QUALITAS, INTEGRITAS TEXTUS, PERFECTIO CORRECTIONIS, OPERUM RECUSORUM TUM VARIETAS
TUM NUMERUS, FORMA VOLUMINUM PERQUAM COMMODA SIBIQUE IN TOTO OPERIS DECURSU CONSTANTER
SIMILIS, PRETII EXIGUITAS, PRÆSERTIMQUE ISTA COLLECTIO, UNA, METHODICA ET CHRONOLOGICA,

SEXCENTORUM FRAGMENTORUM OPUSCULorumque hacTENUS HIC ILLIC SPARSORUM,

PRIMUM AUTEM IN NOSTRA BIBLIOTHECA, EX OPERIBUS AD OMNES ÆTATES,
LOCOS, LINGUAS FORMASQUE PERTINENTIBUS, COADUNATORUM.

SERIES

SECUNDA,

IN QUA PRODEUNT PATRES, DOCTORES SCRIPTORESQUE ECCLESIÆ LATINÆ
A GREGORIO MAGNO AD INNOCENTIUM III.

ACCURANTE J.-P. MIGNE,

Bibliothecæ Cleri universæ,

SIVE

CURSUUM COMPLETORUM IN SINGULOS SCIENTIÆ ECCLESIASTICE RAMOS EDITORE.

PATROLOGIA BINA EDITIONE TYPIS MANDATA EST, ALIA NEMPE LATINA, ALIA GRÆCO-LATINA. VENBUNT
MILLB FRANCIS DUCENTA VOLUMINA EDITIONIS LATINÆ; OCTINGENTIS ET MILLE TRECENTA GRÆCO-
LATINE.
MERE LATINA UNIVERSOS AUCTORES TUM OCCIDENTALES, TUM ORIENTALES BQUIDEM
AMPLECTITUR; HI AUTEM, IN EA, SOLA VERSIONE LATINA DONANTUR.

PATROLOGIE TOMUS CLXV.

S. BRUNO ASTENSIS, ABRAS MONTIS, CASINI ET EPISCOPI SIGNIENSIUM.
ODDO ASTENSIS MONACHUS. BENEDICTINUS.

PARISHS

J. P. MIGNE, EDITOR

ET NUNC APUD GARNIER FRATRES, EDITORES ET SUCCESSORES
IN VIA DICTA AVENUE DU MAINE, 208

1904

BR 60

.M4 to165

!

S. BRUNONIS

ASTENSIS

ABBATIS MONTIS CASINI ET EPISCOPI SIGNIENSIUM

OPERA OMNIA

AUCTA ET ADNOTATIONIBUS ILLUSTRATA

JUXTA EDITIONEM ROMÆ ANNO 1791 CURANTE BRUNO BRUNI DATAM
ACCEDIT

ODDONIS ASTENSIS MONACHI BENEDICTINI

EXPOSITIO IN PSALMOS

S. BRUNONI AB IPSO AUCTORE DICATA

Quam ad calcem Operum S.Brunonis edidit D.Maurus Marchesius,Casinensis decanus, Venetiis anno 1651

IN DUAS PARTES DITRIBUTUM

Quarum prima est de codicibus mss., ex quibus facta est hæc Opp. S. Brunonis collectio; altera continet analysim sex librorum sententiarum.

PARS PRIMA.

Expositiones S. Brunonis Astensis, quæ exstant, A exstitisse noverant, latente adhuc in bibliotheca in libros Veteris Testamenti, primo in volumine Collegii Romani codice ms. in quo interpretatio illa anno superiori edito complexi sumus; modo partem continebatur,ea perfrui valde exoptabant. Satis igitur alteram a Commentariis in quatuor Evangelia exor- factum est eorum votis,et sapientium approbationem dimur, quibus interpretatio Apocalypsis, et reliqua assecutus est clarissimus editor; namque lectioni ejus Opera huc usque cognita, et recepta subse- SS. Patrum dediti fatentur se in elucubratione illa quentur. Commentaria autem illa in Evangelia S. summam, seu compendium præclarissimarum illuBrunonis a Petro Lazzario pridem Soc. Jesu Teologo strationum veterum expositorum reperire, atque in doctissimo publici juris facta, auctore, ac promotore ea mel veluti ex pluribus floribus confectum habere. præstantissimo cardinali Francisco Xaverio de Ze- Quapropter hoc opus tanti laboris fructum non lada (cujus innumeras laudes nulla unquam ætas Commentarium, sed Commentaria in Evangelia conticescet) multis rationum momentis impulsi ite- appellavimus. Unum superest, ut lectores admorum publicamus. Horum primum est Lazzarium neamus, scilicet nos non codicis ms. orthographiam rem, seu illustrationem auctoris perfecte assecutum veterem, jam obsoletam, et lectoribus gravem, ut fuisse; quippe tam copiose, tamque erudite scriptæ Lazzario placuit, secutos fuisse, sed ad recentem sunt ejus adnotationes, ut his alias addere superva- B usum conformem reddidisse. Pro exteris hominibus caneum sit; non enim in sacro textu major obtine- addere libet,ex typographio Marci Palearini Romani retur perspicuitas; sed onerosa auctoritatum conge- anno Jubilæi 1775 prodiisse S. Brunonis Commenries fieret, dubiaque ex multiplici sensu intelligentia, taria super evangelistas in duos tomos in-8 distriAlteram rationem nobis suppeditat certa cognitio, buta; quorum primus continet expositionem in editionem illam Commentariorum S. Brunonis in Matthæum; secundus vero in Marcum, Lucam et Evangelia, quamvis nitidam, et accuratam, parum Joannem. Apoplexia tactus mense Januario anni in Italiam dispersam fuisse, multoque minus ultra elapsi 1789 gravis ætate piissime, ut vixerat Petrus montes pervulgatam.Tertio accedit,quod cum excu- Lazzarius, in sacris studiis versatissimus, ut plura dendæ sint homiliæ et sermones ejusdem S. episcopi ejus opera testantur, Romæ obiit, morentibus Signiensis; quorum pars magna ab iisdem Com. omnibus bonis. mentariis desumpta est, ostendere oportet, atque ob oculos lectorum ponere, quibus in locis vel homiliarum fragmenta, vel sermones integri legi possunt. Quarto inscius nemo est, quam diu sub Eusebii Emiseni nomine usurpatæ sint homiliæ illæ (1), et in pluribus editionibus recusa; quare præcipue curæ Lazzario fuit, tam dolosam suppositionem convellere, et S. Brunonem Astensem concionum illarum auctorem stabilire. Sed et ipsam doctissimi Lazzarii Præfationem rursus producimus,cum eximia redundet eruditione, pluraque de patria, natali, vitæ genere, scriptisque S. Brunonis collegerit, quæ commentarium nostrum in vitam S.episcopi maxime illustrant atque confirmant. Qui ex scriptorum testimonio S. Brunonem interpreten Evangeliorum

C

(1) Ipse S. Thomas Aquinas variis in locis, ut m. p., q. 75, a. 5, et q. 75, a. 4. Eusebii auctoritates PATROL. CLXV.

481

vamus,

Nostrum hic esset docere, quos hac pro nostra editione consuluerimus mss. Codices, ne minus diligentes in ea exornanda videamur; hoc sane non omittimus, sed ad opportuniorem locum reserubi de homiliis, et sermonibus S. Brunonis agendum erit. Interim ingenue fatemur, cum in feriis autumnalibus anni 1784, quibus Taurini fuimus, pro temporis brevitate, qua ea in urbe moram egimus, collationem hujusmodi cum codice ms. Regii Athenæi, de quo Lazzarius mentionem habet, perficere nequivisse; eum tamen observavimus membranaceum esse, in-fol. charactere Romano exaratum, quem ad xi sæculum, vel ad initium sæc. XIII peritiores judices referunt. Accedit hoc in volumine, post Commentaria in Evangeliorum librum,expositio ex serm. 5 de Paschate, atque alibi affert; adeo hujusmodi opinio invaluerat.

1