INDICE DELLE MATERIE Contenute nel Primo Commentario. (*) SS. 1-7. De jure gentium et civili. S. 8. De partibus juris. De liberorum hominum et servorum, item de ingenuorum et libertinorum differentia. De libertinis. SS. 48-50. De his qui sui vel alieni juris sunt. SS. 51107. De his qui in potestate sunt. SS. 108-115.b De his quae in manu sunt. SS. 143-196. SS. 199-200. De tutelis. De curationibus. De satisdatione tutorum vel curatorum. (*) Apparisce che l'Opera di Gajus dovesse servire per l'istruzione, epperciò sistematicamente in questo I Commentario espone quali in diritto sieno persone e quali non sieno, quali padroni di se, e quali ad altri soggetti, e le varie forme di queste soggezioni, e le cautele perchè non declinino dal loro scopo, il tutto secondo le leggi che vigevano al suo tempo ed in forma elementare, breve, facile, perspicua, e compendiosa. Nel II e nel III Commentario tratta delle cose, della loro divisione, dei testamenti, dei fedecommessi, delle obbligazioni, e della parte penale. Nel IV Commentario vedremo svolgersi la materia delle azioni, cioè delle forme, e delle specie dei diritti in quanto vengano richiesti in Giudizio. GAII INSTITVTIONVM COMMENTARIVS SECVNDVS §. 1. Superiore commentario de iure personarum* exposuimus: modo uideamus de rebus; quae uel in nostro patrimonio sunt, uel extra nostrum patrimonium habentur. §. 2. Summa itaque rerum diui'sio in duos articulos deducitur: nam aliae sunt diuini iuris, aliae humani. §. 5. Diuini iuris sunt ueluti res sacrae et religiosae. §. 4. Sacrae sunt, quae Diis superis consecratae sunt; religiosae, quae Diis manibus relictae sunt. §. 5. Sed sacrum quidem solum existumatur auctoritate Populi Romani fieri; consecratur enim lege de ea re lata, aut senatusconsulto facto. §. 6. Religiosum uero nostra uoluntate facimus mortuum inferentes in locum nostrum, si modo eius mortui funus ad nos pertineat. §. 7. Set in prouinciali solo placet plerisque, solum religiosum non fieri, quia in eo solo dominium populi Romani est, uel Caesaris; nos autem possessionem tantum* et usumfructum habere uidemur. utique |