aqua admixta est, defrutumue aut igne tactum est, mustumue, antequam deferuescat'. Fest. v. Spurcum p. 348.

3. Prox bona uox, 'uel ut quidam, proba significare1 uidetur', ut ait Labeo de iure pontificio 1. XI. Prox p. 253.

Fest. v.

4. Sistere fana cum in urbe condenda dicitur, significat loca in oppido futurorum fanorum constituere. quam(quam) 2 Antistius Labeo ait in commentario XV. iuris pontificii, fana sistere esse lectisternia certis locis et diis habere. Fest. v. Sistere p. 351.

3

5. Subigere arietem in eodem libro Antistius esse ait dare arietem, qui pro se agatur, caedatur. Fest. v. Subigere p. 351.

Macrob.

6. Labeo sexagesimo et octauo libro intulit, nisi Neptuno, Apollini et Marti taurum non immolari. Sat. 3, 10. §. 4.

Ex iisdem libris, ut videtur. 5

7. Prosimerium esse ait Antistius Labeo in l... iuris pontificalis pomerium, id est locum pro muro, qui auspicato olim quidem omnem urbem ambiebat praeter Auentinum, nunc etiam intra aedificia finitur; estque prosimerium quasi pro(xi)murium. 6 Fest. v. Prosimerium (Posimerium) p. 249.

1) Scripsi; uelut quidam praesignificare edd. Cf. Paul. v. prox. 2) Supplevi. 3) Cf. supra L. Cincium 10. 4) An iuris pontificii? an omnibus eius libris numeratis, quos quadringentos fuisse L. 2. S. 47. D. de orig. iur. 1, 2. testatur et in quibus etiam libri iuris pontificii sine dubio digesti erant? (Cf. L. 2. §. 44. ib.) Posterius malim existimare. 5) In his Labeonem nostrum etiam de diis egisse et per se verisimile est et constat ex fr. 15. 19. At etiam Cornelius quidam Labeo hoc argumentum theologica potius, ut videtur, ratione, compluribus libris executus erat, de quibus vid. Macrob. Sat. 1, 12. 16. 18. 3. 4. Et hic quidem hunc Labeonem addito Cornelii nomine ubique a nostro accurate discernit. Postea vero saepius Labeo simpliciter laudatur sententiarum auctor, quae pleraeque magis Cornelii quam Antistii rationi convenire videantur, videlicet a Serv. ad Aen. 3, 168., Fulgentio de pr. serm. 4., Augustino de civ. dei 2, 11. (coll. 8, 13) 14. 3, 25. 9, 19. 22, 28., Lyd. de mens. 4, 1. 20. de ostent. 3. quos locos idcirco indicasse satis erit. 6) In multis ab Ursini et Mülleri supplementis deflexi. Cf. libr. meum Iguv. Taf. p. 100.

8. Labeo in commentario iuris pontificii ait, nauteam rubidum quiddam esse, quo pontificum uestimenta colorant. Fest. v. Nautea p. 166.

9. Oluatum Autistius Labeo ait esse mensurae genus. Fest. v. Oluatum p. 205.

10. Puilia saxa esse ad portum, qui sit secundum Tiberim, ait Fabius Pictor; quem locum putat Labeo dici, ubi fuerit Ficana uia Ostiensi ad lapidem undecimum. Fest. p. 250.

11. Secespitam esse Antistius Labeo ait cultrum ferreum, oblongum, manibrio eburneo, rotundo, solido, uincto ad capulum auro argentoque, fixum clauis aeneis, aere Cyprio, quo flamines, flaminicae, uirgines pontificesque ad sacrificia Fest. v. Secespitam p. 348.

utuntur.

12. Septem dies uel simpliciter septem calo', Antistius Labeo ait, proclamare magistratum publicum, si Nonae septimanae futurae sunt. Fest. p. 348. ex Muell. cj. (?)

13. Scriptum lapidem esse ait et ita uocari Antistius Labeo, in agro Medullino, '(in quo $) diuinam rem 'facere(n)t. 9 Fest. v. Scriptum p. 348.

14. 'Septimoutio', ut ait Antistius Labeo, 'hisce montibus feriae: Palatio, cui sacrificium quod fit, Palatuar dicitur; Veliae, cui item sacrificium; Fagutali, Suburae, Cermalo, Oppio Caelio 10 monti, Cispio monti'. Fest. v. Septimontio p. 348. 15. Penatis singulariter Labeo Antistius posse dici putat, quia pluraliter Penates dicantur, cum patiatur proportio etiam Penas dici, ut optimas, primas, Antias. Fest. v. Penatis p. 253.

с

16. Popularia sacra sunt', ut ait Labeo, quae omnes ciues faciunt, nec certis familiis adtributa sunt: Fornacalia, Parilia, Laralia, porca praecidanea'. Fest. v. Popularia p. 253.

0

7) Itaque sacrificium ibi videtur ab Anco rege susceptum post Ficanam devictam. Cf. num. 13. 8) Supplevi (exciderat in q post -ino). 9) faceret Cd. edd. Erat fortasse sacrum gentile gentis Hostiliae publice susceptum. Dionys. 3, 1. 10) Deleri vult Müller. Sed sedem tantum mutasse videtur; nam, cum sola Subura mons non sit, legendum puto Suburae in Caelio. Cf. Varr. de L. L. 5, 8. §. 46.

17. Prop....sta 11 dolia ait dici Labeo, quia p. 253.

Fest.

18. ... a quo prius secures habitae sunt, eum et in augure legendo priorem esse, ait Antistius Labeo, idque in auspiciorum quoque lege significari, cum maior consul in auspicando dicitur, ut ei augur in auspicio sit.12 Fest. v. Remisso p. 290.

19. Cliuiam quoque auem ab antiquis nominatam animaduerto ignorari; quidam clamatoriam dicunt, Labeo prohibitoriam. Plin. H. N. 10, 14. sect. 37.

20. Διὰ τί τὸν τῆς Ορ τας ναὸν ἀνεωγμένον εἶχον οἱ παλαιοὶ διαπαντός, πότερον, ὡς ̓Αντίστιος Λαβεὼν ἱστόρηκε, τοῦ παρορμᾶν ὁρ τάρι λεγουμένου, τὴν οἷον ἐγκελευομένην πρὸς τὰ καλὰ καὶ παρορμῶσαν θεὸν, Ορ ταν λεγομένην, ᾤοντο δεῖν ὡς ἐνεργὸν ἀεὶ μηδέποτε μέλλειν, μηδ' ἀποκεκλεῖσθαι, μηδὲ ἐλιννύειν; Qu. Rom. 46.

τα

Plutarch.

Cur Hortae templum semper apertum antiqui habuerunt? An quia, ut Antistius Labeo tradidit, cum παρορμᾶν hortari dicatur, inde tanquam ad bona incitantem et hortantem deam Hortam dictam existimabant oportere ut actuosam semper nunquam haesitare neque clausam esse neque otiari?

21. Qui de uirgine capienda scripserunt, quorum diligentissime scripsit Labeo Antistius, minorem quam annos sex, maiorem quam annos decem natam negauerunt capi fas esse; item quae non sit patrima et matrima; item quae lingua debili sensuue aurium deminuta aliaue qua corporis labe insignita sit; item quae ipsa aut cuius pater emancipatus sit, etiamsi uiuo patre in aui potestate sit; item cuius parentes alter amboue seruitutem seruierunt aut in negotiis sordidis uersantur. Sed eam, cuius soror ad id sacerdotium lecta est, excusationem mereri aiunt; item cuius pater flamen aut augur aut quindecimuirum sacris faciundis aut septemuirum epulonum aut salius est. Sponsae quoque pontificis et tubicinis sacrorum

11) An: propeladusta? ut haec pertimuerint ad fulminis expiationem. Cf. die Iguv. Tafeln p. 404. 12) Partim Mülleri supplementis

filiae uacatio a sacerdotio isto tribui solet. 13 SS. 1-7.

22. In libro Laelii Felicis ad Q. Mucium primo scriptum est, Labeonem scribere, calata comitia esse, quae pro collegio pontificum habentur aut regis aut flaminum inaugurandorum causa. Eorum autem alia esse curiata, alia centuriata. Curiata per lictorem curiatum calari, id est conuocari, centuriata per cornicinem. Gell. 15, 27. §§. 1. 2.

Ad duodecim tabulas.

23. Labeo in libro de duodecim tabulis secundo acria et seuera iudicia de furtis habita esse apud ueteres scripsit, idque Brutum solitum dicere, et furti dampnatum esse, qui iumentum aliorsum duxerat, quam quo utendum acceperat, item qui longius produxerat, quam in quem locum petierat. Gell. 6 (7), 15. §. 1.

24. Praeterea in commentariis Labeonis, quae ad duodecim tabulas composuit, ita scriptum est: Virgo Vestalis neque heres est cuiquam intestato neque intestatae quisquam, sed bona eius in publicum redigi aiunt. Id quo iure fiat, quaeritur'. Gell. 1, 12. §. 18.

14

25. Itaque cum eam legem Labeo quoque uester in libris, quos ad duodecim tabulas conscripsit, non probaret, ‘tum', inquit, L. Veratius fuit egregie homo improbus atque immani uecordia. Is pro delectamento habebat, os hominis liberi manus suae palma uerberare. Eum seruus sequebatur, ferens crumenam plenam assium; ut quemque depalmauerat, numerari statim secundum duodecim tabulas 15 quinque et uiginti asses iubebat. Propterea', inquit, praetores postea hanc abolescere et relinqui censuerunt iniuriisque aestumandis recuperatores se daturos edixerunt'. Gell. 20, 1. §. 13.

usus restitui. Cf. supra L. Caesarem 4. 13) Haec omnia Labeo ita dixisse videtur, ut cuiusque sententiae antiquiores auctores afferret: unde Gellius eum solum a se inspectum omnium diligentissime de hac re scripsisse dixit. 14) Scripsi Gaius' p. 127. legem cum Labeo postea omisso tum edd. 15) Ob sequens hanc malim tabu

Ad edictum praetoris.

26. Praeterea in libris quos ad praetoris edictum scripsit, multa posuit partim lepide atque argute reperta; sicuti hoc est, quod in quarto ad edictum libro scriptum legimus: Soror appellata est, quod quasi seorsum nascitur separaturque ab ea domo, in qua nata est, et in aliam familiam transgreditur'. Gell. 13, 10. §. 3. et ex eo Non. 1, 258. p. 52.

Incertum, unde petita.

16

27. Caelius Sabinus in libro, quem de edicto aedilium curulium composuit, Labeonem refert, quid esset morbus, hisce uerbis definisse: Morbus est habitus cuiusque corporis contra naturam, qui usum eius facit deteriorem'. Gell. 4, 2. §. 3.

28. Labeonem respondisse aiunt, redhiberi posse (sc. eunuchum) quasi morbosum; sues etiam feminas, si sterilae essent et uenum issent, ex edicto aedilium posse agi Labeonem scripsisse. De sterili autem muliere, si natiua sterilitate sit, Trebatium contra Labeonem respondisse dicunt. Nam cum redhiberi eam Labeo quasi minus sanam putasset, negasse aiunt Trebatium ex edicto a(gi) posse. Gell. 4, 2. SS. 7-10.

29. Eum uero, cui dens deesset, Seruius redhiberi posse respondit, Labeo in causa esse redhibendi negauit; 'nam et magna', inquit, pars dente aliquo carent, neque eo magis plerique homines morbosi sunt, et absurdum admodum est dicere, non sanos nasci homines, quoniam cum infantibus non simul dentes gignuntur'. - Gell. 4, 2. §. 12.

30. 'Mortis causa stipulatio existimatur fieri', ut ait Antistius Labeo, 17 quae ita fit, ut morte promissoris confirmeFest. v. Mortis causa p. 161.

tur'.

31. Potitus seruitute ab antiquis dicebatur, qui', ut ait 17 Labeo, 'seruitutem seruit, 'cuiusmodi dictiones 18 pro

larum legem. 16) Fr. 27-29 ex libris Labeonis ad edictum aedilium curulium scriptis videntur petita esse, quorum alias memoria non exlat. 17) Fortasse libris posterioribus. Cf. Gell. 13, 10. S. 2. 18) tales consuetudines ed. Müll.

IVRISPR. ANTEI. REL. ED. II.

4