Q. HORATII FLACCI

CARMIN V M

LIBER PRIMVS.

I.

Maecenas atavis edite regibus,
O et praesidium et dulce decus meum,
Sunt quos curriculo pulverem Olympicum
Collegisse iuvat, metaque fervidis

Evitata rotis palmaque nobilis

Terrarum dominos evehit ad deos;
Hunc, si mobilium turba Quiritium
Certat tergeminis tollere honoribus;
Illum, si proprio condidit horreo,
Quidquid de Libycis verritur areis.
Gaudentem patrios findere sarculo
Agros Attalicis condicionibus

Numquam dimoveas, ut trabe Cypria
Myrtoum pavidus nauta secet mare.

Luctantem Icariis fluctibus Africum
Mercator metuens, otium et oppidi

Laudat rura sui; mox reficit rates
Quassas, indocilis pauperiem pati.
Est qui nec veteris pocula Massici
Nec partem solido demere de die

Spernit, nunc viridi membra sub arbuto
Stratus nunc ad aquae lene caput sacrae.
Multos castra iuvant et lituo tubae
Permixtus sonitus bellaque matribus

HORATIVS.

1

5

10

15

20

Detestata. Manet sub Iove frigido
Venator tenerae coniugis inmemor,
Seu visast catulis cerva fidelibus,
Seu rupit teretes Marsus aper plagas.
Me doctarum hederae praemia frontium
Dis miscent superis, me gelidum nemus
Nympharumque leves cum Satyris chori
Secernunt populo, si neque tibias
Euterpe cohibet nec Polyhymnia
Lesboum refugit tendere barbiton.
Quodsi me lyricis vatibus inseres,
Sublimi feriam sidera vertice.

II.

Iam satis terris nivis atque dirae
Grandinis misit Pater et rubente
Dextera sacras iaculatus arces
Terruit Vrbem,

Terruit gentes, grave ne rediret
Seculum Pyrrhae nova monstra questae,
Omne cum Proteus pecus egit altos
Visere montes.

[Piscium et summa genus haesit ulmo,
Nota quae sedes fuerat columbis,
Et superiecto pavidae natarunt
Aequore dammae.]

Vidimus flavum Tiberim retortis
Litore Etrusco violenter undis
Ire deiectum monumenta regis
Templaque Vestae,

Iliae dum se nimium querenti
Iactat ultorem, vagus et sinistra
Labitur ripa Iove non probante u-
xorius amnis.

Audiet cives facuisse ferrum,
Quo graves Persae melius perirent,
Audiet pugnas vitio parentum
Rara iuventus.

Quem vocet divum populus ruentis
Imperi rebus? Prece qua fatigent
Virgines sanctae minus audientem
Carmina Vestam?

Cui dabit partes scelus expiandi
Iuppiter? Tandem venias, precamur,
Nube candentes humeros amictus,
Augur Apollo;

Sive tu mavis, Erycina ridens,"
Quam Iocus circum volat et Cupido;
Sive neglectum genus et nepotes
Respicis, auctor,

Heu nimis longo satiate ludo,

Quem iuvat clamor galeaeque leves

Acer et Marsi peditis cruentum
Voltus in hostem;

Sive mutata iuvenem figura
Ales in terris imitaris, almae
Filius Maiae, patiens vocari
Caesaris ultor:

Serus in caelum redeas, diuque
Laetus intersis populo Quirini,
Neve te nostris vitiis iniquum

Ocior aura

Tollat; hic magnos potius triumphos,
Hic ames dici pater atque princeps,
Neu sinas Medos equitare inultos,
Te duce, Caesar.

5

10

15

20

25

30

III.

Sic te diva potens Cypri,

Sic fratres Helenae, lucida sidera,
Ventorumque regat pater

Obstrictis aliis praeter Iapyga,

Navis, quae tibi creditum

Debes Vergilium, finibus Atticis
Reddas incolumem, precor,

Et serves animae dimidium meae.

Illi robur et aes triplex

Circa pectus erat, qui fragilem truci
Conmisit pelago ratem

Primus, nec timuit praecipitem Africum

Decertantem Aquilonibus,

Nec tristes Hyadas, nec rabiem Noti, Quo non arbiter Hadriae

Maior, tollere seu ponere volt freta.

Quem mortis timuit gradum,

Qui siccis oculis monstra natantia,
Qui vidit mare turbidum et

Infames scopulos, Acroceraunia?

Nequiquam deus abscidit

Prudens Oceano dissociabili

Terras, si tamen inpiae

Non tangenda rates transiliunt vada.

Audax omnia perpeti

Gens humana ruit per vetitum nefas. Audax Iapeti genus

Ignem fraude mala gentibus intulit.

Post ignem aetheria domo

Subductum macies et nova febrium
Terris incubuit cohors,

Semotique prius tarda necessitas

Leti corripuit gradum.

Expertus vacuum Daedalus aera Pinnis non homini datis;

Perrupit Acheronta Herculeus labor.

Nil mortalibus arduist;

Caelum ipsum petimus stultitia, neque Per nostrum patimur scelus

Iracunda Iovem ponere fulmina.

IIII.

Solvitur acris hiems grata vice veris et Favoni,
Trahuntque siccas machinae carinas,

Ac neque iam stabulis gaudet pecus aut arator igni,
Nec prata canis albicant pruinis.

Iam Cytherea choros ducit Venus inminente luna, 5
Iunctaeque Nymphis Gratiae decentes

Alterno terram quatiunt pede, dum graves Cyclopum
Volcanus ardens urit officinas.

Nunc decet aut viridi nitidum caput inpedire myrto
Aut flore terrae quem ferunt solutae;
Nunc et in umbrosis Fauno decet inmolare lucis,
Seu poscat agna sive malit haedo.

Pallida mors aequo pulsat pede pauperum tabernas
Regumque turres. O beate Sesti,

10

Vitae summa brevis spem nos vetat incohare longam. 15
Iam te premet nox, fabulaeque Manes,

Et domus exilis Plutonia; quo simul mearis,
Nec regna vini sortiere talis,

Nec tenerum Lycidan mirabere, quo calet iuventus
Nunc omnis et mox virgines tepebunt.

20

40

335