Omne in præcipiti vitium stetit. Utere velis ; 142. Cujus non audeo dicere nomen. Libertatis nomen ne eloqui quidem audet poeta, ne Imperatoris auctoritatem imminuere videatur. 143. Respondet monitori poeta; mihi quid refert, si irascatur nequam quis? 144. Pone Tigellinum Iterum ait monitor; si autem potentem quemlibet carpseris, pænam dabis, quâ torquebantur Christiani, qui cerâ illiti noctu vivi accendebantur a Nerone. Versum 146 rejiciendum censeo. 147. Qui dedit. Tigellinus. 148. Plumis. In lecticâ pulvinar plumis farciebatur. 140 145 150 155 160 150. Accusator erit. Satis dixerit accusator, si te digito monstraverit et scriptoribus omnes fiunt infensi-quidlibet autem in veteres heroas impune dixeris. 151. Alii tuti sunt poetæ, satirarum addiderit verba hic est. Sive pro accusatore et ideo infenso habeberis, si dixeris solummodo hic est. 157. Inde iræ, et lacrymæ. A satirâ oriuntur potentium iræ, et poetarum pænis affectorum lacrymæ. 159. Experiar. Respondet poeta, se nihilominus experturum esse quantum liceat dicere etiam in potentes. 160. Flaminia atque Latinâ. Ad vias publicas monumenta, et sepulcra potentiorum erant familiarum. SATIRA TERTIA. In hâc venustissimâ Satirâ Juvenalis Umbricium amicum suum inducit, propter pravitatem morum Romæ vigentium, et pericula ibi civibus imminentia, Cumas migrantem, et de hisce malis copiose disserentem. QUAMVIS digressu veteris confusus amici, Laudo tamen, vacuis quod sedem figere Cumis Janua Baiarum est, et gratum litus amœni Secessûs. Ego vel Prochytam præpono Suburæ. Nam quid tam miserum, tam solum vidimus, ut non 2. Vacuis. Quietis, sive otiosis. 3. Sibyllæ. Apud Cumas antrum erat Sibyllæ satis notæ. 4. Janua Baiarum est. Eis, qui a Româ Baias ibant, per Cumas in eâdem sitas orâ iter erat. 5. Prochytam. Insulam in Sinu Baiano sterilem.-Subura. Romæ vicus frequentissimus, et infamis; satiricè pro Româ. 9. Recitantes. (Vid. Sat. I. v. 1.)Augusto. Quùm maximé ferveret æstus. 5 10 Dum fa 10. Sed dum tota domus. milia et supellex humilis Umbricii in unam congeruntur rhedam, ipse cum poetâ pedibus progressus moratur currum exspectans, et urbem relictam contemplatur. 11. Veteres arcus. Romuline, an Horatiorum, an aquæductuum arcus hi fuerint ambigitur-sibi quisque fiat judex.-Porta Capena, ad viam Appiam ducens, a fontibus, qui ibi erant, dicta est madida. Hic, ubi nocturnæ Numa constituebat amicæ; In vallem Egeriæ descendimus, et speluncas 15 Herba, nec ingenuum violarent marmora tophum ? 20 Hic tunc Umbricius, Quando artibus, inquit, honestis Res hodie minor est, here quam fuit, atque eadem cras Ire, fatigatas ubi Dædalus exuit alas, 25 Dum nova canities, dum prima et recta senectus, Dum superest Lachesi, quod torqueat, et pedibus me Cedamus patriâ: vivant Artorius istic : Et Catulus maneant, qui nigrum in candida vertunt, 15. Omnis enim. Cum arbores singulæ locarentur ab avaro populo, vix locus Musis relinquitur, quibus sacer erat lucus. 16. Mendicat silva. Mendicant Judæi silvam incolentes. 17. Speluncas dissimiles veris. Speluncæ ibi erant, sive arte ædificatæ, sive ornatæ quales hodiè admirantur ingenia crassa, et humilia. 20. Violarent marmora. Marmora e longinquo allata, saxum indigenum injuriâ afficere videntur, quippe quæ e loco suo ejiciant. 24. Deteret. Res propriè dicitur deteri, non deterere. 25. Dedalus exuit alas. Cretâ ad Cumas pervolavit. 29. Artorius et Catulus. ignobiles et sordidi. Dædalus e Quilibet 30 30. Nigrum in candida vertunt. Nihil agere, seu dicere recusant. 31. Quis facile est. Sunt, qui nihil turpe putant, dummodo lucrum exigere possint. Conducebant homines sordidi (quibus locabant magistratus) ædes publicas reficiendas; et vectigalia e fluminibus, et portubus colligenda-nisi forsan intelligendum sit, hos conduxisse fluminum alveos, et portus expurgandos. — Quæ sequuntur opera etiam sordidiora erant. -Turpissimi enim a cloacis expurgandis lucrum faciebant, et efferendo pauperum cadavera ad sepulturam, seu partes prœconis, qui servos vendebat, suscipiendo. 34. Quondam hi cornicines. Intelligendum est hos præcones fuisse municipales, omnibus æquè notos, ac si cornicines essent ludos publicos comitantes. Perpetui comites, notæque per oppida buccæ, Quem libet occidunt populariter: inde reversi Extollit, quoties voluit Fortuna jocari. 35 40 45 50 Carus erit Verri, qui Verrem tempore, quo vult, Omnis arena Tagi, quodque in mare volvitur aurum, 55 Ut somno careas, ponendaque præmia sumas Quæ nunc divitibus gens acceptissima nostris, 36. Verso pollice. Qui in ludis gladiatorum pollicem retrò flectebat, signum victori dabat, ne adversario parceret neve vitam concederet. 38. Conducunt foricas. Cloacas conducunt expurgandas.- Cur non omnia. Quare non omnia ejusmodi turpia effi. cerent, cum tales sint, ut videatur fortuna eos extollens jocosè egisse, et pro ludibrio homines habuisse. 41. Mentiri nescio. Artes nefariæ quæ Romæ nunc vigent, mihi ignotæ sunt; non possum per mendacia adulari, neque versus stolidos laudare; astrologiam, quam Romæ colunt, nunquam didici; 60 nec a ranarum visceribus venena extraxi, ut patris vivacis mortem hæredi promittere possem. 45. Ferre ad nuptam. Nolo adulterum adjuvare.-Me nemo ministro fur erit. Neminem adjuvabo, ut furtivè alienâ fruatur uxore.-Ideo, quasi inutilis essem, nemo me colit aut socium sibi adhibet. 54. Tanti tihi non sit opaci omnis arena Tagi. Ne quis maximas accipiat divitias eâ conditione, ut conscius sit aut particeps scelerum cujuslibet potentis ; inde enim curis angetur perpetuis. Græcam urbem, quamvis quota portio fæcis Achæi ? 65 Hic altâ Sicyone, ast hic Amydone relictâ, Hic Andro, ille Samo, hic Trallibus, aut Alabandis, 70 Viscera magnarum domuum dominique futuri. Ingenium velox, audacia perdita, sermo Promtus, et Isæo torrentior. Ede, quid illum Esse putes? quem vis hominem, secum attulit ad nos: 75 Augur, schoenobates, medicus, magus, omnia novit. Græculus esuriens in cœlum, jusseris, ibit. Ad summam, non Maurus erat, neque Sarmata, nec Thrax, Qui sumsit pennas, mediis sed natus Athenis. Horum ego non fugiam conchylia? me prior ille 80 |