Tam tenuis census tibi contigit, ut mediocris
Jacturæ te mergat onus; nec rara videmus,
Quæ pateris. Casus multis hic cognitus ac jam
10 Tritus et e medio Fortunæ ductus acervo.
Ponamus nimios gemitus: flagrantior æquo
Non debet dolor esse viri, nec vulnere major.
Tu quamvis levium minimam exiguamque malorum
Particulam vix ferre potes, spumantibus ardens
15 Visceribus, sacrum tibi quod non reddat amicus
Depositum. Stupet hæc, qui jam post terga reliquit
Sexaginta annos, Fonteio Consule natus ?

An nihil in melius tot rerum proficis usu

?

Magna quidem, sacris quæ dat præcepta libellis
20 Victrix Fortunæ Sapientia. Ducimus autem
Hos quoque felices, qui ferre incommoda vitæ,
Nec jactare jugum, vita didicere magistra.
Quæ tam festa dies, ut cesset prodere furem,
Perfidiam, fraudes atque omni ex crimine lucrum
25 Quæsitum et partos gladio vel pyxide numos?
Rari quippe boni: numerus vix est totidem, quot
Thebarum portæ vel divitis ostia Nili.

Nona ætas agitur pejoraque sæcula ferri

15. quod non tibi 16.

16. hic 11. 16. 64. hoc 10.

18. An 1. 10. 12. 13. 14. 25. 24. 54. 64. 70. 75. 76. 77. 82. et IX codd. Paris. Ac 11. 19. Ad 22. At 15-18. 20. 21. 25. 27. 45-50. 55-65. 65-69. 7)— 74. Eadem varietas est in codd. Paris. — proficis restitui ex 10-15. 16-27.45 -47. 49. 54. 55. 57-69. 71. 72. 73. 77. et plerisque MSS. Paris. proficit 14. 15. 48. 50. 56. 70. 74. 75. 76. 81. 82. Stupet natus, Ac nihil proficit usu! malebat C. Vales. -usus 18 a m. pr. 19. equidem 17. 18. 20. 22.

hæc

19. 20 a m. sec. 24-27. 45-50. 54-63.
65. 66-69.71-74. et dimidia pars codd.
Paris. Parum interest.
23. fures 45.

24. ex abest a 16.

26. numerus vix est totidem (scil. hominum bonorum), quot (sunt) Thebarum portæ 1. 13. 14. 18. 48. 70. 75. 76. et V MSS. Paris. ut exercitui, cujus numerus duodecim millium fuit ap. Corn. Nep. Iphicr. 2. numero vix sunt totidem 10.

15-17. 19. 21-27. 45. 46. 47. 49. 50. 55-69. 71-74. 77. et XXIX codd. Paris. e quibus hanc lect. restituit Ach. quæ emendationem redolet. numero sunt vix 20. numero vix totidem 11. Numerus. vix sunt totidem malebat Schurzfl. tamquam convenientius stylo poeta.

27. hostia 19. 20. 25. 45. 46. 47. 49. 57. 58. 64-67.

28. Nova 16. 22. igitur 22. Fuere qui 20. Dicimus 13. 16. 17 a m. pr. 18. conjicerent: Nunc ætas agitur. Præsti.

Temporibus, quorum sceleri non invenit ipsa 30 Nomen et a nullo posuit Natura metallo.

Nos hominum Divumque fidem clamore ciemus,
Quanto Fæsidium laudat vocalis agentem
Sportula. Dic senior bulla dignissime, nescis,
Quas habeat Veneres aliena pecunia? nescis,
35 Quem tua simplicitas risum vulgo moveat, quum
Exigis a quoquam, ne pejeret et putet ullis
Esse aliquod numen templis aræque rubenti?
Quondam hoc indigenæ vivebant more, prius quam
Sumeret agrestem posito diademate falcem
40 Saturnus fugiens; tunc, quum virguncula Juno
Et privatus adhuc Idæis Jupiter antris.
Nulla super nubes convivia Coelicolarum,
Nec puer Iliacus, formosa nec Herculis uxor
Ad cyathos et jam siccato nectare tergens

terit: Nonne vel, quod Hein, ingeniose conjecit, Non ætas agitur metallo ? Nam non sæpe dici pro nonne, monet ille coll. I, 51. 52. Terent. Andr. IV, 4, 15. V, 2, 11. Heusing, ad Cic. de off. III, 19. Cort. ad Sall. b. Jug. 31. et Heinsio ad Virg. Æn. IX, 143. Alia loca a Schellero in Lex. Lat. laudata sunt et a me ad Liv. IV, 4, 2. Sic tamen languet dictio illa ætas agitur et sæcula, majorque affirmationi vis inest, ut v. 26. et 27., quam interrogationi. - Boissonade ad Nicet. VI, 441. de xgvo yevu p. 320. 321. "Juvenalis sæcula sua plus quam ferrea graviter incusat, nec se extricant interpre tes a verbis illis nona atas. Codex Thuaneus, nunc Reg. 8071., alias mihi exhibuit lectiones, (ab Achaintrio non memoratas) v. 26. numerum pro numero et numerus, v. 28. Non alias agitur, quod perspicuum esse videtur, nempe, non`agitur alio modo; hi sunt Romæ mores; sic Romæ vivitur." Sed alias non eo sensu dicitur antiquis scriptoribus, neque agitur h. 1. de Roma, nedum sola.

34. abest a 16. et post v. 35. legitur in 19. 36. illis 22.

40. Saturnus fugiens, et erat virguncula Juno 11. plane eleganter et recte, judice Schurzfl. qui monet, lacunas olim in primigenio exemplari poetæ fuisse, quas librarii, pro captu quisque suo, expleverint. Pro majoribus distinctionibus, v. 41. 45. 49. et 50. positis, substituendæ forsan minores et verba Prandebat — Pondere v. 46-49. parenthesi includenda, ut sic omnia a vocc. tunc quum v. 40. pendeant. Hic certe est ordo sententiarum, (cf. v. 53.) neque tot et tam longæ propositiones, quas poesis respuit, a luxuriante ingenio abhorrent.

41. Et primævus-Jupiter conj. Britan. coll. verbis Claudiani: Talis ab Idæis primævus Jupiter antris Possessi stetit arce poli. Annotatio Hein. est hæc: "Vocem privatus corruptam esse statuunt Burmannus primus et secundus ad Prop. III, 1, 27. quorum ille conjecit Et vagiret adhuc, hic autem nutritus vel lactatus, fortasse quia Jovem puerulum adhuc in Idæis antris vix privatum dici potuisse putabant. Sed hanc vocem non nimis premendam esse puto; nil dicere voluit poeta, nisi Jovem nondum regnasse."

44. et jam pro etiam re vocavi ex 23.

45 Brachia Vulcanus Liparæa nigra taberna.

Prandebat sibi quisque Deus, nec turba Deorum
Talis, ut est hodie, contentaque sidera paucis
Numinibus miserum urguebant Atlanta minori

Pondere. Nondum aliquis sortitus triste profundi
50 Imperium aut Sicula torvus cum conjuge Pluton.
Nec rota, nec Furiæ, nec saxum, aut vulturis atri
Pœna; sed infernis hilares sine regibus umbræ.
Improbitas illo fuit admirabilis ævo.

Credebant hoc grande nefas et morte piandum, 55 Si juvenis vetulo non adsurrexerat et si Barbato cuicumque puer, licet ipse videret Plura domi fraga et majores glandis acervos. Tam venerabile erat, præcedere quatuor annis, Primaque par adeo sacræ lanugo senectæ ! 60 Nunc, si depositum non infitietur amicus,

25. 45-50. 55-60. 62. 65—69. 71—
77. Vetus scholion est: etiam exsiccató
fæculento, aut liquefacto. Inde Schurzfl.
hæc notavit: "Schol. forte saccato legit.
Glossæ: sacco, exprimo, decolo. In utri-
bus habebant olim vina. Decolatis igitur
exinde fæcibus brachia, tamquam oleo
aliquo, unxisse Vulcanum ait poeta.'
Præstiterit nec jam vel potius aut jam ad
cyathos erat, libato nectare tendens cet. v.
Comm.
- brachia nigra Liparæa taberna
tergens, detergens fuliginem sudoremque.
Jupiter in Luciani dial. deor. V, 4. Ju-
noni dicit: τὸν Ἥφαιστον ἔδει τὸν σὸν υἱὸν
οἰνοχοεῖν ἡμῖν χωλεύοντα, ἐκ τῆς καμίνου
ἥκοντα, ἔτι τῶν σπινθήρων ἀνάπλεων, ἄρτι
τὴν πυράγραν ἀποτιθέμενον, καὶ ἀπ ̓ ἐκείνων
αὐτῶν τῶν δακτύλων λαμβάνειν ἡμᾶς τὴν
κύλικα, καὶ ἐπισπασαμένους φιλῆσαι μεταξύ,
ὃν οὐδ ̓ ἂν ἡ μήτηρ σὺ ἡδέως φιλήσειας ὑπὸ τῆς
ἀσβόλου κατηθαλωμένον τὸ πρόσωπον; Cf.
ej. dial. deor. XV, 1. ubi Vulcanum di-
cit ἱδρῶτι ῥεόμενον, εἰς τὴν κάμινον ἐπικεκν-
φότα, πολλὴν αἰθάλην ἐπὶ τοῦ προσώπου
ἔχονται

49. necdum 21.

50. Pluto 16. 17. 18. 22. 23. 24. 64.

24. 27. 45. 49. 54. 55. et XXXIII codd. Paris. Id recepit Ach. quoque pro hoc 22.

55. adsurrexerit 21. 22. 24.

56. quicumque 21 a m. pr.-ille 22.

57. fraga 1. 14. 18. 21 a m. pr. 23. 24. 48. 59. 70. 75. 76. 77. et quidam codd. Paris. in his Alex. arva 44 b. 83. 84. farra 10-13. 15. 16. 17. 19. 20. 21 am. sec. 22. 25. 26. 27. 45. 46. 47. 49. 50.

54-58. 60-69. 71-74. et plerique codd. Paris. prob. Autumno, quia fragorum acervus custodiri non possit; (!) nec improb. Farnab. quod Juvenalis respexisse videatur Ovid. Met. V, 151. Sed aurea ætate homines solis arborum fructibus atque herbis victitasse, jam alii - majoris 15. 17.

monuere.

59. pars quidam, probb. Ascensio et Lubino, ut sensus sit: tam venerabilis erat lanugo, quæ prima est pars vel initium senectæ.-Prima lanugo, ut "ουλος, et in Luciani Amor. c. 10. μέχρι τοῦ πρῶτον ὑπογραφέντος αὐτοῖς χνοῦ. Cf. Boisson. ad Herodiani Partitt. p. 43. et ad Nicet. p. 101. ubi et hæc adnotavit: "Ex v.

Pluton, Пourav, dicitur Virg. Æn. VII, 55. 56. patet, par qui sit intelligendum. 327. Claud. R. P. I, 276. al.

52. legibus 24.

Codex Thuan. habet pars, quod neutiquam malim, posset tamen defendi, debuisset saltem ab Achaintrio non præter

54. quod pro hoc 15. 17. 19. 20. 21. 23. mitti."

Si reddat veterem cum tota ærugine follem,'
Prodigiosa fides et Tuscis digna libellis,

Quæque coronata lustrari debeat

agna.

Egregium sanctumque virum si cerno, bimembri 65 Hoc monstrum puero aut miranti sub aratro Piscibus inventis et fetæ comparo mulæ, Sollicitus, tamquam lapides effuderit imber Examenye apium longa consederit uva

Culmine delubri, tamquam in mare fluxerit amnis 70 Gurgitibus miris et lactis vortice torrens.

Intercepta decem quereris sestertia fraude
Sacrilega? Quid si bis centum perdidit alter
Hoc arcana modo? majorem tertius illa

Summam, quam patulæ vix ceperat angulus arcæ ? 75 Tam facile et pronum est, superos contemnere testes,

61. veteres folles 21.

62. tabellis 10. 16. 20. 23-27. 4548. 50. 56-59. 64-67. et XII MSS. Paris.

82.

63. coronanda 19.

65. Ut 17. 21. 49. 55. et cod. quidam Pith. aut restitui ex 11. 15. 23. et 10. 12. 16. 17. 19—22. 24-27. 45-50. 54 -69.71-74. vel 14. 18. 70. 75. 76. 77. Haud dubie id substitutum ab iis, qui hiatum, Juvenali familiarem, non concoquebant. v. sup. ad I, 151. miranti revocavi ex 10-13. 16. 17. 19-27. 4550. 54-69. 71-74. cod. quodam Pith. et omnibus fere MSS. Paris. Nam præclare sic summum adumbratur monstrum, cujus novitatem ipsum aratrum mirari fingitur, et more poetarum sensus tribuitur rei inanimatæ. aut miranti sub aratro 11. 23. et miranti sub aratro 16. 17. 19-22. 24. 45. 46. et miranti jam sub aratro 10. 12. 25. 27. 47-50. 54-69.71-74. Sed jam insertum ob metum laborantis metri, qui vanus est. aut mirantis jam 15. pueroque miranti 13. puero admiranti cod. quidam Pith. mirandis 1. 14. 18. 70. 75. 76. 77. 81. 82. et nonnulli codd. Paris. probante Schurzfl. qui monet, pisces mirandos dici, ut inf. v. 70. gurgites miros, quod inter θαυμάσια ἀκούσματα referantur. Sed nostra lectio longe venustior est, hæc emendationem sapit et quidem ineptam: non enim pisces sunt mirandi, sed mirandum est, quod sub aratro inventi sint.

69. delubrum 11. quod pro delubrorum positum suspicabatur Schurzfl.

70. Gurgitibus niveis vel nigris conj. Schrader, et rubris cel. Jacobs, qui hæc adnotavit: "Vulgatam forte defendas ex Virg. Ge. I, 477. Juvenalis tamen antitheses captandi consuetudo efficit, ut existimem, pro miris significantius olim vocabulum fuisse positum. Inter prodigia, quæ Cæsaris mortem portendebant, puteos fluviosque cruorem manantes laudant Virg. Ge. I, 485. Cic. de Div. II, 27. et Dio LXII, 1. p. 1002." His vero non opus esse conjecturis, quum gurgites miri sint inusitati, qui hominibus admirationem timoremque injiciant, monet Hein. -aut lactis præstiterit. Ita quoque legendum censet Jacobs. 22. v. ad VI, 524.

vertice 12. 21.

73. ille 12. 15. 16. 17. 19-24. 27 a m. sec. 45. et omnes codd. Paris. e quibus illud restituit Ach, illo 25. 27 a m. pr. 47. 48. 56—60. 64. 65.

Si mortalis idem nemo sciat! Adspice, quanta
Voce neget? quæ sit ficti constantia vultus ?
Per Solis radios Tarpeiaque fulmina jurat
Et Martis frameam et Cirrhæi spicula vatis,
80 Per calamos venatricis pharetramque Puellæ,
Perque tuum, pater Ægæi Neptune, tridentem;
Addit et Herculeos arcus hastamque Minervæ,
Quidquid habent telorum armamentaria cœli.
Si vero et pater est: Comedam, inquit, flebile nati
85 Sinciput elixi Pharioque madentis aceto.

Sunt, in Fortunæ qui casibus omnia ponant
Et nullo credant mundum rectore moveri,
Natura volvente vices et lucis et anni;

Atque ideo intrepidi quæcumque altaria tangunt.
90 Est alius, metuens ne crimen pœna sequatur :
Hic putat esse Deos et pejerat, atque ita secum :
Decernat, quodcumque volet, de corpore nostro
Isis et irato feriat mea lumina sistro,

Dummodo vel cæcus teneam, quos abnego, numos. 95 Et phthisis et vomica putres et dimidium crus

76. sciet 16.

81. Egei al. etiam Hennin. Sed Egeus, Alysùs, Thesei pater, a quibusdam Pandionis II., ab aliis Scyrii, ab aliis Phemii, (v. Heyne ad Apollod. p. 871. sqq.) a nemine vero, quod sciam, Neptuni filius editur. Eum quidem in mare gæum se præcipitasse eique dedisse nomen, fabulantur Diodor. IV, 62. 63. Pausan. I, 22, 5. et Hygin. f. 43. non vero, eum propterea filium Neptuni creditum esse, quod nonnulli suspicantur. Illud quoque mare non Alyticv, sed Aiyarov dicitur. Fac tamen, Neptunum etiam Egei patrem esse editum, hæc appellatio Dei, cui a poetis multi tribuuntur filii, admodum h. 1. jejuna est, ne quid gravius dicam. Multo exquisitior vulgata lectio Egai, a nobis restituta, quæ etiam in plerisque certe codd. mss. reperiretur, nisi hi diphthongos respuerent. v. Comm.

82. Addidit 16. 23.

84. Si verum pater 24. -et abest ab 15. 24. 25. 27. 46. 47. 49. 54-58. 60. 64. 65.

86. Sunt, qui in Fortunæ jam casibus 10. 12. 17. 19-22. 24-27. 45-47.49.

50. 54-69. 71-74. 77. et XXX MSS. Paris. prob. Ach. cujus nota est: "Hanc lectionem nostram fecimus, etsi aliter eu. phonia postulat, propterea quod non inutile prorsus nobis visum est jam, h. e. ea etiam ætate. Nam a Lucretio Epicu reorum doctrina, qua omnis providentia deorum tollitur, tantopere invaluerat, ut pars altera Romanorum ei sectæ fuerit addicta, altera sectæ Stoicorum, pauci Academicorum, quos notat v. 90 seq." Sunt qui Fortunæ jam casibus 16. 25. et quidam codd. Paris. Sunt, qui Fortunæ sub casibus 13. Sunt qui Fortune jam lapsibus 30.-ponunt 10-13. 15. 16.45. 50. 60-63. 65. 68. 69. 71-74. 77. Sic et mox v. 87. credunt 10. 11. 12. 15. 16. 22. 25. 27. 45. 46. 47. 49. 50. 5458. 60-64. 65. 68. 69. 71–74. 77. At v. sup. ad XII, 101.

89. Atque ergo 11.

91. at pejerat 16.