35 Haec et quae poterunt reditus abscindere dulces Eamus omnis exsecrata civitas,

40

Aut pars indocili melior grege; mollis et exspes
Inominata perprimat cubilia.

Vos, quibus est virtus, muliebrem tollite luctum,
Etrusca praeter et volate litora.

Nos manet Oceanus circum vagus arva beata.
Petamus arva divites et insulas,

Reddit ubi cererem tellus inarata quotannis
Et inputata floret usque vinea,
Germinat et numquam fallentis termes olivae,
Suamque pulla ficus ornat arborem,
Mella cava manant ex ilice, montibus altis
Levis crepante lympha desilit pede.
Illic iniussae veniunt ad mulctra capellae,
Refertque tenta grex amicus ubera,
Nec vespertinus circumgemit ursus ovile,
Nec intumescit alta viperis humus;
61 Nulla nocent pecori contagia, nullius astri
Gregem aestuosa torret inpotentia.

50

62

53 Pluraque felices mirabimur, ut neque largis
Aquosus Eurus arva radat imbribus,
55 Pinguia nec siccis urantur semina glaebis,
Vtrumque rege temperante caelitum.
Non huc Argoo contendit remige pinus,
Neque inpudica Colchis intulit pedem;
Non huc Sidonii torserunt cornua nautae,
Laboriosa nec cohors Vlixei.

60

Iuppiter illa piae secrevit litora genti,
Vt inquinavit aere tempus aureum;

65 Aere, dehinc ferro duravit saecula, quorum
Piis secunda vate me datur fuga.

XVII.

"Iam iam efficaci do manus scientiae,
Supplex et oro regna per Proserpinae,
Per et Dianae non movenda numina,
Per atque libros carminum valentium
Refixa caelo devocare sidera,
Canidia, parce vocibus tandem sacris
Citumque retro solve, solve turbinem!
Movit nepotem Telephus Nereium,
In quem superbus ordinarat agmina
Mysorum et in quem tela acuta torserat.
Vnxere matres Iliae additum feris

Alitibus atque canibus homicidam Hectorem,

Postquam relictis moenibus rex procidit
Heu pervicacis ad pedes Achillei.

Setosa duris exuere pellibus

Laboriosi remiges Vlixei

Volente Circa membra, tunc mens et sonus
Relatus atque notus in voltus honor.
Dedi satis superque poenarum tibi,
Amata nautis multum et institoribus.
Fugit iuventas et verecundus color
Me liquit; ossa pelle amicta lurida,
Tuis capillus albus est odoribus,
Nullum ab labore me reclinat otium;

Vrguet diem nox et dies noctem, nequest
Levare tenta spiritu praecordia.

Ergo negatum vincor ut credam miser,
Sabella pectus increpare carmina

Caputque Marsa dissilire nenia.

Quid amplius vis? O mare et terra, ardeo,
Quantum neque atro delibutus Hercules
Nessi cruore, nec Sicana fervida

Virens in Aetna flamma; tu, donec cinis
Iniuriosis aridus ventis ferar,

35

Cales venenis officina Colchicis.

40

Quae finis aut quod me manet stipendium?
Effare; iussas cum fide poenas luam,
Paratus expiare, seu poposceris
Centum iuvencos, sive mendaci lyra
Voles sonari: tu pudica, tu proba
Perambulabis astra sidus aureum.
Infamis Helenae Castor offensus vicem
Fraterque magni Castoris, victi prece,
Adempta vati reddidere lumina:

45

Et tu

50

55

60

potes nam solve me dementia,

O nec paternis obsoleta sordibus
Nec in sepulcris pauperum prudens anus
Novendiales dissipare pulveres.

Tibi hospitale pectus et purae manus
Tuusque venter Pactumeius, et tuo
Cruore rubros obstetrix pannos lavit,
Vtcumque fortis exsilis puerpera.'
'Quid obseratis auribus fundis preces?
Non saxa nudis surdiora navitis
Neptunus alto tundit hibernus salo.
Inultus ut tu riseris Cotytia

Volgata, sacrum liberi Cupidinis,
Et Esquilini pontifex venefici

Inpune ut urbem nomine inpleris meo?
Quid proderat ditasse Paelignas anus
Velociusve miscuisse toxicum?

Sed tardiora fata te votis manent;
Ingrata misero vita ducendast in hoc,
Novis ut usque suppetas laboribus.
65 Optat quietem Pelopis infidi pater,
Egens benignae Tantalus semper dapis,
Optat Prometheus obligatus aliti,
Optat supremo collocare Sisyphus
In monte saxum; sed vetant leges Iovis.
Voles modo altis desilire turribus,
Modo ense pectus Norico recludere,

70

Frustraque vincla gutturi nectes tuo,
Fastidiosa tristis aegrimonia.

Vectabor umeris tunc ego inimicis eques,
Meaeque terra cedet insolentiae.

An quae movere cereas imagines,
Vt ipse nosti curiosus, et polo
Deripere lunam vocibus possim meis,
Possim crematos excitare mortuos
Desiderique temperare pocula,

Plorem artis in te nil agentis exitum?'

75

80

SATVRARVM

LIBER PRIMVS.

I.

Qui fit, Maecenas, ut nemo, quam sibi sortem Seu ratio dederit seu fors obiecerit, illa Contentus vivat, laudet diversa sequentes? 'O fortunati mercatores!' gravis annis 5 Miles ait, multo iam fractus membra labore. Contra mercator, navim iactantibus Austris, 'Militiast potior. Quid enim? Concurritur; horae Momento cita mors venit aut victoria laeta.' Agricolam laudat iuris legumque peritus, 10 Sub galli cantum consultor ubi ostia pulsat. Ille, datis vadibus qui rure extractus in urbemst, Solos felices viventes clamat in urbe.

Cetera de genere hoc (adeo sunt multa) loquacem Delassare valent Fabium. Ne te morer, audi, 15 Quo rem deducam. Siquis deus 'En ego'! dicat, Iam faciam quod voltis; eris tu, qui modo miles, Mercator; tu, consultus modo, rusticus: hinc vos, Vos hinc mutatis discedite partibus. Eia! Quid statis?' nolint. Atqui licet esse beatis. 20 Quid causaest, merito quin illis Iuppiter ambas Iratus buccas inflet neque se fore posthac Tam facilem dicat, votis ut praebeat aurem? Praeterea ne sic, ut qui iocularia, ridens Percurram (quamquam ridentem dicere verum 25 Quid vetat? ut pueris olim dant crustula blandi Doctores, elementa velint ut discere prima;