σκηνῆς παραπέτασμα. Eadem repetit auctor Lexici Seguer. ab Imm. Bekkero primum editus in Anecdotis Graecis Τ. Ι. p. 463. Αυλαία τ. τ. σκ. παραπ. Κέχρηται δὲ αὐτῷ ̔Υπερίδης ἐν τῷ κατὰ Πατροκλέους. Denique Suidas, qui Pollucem partim exscripsit, partim auxit, T. I. p. 379 Kust. Αυλαία τὸ τῆς σκηνῆς παραπέτασμα. Κέχρηται δὲ αὐτῷ ̔Υπερίδης ἐν τῷ κατὰ Πατροκλέους. Πολύ βιος. Ακούων ταῦτα πάντα διὰ τῆς αὐλαίας, ἐγέλα ὁ βα σιλεύς. Καὶ αὖθις· ὁ δὲ λαβὼν ἐκ τῆς παραπετασμένης αὐτ λαίας καλώδιον, ἑαυτὸν απεκρέμασε 16). Vel sic tamen hae remus in explicatione Pollucis, quia multiplex utriusque vocabuli, naganerάoμaros et aulaei, habetur significatio. Modo enim vestes stragulae intelligi possunt, quibus lecti mensaeve insternuntur, ant parietes aedium atque ianuae cubiculorum teguntur, ut in illo Virgilii Aen. 1. 701.

Aulaeis iam se regina superbis

aurea composuit sponda mediamque locavit.

Modo vela suspensa, sive cameris tricliniorum super mensam cui convivae accumbunt; de quibus lepidos Horatii versus (Sat. II. 8. 54)

Interea suspensa graves aulaea ruinas

In patinam fecere, trahentia pulveris atri,
Quantum non Aquilo Campanis excitat agris.

vulgo accipiunt Interpretes, dissentiente tamen doctissimo Zea T. I. p. 164: gliscente luxu, theatris Roma. norum desuper inducta, ut a caeli intemperie aestuque solis populum ludis operam dantem tutarentur 17). Modo indicatur siparium, (Vorhang, Cortina, la toile), figuris intextis magnifice ornatum, quo ex inferiore parte in superiorem sublato obtegi, ex superiore autem in inferiorem demisso aperiri spectantibus scena perhibetur. Cuiusmodi velum pulchrae comparationis materiem dedit Ovidio in Metam. III, 111-114:

16) Extrémum hoc Polybii fragmentum, o de laßav etc. a Suida bis, sed cum lectionis quadom varietate, repetitum, sub Agxias et Kévo T. II. p. 296, legitur etiam in Excerptis Velesianis p. 170. in edit. Schweighäuseri T. IV. p. 598, ubi vid. not. crit. et Lexicon Polybian. T. VIII. P. II. p. 101.

17) Veli huius meminere Vitruvius in praefat. ad lib. X. T. I. p. 288 Schneid. - Valerius Max. 11. 4. 6. in primis Plinius H. N. XIX. c. 6. quae loca enotavit Rodius ad Vi-. truvii vers. germ. T. 11. p. 240.

Sic ubi tolluntur festis aulaea theatris,,
Surgere signa solent, primumque ostendere vultus,
Cetera paullatim, placidoque educta tenore,

Tota patent, imoque pedes in margine ponunt. Quocum comparandus locus Virgilii in Georg. III. 25.; Vel scena ut versis discedat frontibus, utque Purpurea intexti tollant aulaea Britanni.

nondum tamen ille, vel post Heynii et Vossii curas, sí sententiarum seriem, ipsamque verborum structuram spectas, satis explanatus.

In hac significationis ambiguitate quaeritur, quid Pollux intellexerit. Stieglitzius, in libro saepius a me laudato (T. IV. p. 589.), лαрanéτaoue hoc loco ingens velum illud supra spectatorum sedilia extentum significari censet 19), quamvis adiectum a Polluce, explicationis causa, vocabulum avtaía, que imprimis, quum de theatro agitur, siparium sive aulaeum scenae obtentum indicatur, ut de hoc potius cogitemus, suadere possit. Primo enim ait vocem aulaeum, hoc verbi sensu, a Polluce usurpari non potuisse, quum a Graecis illud theatris prorsus abfuisse constet. Unde patere, scriptorem vocem hanc generaliori significatione pro veste stragula posuisse. Deinde ipsam vim vocabuli лapanérαoua παραπέτασμα satis ostendere, de aulaeo scenam claudente vel aperiente haud cogitandum esse. Iam quae prior allata est ratio, nimium probare videtur: quandoquidem aeque desunt certa argumenta', ex quibus ipsa theatra velis tegere in usu fuisse Graecis efficiatur. Vitruvio

19) Eamdem sententiam, sed moderatius tamen, tuetur, atque nova de instituti huius origine coniectura confirmat vir praestantissimus in libello nuper edito: Archaeologische Unterhaltungen. Erste Abtheilung. Über Vitruv. Lipsiae 1820. 8. in quo haec leguntur p. 97. Aulaeum, das überhaupt einen Teppich bedeutet, wird insbesondre von dem Vorhange vor der Bühne gebraucht. Пlapaneraoua ist das Tuch, das, als Decke über Theater u. Amphitheater gespannt wurde." Et pag. 98 sq.: Obwohl diese Portiken (in theatris Romanis) zum Schutz der Zuschauer bei schlech tem Wetter dienten, so hielt man sie doch nicht für hinlänglich, sondern überspannte das Theater mit einem Teppich. Dafs schon die Griechen dieses Teppichs sich bedient ten, wird aus der Griechischen Benennung παραπέτασμα wahrscheinlich, so wie aus dem Orte seines Ursprungs, der ohne Zweifel Grofsgriechenland oder Sicilien war, da der Teppich in den letzten Zeiten der Republik aus Campanien nach Rom kam.get

(Miscell. Vol. I. P. II. 1822.)

20

tecto conslib. V. c. 3. 89) theatra aperta, nullo

sed solis et aeris vi obiecta fuere;.

post scenam autem porticus, exstructae erant, quum imbres repentini ludos interpellaverint, habeat populus, quo se recipiat ex theatro." Cuius auctoritatis gravissimae quantumvis memor Stieglitzius 20), in Pollucis tamen loco allato argumentum reperisse sibi visus est, ex quo palam fiat, Graecos etiam morem hunc universa theatra velis obtegendi, recentiore certe aetate ab Romanis acceptum, introduxisse. Extremum hoc, etsi veterum scriptorum testimonia sileant, temporum vero ratio etiam adversetur, in medio tamen relinquimus. Illud vix concedendum putamus, Pollucis locum pro more hoc pugnare. Ouidni enim vox παραétaoua pariter siparium scenae obductum, atque velum theatro obtentum explicari possit? Apud Graecos πέτασμα et παραπέτασμα, aeque ac Latinorum aulaeum, de quovis tapetio vel stragula veste usurpantur, quibus, sive stratis, sive suspensis, sive desuper expassis, res quaecumque tegitur aut occultatur."

Agam. 918. mii. Dionem Cassium XLIII. 24. LXIII. 6, cf. Dorvillium ad Charit. p. 628 ed. Lips. Hesychius autem, Etym. M., Suidas et auctor Lex. Seguer. apud Bekkerum quum locis supra descriptis vocabulum aviala interpretantur τὸ τῆς σκηνῆς παραπέτασμα, Pollucis verba, ἔξεστι δὲ καὶ τὸ παραπέτασμα αυλαίαν καλεῖν, tantum non reciprocantes, sine ulla dubitatione siparium scenae praetentum intellexerunt. Haud prorsus absimili sensu Vocabulo hoc utitur Chariton de Chaerea et Callirrhoë 1. VIII c. 6. p. 186, 9. ed. Lips. Ilavtov de anooovvTON, ἀπορούντων, ἐκεῖ παραπετάσματα· καὶ ὤφθη Καλλιρρόη μὲν ἐπὶ χρυσηλάτου κλίνης ἀνακειμένη, Τυρίαν ἀμπεχομένη πορφύραν, Χαιρέας δὲ αὐτῇ παρακαθήμενος, σχῆμα ἔχων στρατηγού. Quae hic παραπετάσματα vocat, paullo llo ante (p. 186, 21) περιπετάσματα appellaverat. 21) Utramque vocem, quamquam non eadem utrique vis, saepius tamen permutari a scriptorivisaepi bus 22) animadvertit "Dorvillius ad Charitonem p.

hanem Ran. 9694cum nota Spanhe

το

628. 23) Cf. Eustathium ad Iliad. . p. 612, 23, ed. Basil. (722, 22. Rom.), item ad Iliad. E. p. 408, 3. Bas. Translato sensu, de interiore veste, qua corpus tegitur, dictum vides apud Alciphronem rhetorem in Epp. I. 39. p. 59. Οὐ γὰρ διὰ παραπετασμάτων ἐγώ, φησιν, ἀγωνίσο μαι, ἀκιζομένη (Berglerus vertit nec tergiversando), 8 νικώ. ἀλλ ̓ οἷον ἐν Plura loca suppeditabunt Dorvillius 1. 1. et Steph. in Thes. T. III. p. 253. Ex iis quae attulimus iam hoc, opinor, constabit, in ipsa voce zaoαétaoua nihil quaeri posse, quo alterutra verbi signifiIcatio certa rataque fiat. Enimvero quum paullo diligentius consideramus tum verba Pollucis, "Egore de nai τὸ παραπέτασμα αὐλαίαν καλεῖν, ab aliis Lexicographis, quos excitavimus, inverso tantum ordine, et cum additamento rs onvñs repetita, tum Hyperidis illud fragmentum, ab Onomastici auctore firmandae interpretationi suae adhibitum, neque a Suida et Lexici Segueriani auctore non commemoratum: "Trepidov eiπόντος ἐν τῷ κ. Π., οἱ δὲ ἐννέα ἄρχοντες εἰστιῶντο ἐν τῇ Υπερίδου Στου, περιφραξάμενοι τι μέρος αὐτῆς αὐλαίαις, vix du bitare licet, quin Pollux, hoc quidem loco, уоcеm лαpanétadua expositurus, de velo sive, aulaeo, quo scena ante et post fabularum commissionem operiri solebat, cogitaverit. Avlclav, unde Latinorum aulaeum, hoc maxime sensu poni, ex Hesychio, Suida, Etymologico M., aliis, ante laudatis, satis notum est 24); et Hyperidis verba modo descripta vix aliter quam de aulaeis intelligi possunt, quibus pars Stoae, convivio Archontum destinata, circum occlusa, a reliqua porticu quasi septo quodam separabatur. Quodsi quaeris, an Graecis i theatris talia scenae operimenta usitata fuerint, rem in

T

?

1591 et praestantissimam Reimari) znoɑnstάouata legitur, non meginet, ut tradit Stieglitzius 1: 1. p. 589.

23),,Aeterna in his (verbis) confusio: et sane EQITÉTαoμa et παραπέτασμα idem non sunt: in genere tamen ista vela, tapetes, αoαлεtaquara dicuntur passim, et casibus singalaribus sit locus περιπετάσμασι."

24),,Avlatai, ait Perizonius ad Aeliani V. H. IX. 3. T. I. p. 528., dicebantur vela, aut simile quid, quod expandebatur ad locum aliquem occludendum. Hinc vel maxime inva luit hoc vocabulum in scena. Hesychius exponit is onνῆς παραπέτασμα. Similiter Suidas, qui tamen etiam 3. Polybio loca afferty in quibus ponitur pro velo, quo clanditur tabernaculum regis."

ex

1

Vestri autem causa, Commilitones ornatissimi, nunc demum tollendum, vel potius, ut Romanorum more loquamur, premendum est aulaeum. Etenim in scenam iam prodire gestiunt Artes, Bonaeque Litterae et Disciplinae, sororio iunctae amore, vosque blandis compellare vocibus, ut dulci earum consortio adscripti, in omni humanitatis parte perficiendi vos acerrimo studio ad summam laudem contendatis, aurea illa pa-. rentis ad filium abiturum mandata animis Vestris peni2291ong moup lig tus infigentes:

Αἰὲν ἀριστεύειν, καὶ ὑπείροχον ἔμμεναι ἄλλων τα δεδο Μηδὲ γένος πατέρων αἰσχυνέμεν, οἱ μέν ἄριστοι καιρο κι ἐγένοντο. 26) τ

Obligatio Praediorum ob Sestertium deciens quadraginta quattuor milia ut ex indulgentia optimi mar ximique Principis Imperatoris Caesaris Nervae Tra iani Augusti Germanici Dacici Pueri Puellaeque alimenta accipiant legitimi numero 245. in singulos Sestertios 16. numos. Fiunt Sestertii 47040. numi legitimae numero 34. singulae Sestertios 12. numos, Fiunt Sestertii 4896. Spurius 1. Sestertios 1443 Spuria 1. Sestertios 120. Summa Sestertiorum 52200. quae sit usura sortis supra scribtae.), 1. Caius Volumnius Memor, et Volumnia Alce oper

25) Vid. Theater zu Athen p. 54. Cf. Stieglitzium in Archaeologs Unterhaltungen T. I. p. 97. not. 26) Hom. 11. VI. 208-210. Prima semper laudis praemia referre, alios excellere. Neque nomen dedecorare maiorum,

et

qui inter suos aequales longe praestiterunt."

Tavola alimentaria Veleiate detta Trajana restituita alla