XVI.

Codex Ms. Ciceron. ep. ad Diversos collatis cum ed. Schütz. minore. Asseruatur in bibliotheca episcopatus Numburgo Cizensis neque indignus est, cuius in notitiam et cognitionem antiquitatis Ciceronisque studiosi veniant. Novit quidem eum Ernesti, sed, epistolis Cic. iam in lucem editis, ad rem suam uti non potuit, quod literis anno 1775 ad Milkium scholae Cizen. Rectorem missis doluit eoque magis, quod plura, quae meliora in locum malarum et corruptarum substitui possent lectionum, codex contineret.

Ita autem est comparatus: maiore est forma, quam klein Folio appellamus; in infima primae paginae parte conspicitur clipeus imagine leonis currentis ornatus; prima litera auro et colore viridi rubroque est depicta, in fronte reliquorum librorum primae literae minio sunt expressae et forma minore differunt. Quae a libro III, 7 §. 7 leguntur, ea alius scripsit librarius isque latini sermonis magis peritus, in his etiam litera i puncto notata est, quod in prioribus libris non est factum. Sententiae orationis et periodi duobus punctis saepius inepto loco distinguntur litera pleVerba male dividuntur: ca rumque minuscula initiali. usa, tue ndus, perverse scribuntur: michi, nichil, nepharius,habundantia, ortis (hortis), dampnum, calumpnia, sthomachus; idque non raro fit in nominibus propriis: Catho, Milionis, Anthiochici, Allexander, Apius. Graeca in tribus prioribus libris maximam partem sunt omissa vacuo intromisso spatio, in reliquis vel latinis literis sunt expressa: VI, 3 glapheta is atinás, vel in latinum sermonem ab alia manu male sunt translata, interdum ad marginem adiecta vel supra vacuum spatium posita. Scholia, quae pauca addita leguntur, explicant vel res vel singula verba: I, 9 de temporibus, ea quae contigerunt michi in tempore; edendos, publicandos; sed quia verebar, non publicavi; 11, 1 prae te fers, demonstras; 11, 1 margini adscriptum est: Nota hanc epistolam, quae bona est et principatum tenet inter alias. Saepius alia manus falsa correxit, omissa suppleuit vel aliam lectionem plerumque meliorem supra lineam vel ad marginem scripsit.

In ipsa autem, quam paravimus, collatione etiam quae aperte vitiosa sunt, notare placuit, quo certius, quid codici nostro sit pretii statuendum, iudicari possit. Quas litera A signavimus, eae lectiones sunt ex Ald. anni 1554, Venetiis. Lib. I, 1. Marcii Tullii Ciceronis ad Publium et Lentulum et ad alios Epistolarum liber primus incipit Cicero publio Lentulo s. p. d. pocius (*) ipse A.)

*) mihi ipsi] Confirmat codex lect. ab Ern. receptam, eandem latinitas in eiusmodi oppositionibus postulat. Cf. Gernh. ad Cic. Off. 1, 38, 137 p. 151.

·

ut qui tu - *) ego quia non idem (cum Ald.) - acerbum esse Amon - competitores (supra lin. creditores) orare et monere et iam liberius accusare ut neque gravitate neque studio neque contentione (tibi esse iratum A.) excepta] accepta §. 2) teneri enim aliter non potest decernitur deducas - quod commode facere possis (commode reipbl. A.) - **) nec excludit Pompeium; censet enim etiam ex iis, qui cum imperio sint. M. Bibulus t. 1. decernit ex iis] Haec omnia desunt. (imperio sunt. Bibulus qui privati sunt A) (Pompeium decernit A) - familiares (assentire A) - ut Pompeius capere videatur - plisonis et phips. - (ut paene is] ut Pompeius A.) - idem tibi - §. 3) qui Pompeio fectus, ab ipso summam] suam - versabamur (sic)

sed etiam in his fides

pro

Ep. 2. §. 1. tribuni plebis] tyrannii - nobis reconciliata voluntas esse senatus (voluntas senatus essé A.) ut sententia Bibuli cui rei iam] eique rei clam (ei rei quia iam A.) tribunus plebis] tyrannius publio lentulo (intendere) contendere A.) - (eius orationi A) vehementer ab. o. r. est (sic A.) - et iniqua] iniqua - id est quod factum ei Bibuli cupierunt (A) - §. 2. (est dimissus A) - nobis honestissimus fuerat itaque sum §. 3. a. d.] desunt (ad A.) iniquitate et perfidia - aut saluis legibus] desunt posset scripsi] perscripsi (intercesserat A.) esse missam utque] et ut (Ald.) omnia] deest (*** omni A.) - Vale] d.

*) ut, quoniam tu, ego, quia non idem etc.] Causam Cic. af. fert, cur sibi vitam acerbam putet: quia in causa Lentuli non idem etc., simulque praemittit rem, qua motus ita sentiat: quoniam tu etc. Ex consueto igitur harum coniunctionum usu Cic. locutus est; nam quoniam, Gr. Eneidń, Gall. que dic. in eo, quod causae praecessit, Veranlassung; quia, Gr. oti, dióti, Gall. parceque exprimit causam ipsam. Cf. Frotscherus noster in observat. in varios locos vet. latinorum. part. prima. Lips. 1820 pag. 16. Virgula autem, qua Schütz. post perfecta re distinxit, delenda atque ante non cong. transferenda est.

**) M. Bibulus -sint] En Ms. nostri aliquam auctoritatem, quam Benedict. in Grutero, Graevio et Gronovio desiderat, qui haec non agnoscunt.

***) Ep. 2) omnia mea cura] Graevius coniecit: omnia omni mea cura; potius cum Ald. scribendum est: De ceteris rebus, quidquid erit actum, scribam ad te, utque quam rectissime agantur, omni mea cura providebo. De orat. II, 75, fin. omnis cura mea solet in hoc versari semper; phil. 14, 5: omnes suas curas in reipl. salute defigunt.

Ep. 3. Haec epistola in cod. superiori adiecta est. et expedita] expedita gratissimus gratiosum] gratiorem rogo te - inprimis A.) omnibusque cum rebus (meam] nostram A.) - Vale (Ald.)

Ep. 4. M. C. Lentulo proconsuli s. d. p. (Ad. XVI. A.) iam illam sententiam (A.) - extracta] extortą

cau

sam enim suscepi senatu non magna varietate. Bibulo - legationibus] rogationibus ire vellet qui existimet idque per adversarios (populi Rom. A.)- Satis improvisum est (satis provisum est A.)- iam] etiam - quid aut me ostentem - meritorum tuorum nihil praestare vi excepta ut exceptio.

Ep. 6. a) (nihil mihi A.) experirer Te videre et sent. ut animos (rerum perturbatione A.) - *) se res habet resistemus ne aut eripiatur causa regia nobis utrumque minus quoddam tertium Selecio (iacere - regem (Ald.) et nec nobis iam prope iam delatum ut neque (Ald.) - (elargita est Ald.)- ne si quod Ep. 5. b. Haec ep. in cd. Ms. atque in Ald. clausulam superioris facit. acta sunt scribi debere oportere (Pompeius apud populum A.) ad VIII Ìdus (Ald.) (nimium] omnium Ald.)- magno silentio est accusatus perturbatus esse ut quum plane] sanerex intelligat (A.) - sese quod cogitat

Ep. 6. M. Cic. Lentulo imp. s. d. p. (quem in tuis Ald.) (qua debilitantur Ald.) - quam mea afflicta sit (mea salus afflicta sit A.)- dicunt] aiunt - (Vale A.) Ep. 7. M. Cic. Publio Lent. Imp. p. s. d. - (Quoties mihi A.) fides sit Unum enim illud tibi antea

nunc etiam nostri - ut tu quos - non tamen vel perscripsi - (animo in te singu

(de te ab se A.) tum, lectis agitare] cogitare (Ald.)

habet (Ald.) habet (Ald.) perspicere Ald.)

- §. 3) extat (Ald.) - ea quae de
tror te perspicere posse (posse
quid consequi (Ald,)- Alexandrinam

esse et tui ut

*) Ep. 5. a) quoquo modo seres habeat] Praeferenda est lectio habet, quam et sex Benedicti codices, Ascens. Bengel. cum nostro tuentur et usus loquendi confirmat. Cf. lib. 13, 37: quoquo modo autem se res habet, peto a te, ut honoris causa eum expedias; Ver. V. 34 med. quamquam erant pauci, quomodo sese res habebat, pugnare tamen se velle clamabant. Hinc etiam Tusc. disp. I, 46, 110 ex auctoritate Ox. E. U. % 4. y et Reg. scripserim: quoquo modo hoc accipie-tur. Statim post sequor vulg. et cod. nostrum: resistemus, quod etiam legitur in ep., quae sequitur: facile résistemus.

alio prop. - ut eam cum pace ut per te (Ald.) probatur sic cecidisset-si aliquid- (cui prope in conspectu Ald.) (id iudicare Ald.) - sed exploratum

non esse vel cunctandum - (sin dubium, non Ald.) - collaudare (sic) euentul aduentu §. 4) (tibi videbitur A.) - periculosam rem tibi esse placebit illud rex] res- provinciam atque imperii provincias ei- fidem suam ei praestitisset §. 5) et egregium - opibus laetari qui nos, quos fauendo- (abalienaverunt A) - aliquando in salute (in marg. salutis) - (quod non solum A.) temporibus iis - sed etiam olim A.) - dignitatisque virtutisque simul (dignitati virtutique praefuisti A.) invisum esse meae (tametsi] tamen Ald.) quem illi esse in principibus ne minus poeniteret (ademptum A.) (emoneo A.) semper admiratus nec unquam atque imperio te ita (Ald.) - et aut sine videretur movet §. 6) profecisse tamen mihi stultitia (iam etiam auctoritate A.) Nam etiam stipendium literis omnibus (Ald)) experiendo te magis cognovisti - (id ut tu rebus tuis integris A.) - ne saluti nostrae Crassipide (nobis habendam esse Ald.) §. 8) eximia sua virtutis adoletu imprimis

scentem

Ep. 8. M. T. C. s. d. Lentulo imper. - ex Emplatorio (Ald.) his rebus] desunt

amplissimi et diligen tissimi- ut tute nihil p. et ut commoditas utilitasque cogit, me (pietas utilitasque A.) - rationibus] deest. confirmo a quo honeste vid. simulator (videor Ald.) (non possent A.) si compares vel id etiam quod maxime mihi libet est his nulla cum ut iam de tua quoque ratione (tu quoque] in A. desunt) quod hi(Amissa est culpa A) §. 3) esse amicum - et eo tu (ille sibi A.) vereor propter id ipsum cum me (velim tibi ita A) satisfacere non possum meritorum - in gratia - §. 4) Rem te valde bene (Ald.) - Ceteraque pertinent tamen minus

Ep. 9. §. 1. M. T. Cic. ad Lent. imp. tuae literae de benevolentia

iuncti - quodque in primis praestantiores - intelligis (debilitatam, vim Ald.) - se in posterum

te etsi - eam fidem (eandem fidem Ald.) §. 2) Apio - laudaverim - (meorum consil. Ald.) §. 3) Ego mehercule Lentule me animo. ab his que antea (resarciendis A.) neque erant - Vatinius] d. - M. Bibuli] eam Bib. (Ald.)- (Nihil habuit aliud A.) (in qua A.) cogissent (sic) - constanter saepe (Ald.) (Maii A.) n. potui - et meminisse (Ald.) motus est factus cum Ald.) nunquam. putarem (nihil mihi A.) Ibi mul

1.

tum cognovi quum in Sardiniam *) te ipsum inquit egisset de actis ut non oppugnarem - neque possem - quum tamen Pom. (quum ante tamen P. Ald.) sum collocutus-profuncto-memoremque me- referebantur (Ald.) (magis illud A.)- meum aut nonnulli quidem ut rebus omnibus A.) §. 4) viderem teneri - †) scimus nonnullis aliis accipimus non modo (accidisse accepimus A.) adiungerent non si-C. G. n. P. - in repbl. aut in consulatu -Ime autem consulem - iecit quidam casus (Ald.) metuendo in his- in his- (sunt, qui-reprehendendi, qui A.) reprehendendi sunt a me] d. conservare si his- pugna n. reliquissent in tenendo (A.) et suam auctoritatem - salute me - (Recreatis enim bonis viris excitatis A.)-locus] d. quae sint (A) - illa furta (Ald.) impunitatem (supra lin. scriptum est et) - (eorum sententiis A.) a seditioso cive monumento vero - quod me saluum sed ut etiam laborarunt (acceperunt fractum fuisse animo A.) suspicabantur] supplicabantur abiecto rem me animo fuisset (quae iam declarasset A.) sese iam non - (sese non Ald.) uno cive (Ald.) promulgantibus omnibus referente consule (Ald.) hominibus incumbentibus omnibus (Ald.) neque ego vero speciem] spiritum

desciscerem pristina (desciverim a pristina A.) afflictus ante consulem (et afflictus A.) abs te] ab hoste perfacillime (ii declarant A.) ++) ostensa] sensu (sententia saepe iam tabellaque A.)- ttt) idem ipse Platoque vehementer auctore cohortatus contendere (auctore vehementer

*) Ep. 9. te ipsum, inquit] Similis verborum ordo est de clar. orat. 3 fin. iustum ipsum, inquit, Brute.

t) §. 4. sicut et meis temporibus scimus et nonnullis aliis accidisse, non modo] Hanc lect. Schütz., Victorio et Graevio auctoribus, recepit, in quo iam Bened. praeivit. Sed ita perit oppositio et numerus orationis, quam ob rem cum Lünemanno scribimus: sicut et meis temporibus scimus, et nonnullis aliis accidisse accepimus, non modo. MartyniLag. accipimus,

tt) ostensa saepe iam tabellaque] Recepit Lünem. sententia saepe iam tabellaque, in qua lectione consentit Ald., neque procul abest codex noster,

ttt) idem ille Plato] Haec Cicero dicit Platonis sui, viri omnium sapientissimi auctoritatem secutus, magis igitur placet lect. Ms. ilem ipse lato, autós opa Ilhárov. Cic. Tusc. disp. I, 17: ego ipse cum eodem ipso non invitus erraverim.