Page images
PDF
EPUB

accumbentem, « Noli uxorem meam premere: » statimque e convivio abduxisse eam, ac proximo die edixisse, MATRIMONIUM SIBI REPERTUM EXEMPLO ROMULI ET AUGUSTI 4. Lolliam Paulinam5, C. Memmio consulari, exercitus regenti, nuptam, facta mentione aviæ ejus, ut quondam pulcherrima, subito ex provincia evocavit, ac perductam a marito conjunxit sibi, brevique missam fecit, interdicto cujusquam in perpetuum coitu. Cæsoniam, neque facie insigni, neque ætate integra, matremque jam ex alio viro trium filiarum, sed luxuriæ ac lasciviæ perditæ, et ardentius et constantius amavit: ut sæpe chlamyde peltaque et galea ornatam, ac juxta adequitantem, militibus ostenderit; amicis vero etiam nudam. Quam enixam uxorio nomine dignatus est,

misisse, qui diceret Pisoni. Ita Græεἱ ἐπιστέλλειν dicunt et πέμπειν, involuta jubendi notione. Vide Sturzii Lex. Xenoph. in iμ, N°. 1, lit. . De usu Latini verbi mandare hoc sensu cf. Freinshem. ind. Flori, et Duker. ad Flor. III, 3, 6.

4. Exemplo Romuli et Augusti. Romulus enim Hersiliam ( vide Plutarch. Romul. 14), Augustus Liviam, nuptas jam, abduxerant.

5. Lolliam Paulinam, etc. Ann. 792. Cf. Dio, LIX, 12. Hæc Lollia Tacit. Annal. XII, 1, filia dicitur M. Lollii consularis, et neptis erat M. Lollii, de quo dictum ad Tiber. 12. Vide Plin. Hist. Nat. IX, 35 (58). Claudii Imperatoris nuptias postea ambiit, mortua Messalina, (cf. Tacit. Ann. 1. c. Nostr. Claud. 26) ad mortem adacta odio Agrippinæ ann. 803; Tacit. Annal. XII, C. Memmio consulari. Consul fuerat ann. 784, quo tempore oppressus est Sejanus (conf. Dion.

22.

8

LVIII, 9), præfectus postca Macedoniæ et Achaiæ (vide Pigh. Annal. ad ann. 781), unde transportandi Romam Jovis Olympii negotium a Caligula datum ei dicit Joseph. XIX, 1: cf. supra ad cap. 22. Defuncti ann. 815 laudes celebrat Tacit. Annal. XIV, 46.

6. Ac perductam a marito; id est, turpiter traditam. Eusebius, in Chronico, « Caius Memmii Reguli uxorem duxit, impellens eum, ut uxoris suæ patrem esse se scriberet, » ubi vide Scaliger. Consulto autem Suetonium usum turpi verbo perductam (cf. Tiber. 45), quum deduci proprie sponsæ dicerentur, iecte monuisse videtur Ernest. De

verbo perducere sensu utroque, turpi et honesto, vide Walch. ad Lactant. VI, 17, ubi perductores sunt lenones scortorum.

7. Cæsoniam, etc. Dio, LIX, 12. 8. Ornatam, instructam. Al. armatam e glossa.

uno atque eodem die professus, et maritum se ejus, et patrem infantis ex ea natæ. Infantem autem, Juliam Drusillam appellatam, per omnium Dearum templa circumferens, Minervæ gremio imposuit, alendamque et instituendam commendavit 9. Nec ullo firmiore indicio sui seminis esse credebat, quam feritatis : quæ illi quoque tanta jam tunc erat, ut infestis digitis ora et oculos simul ludentium infantium incesseret.

XXVI. Leve ac frigidum sit his addere, quo propinquos amicosque pacto tractaverit, Ptolemæum', regis Jubæ filium, consobrinum suum (erat enim et is M. Antonii ex Selene filia nepos), et in primis ipsum Macronem, ipsam Enniam, adjutores imperii: quibus omnibus pro necessitudinis jure, proque meritorum gratia, cruenta mors persoluta est. Nihilo reverentior leniorve erga Senatum: quosdam summis honoribus functos, ad essedum sibi currere3 togatos per aliquot passuum millia, et cœ

9. Infantem autem... commendavit. Cf. Dio (locum ex Excerpt. Peiresc. reposuit Reimarus LIX, 28), qui cum Joseph. XIX, 1, Jovis Capitolini genibus impositam Drusillam prodit.

XXVI. 1. Ptolemæum ; ann. 793. Cf. Dio, LIX, 25; infra, cap. 35. Ex Selene filia. Inepte al. ex Helena vel Helene, et ex Helena filia. Cleopatra, e regina Cleopatra filiæ (vide Dion. LI, 15; Plutarch. Anton. 87; et ad August. 17, fin.), Antonius Selenæ nomen indiderat, ut filio Alexandro Solis, unde Solem et Lunam, Cleopatra liberos, ante currum triumphalem Augusti ductos, narrat Eusebius in Chronico. De Juba cf. ad August. I. c. Consobrini autem Ptolemæus et Caligula erant impari gradu. Ille

enim Antonii nepos, hic pronepos ex avia Antonia.

2. Ipsum Macronem, ipsam Enniam. Cf. Dio, LIX, 10. De Macrone et Ennia, supra cap. 12. Postea jus necessitudinis Ptolemæum, meritorum gratia Macronem spe

ctat.

3. Currere. Ita edidimus cum Oudendorp. et Ernest. ex optimis libris pro occurrere, quod huic loco non convenit. Casaubon. suadebat accurrere, id est, apais (ut Plutarch. Lucull. 21, qui locus nostrum egregie illustrat), vel mapaτpoxá

(quo utitur Appian. Syriac. 64, et Civil. III, 70). Currere confirmatur locis Nostri, Galb. 6, etiam ad essedum Imperatoris per viginti passuum millia cucurrit, et Eutrop. IX, 15, « Galerius pulsus, et ad

nanti, modo ad pluteum 4 modo ad pedes stare, succinctos linteo 5. , passus est: alios quum clam interemisset, citare nihilo minus ut vivos perseveravit, paucos post dies voluntaria morte perisse mentitus. Consulibus, oblitis de natali suo edicere, abrogavit magistratum: fuitque per triduum sine summa potestate Respublica. Quæstorem suum in conjuratione nominatum flagellavit, veste detracta, subjectaque militum pedibus, quo firme verberaturi insisterent. Simili superbia violentiaque ceteros tractavit ordines. Inquietatus fremitu gratuita in Circo loca de media nocte occupantium, omnes fustibus abegit. Elisi per eum tumultum viginti amplius Equites Romani, totidem matronæ, super innumeram turbam ceteram. Scenicis ludis, inter plebem et Equitem causam discordiarum serens, decimas maturius dabat, ut equestria

Diocletianum profectus, quum ei in itinere occurrisset, tanta insolentia a Diocletiano fertur exceptus, ut per aliquot passuum millia purpuratus tradatur ad vehiculum cucurrisse.» Addit autem togatos, ut recte monet Burmannus, quo gravior hac veste oneratis esset hic cursus. Præterea irreverentem erga Senatum ostendit, quod veste Romana indutos servile officium præstare sibi coegit.

4. Ad pluteum, fulcrum tori.
Cf. interpr. ad Propert. IV, 8, 68,
Lygdamus ad plutei fulcra sinistra latens.
5. Succinctos linteo. Vide interpr.
ad Phædr. II, 5, 11:

Ex alticinctis unus Atriensibus,
Cui tunica ab humeris linteo Pelusio
Erat districta, cirris dependentibus.
Cf. Ferrar. de Re Vestiar. III, 4.

6. Consulibus.... abrogavit magistratum; ann. 792. Cf. Dio, LIX, 20. Consules intellige Cn. Domi

tium Corbulonem, suffectum Kal. Jul. (Dio, cap. 15), et collegam incerti nominis; nam Sanquinium Maximum, quem Ernest. addit e Dion. cap. 13, finito priori semestri dignitate decessisse oportet : cf. Pigh. tom. III, pag. 567.

7. Quæstorem suum.... flagellavit. Senec, de Ira, III, 18: « C. Cæsar Sextum Papinium, cui pater erat consularis, Betilienum Bassum, Quastorem suum, procuratoris sui filium, aliosque Senatores et Equites Romanos, uno die flagellis cecidit, torsit, non quæstionis, sed animi causa. »

8. Decimas maturius dabat. Patet, decimas dona fuisse quædam, fortasse missilia, quibus allecta plebs Romana locos ad rapienda illa idoneos, adeoque sedes etiam Equitum, ante ludorum initium implebat, vi postea a venientibus expellenda, unde discordiarum cau

ab infimo quoque occuparentur. Gladiatorio munere, re ductis interdum flagrantissimo Sole velis 9, emitti quemquam vetabat: remotoque ordinario apparatu, tabidas feras, vilissimos senioque confectos, gladiatores quoque pegmares, patresfamiliarum notos, sed insignes debilitate aliqua corporis, subjiciebat. Ac nonnunquam, horreis præclusis, populo famem indixit.

[ocr errors]

sa. Is confirmat locus, cujus miror neminem meminisse interpretum, Galb. 15, liberalitates Neronis, non plus decimis concessis.... revocandas curavit, » ad quem vide not. Cur decimæ dictæ, incertum, nisi quod Turneb. Advers. XVIII, 5, a decima Herculi pollucta nomen deflexum putat. Reliquorum interpretum conjecturas (nam omnes fere corrigendum locum censent) vide suis locis. Optima est Bulengeri, de Venat. Circi, cap. 24, et Ernestii ad hunc locum, tesseras. Hic tamen falso, si quid video, a communi tesserarum siguificatione recedens, tabellas intelligit, quibus in aditu exhibendis, gratis ingredi licebat.

9. Reductis interdum.... velis; quibus spectantium capita tegebantur, ex quo primus id instituerat Qu. Catulus, quum Capitolium consecraret. Vide Valer. Maxim. II, 4, 6; Plin. Hist. Nat. XIX, 1 (6); Lucret. IV, 73.

10. Remotoque ordinario apparatu.... subjiciebat. Reddidimus locum, in quo sanando quanto opere viri docti desudaverint, Burmanni et Oudendorpii editiones ostendunt, et Oudendorpiana Wolfianæque exempla, quamquam nonnullo hærente scrupulo. Remoto ordinario apparatu (vide Cæsar.

10)... subjiciebat est, Pro iis, quæ alias ad oblectandum populum exhiberi in muneribus solebant, exhibebat, illis substituebat (subjicere enim est sub oculos jacere, ostendere, ne quis cum Burmanno et Ernest. malit abjiciebat), quæ nonnisi tædium cruciatumque spectantibus moverent, ut tabidas feras (ita pro rabidis feris Memm. alii

que Codd. optimæ notæ), non fortes validasque, sed tabe, vel morbo, vel annis contracta, macilentas, et qui cæderent eas, bestiarios vilissimos senioque confectos (quamquam hæc verba ex interpretatione vocab. tabidas in textum venisse existimo, quod explicuerat aliquis vilissimas, senio confectas; id enim conjicio ex omisso substantivo, fere necessario, et desiderata in plerisque copula que post senio; nisi legere quis malit vilissimosque senesque confectores, avaipiras, cf. August. 43); et præter hanc venationem, qui gladiatores pegmares. agerent, h. e. de pegmate sive constructa ex materia machina depugnarent (cf. de pegmatibus Lips. de Amphitheatro, cap. 22, de pegmaribus eumdem, Saturn. II, 14, ubi tamen et ipse de salva lectione dubitat; quid si legas pugiles vel. pugillares?), non palæstra exercitos, et qui e gladiatorum familia

XXVII. Sævitiam ingenii per hæc maxime ostendit. Quum ad saginam ferarum, muneri præparatarum, carius pecudes compararentur, ex noxiis laniandos annotavit; et, custodiarum seriem recognoscens, nullius inspecto elogio', stans tantummodo intra porticum mediam, a calvo ad calvum duci imperavit. Votum exegit3 ab eo, qui pro salute sua gladiatoriam operam promiserat, spectavitque ferro dimicantem; nec dimisit, nisi victorem, et post multas preces. Alterum, qui se periturum ea de causa voverat, cunctantem pueris tradidit; verbenatum infulatumque4, votum reposcentes, per vicos agerent,

essent, sed patresfamiliarum, cives igitur Romanos, eosque notos, nou infimæ sortis homines (in bonam partem addit Memm. e glossa, ne quis notos h. 1. infames esse putet), hos ipsos tamen debilitatos, noμivous. Ceterum, comparant interpretes locum Dion. LIX, 10, qui huc minus pertinet.

XXVII. 1. Nullius inspecto elogio; i. e. tabula, in qua culpa erat perscripta, ob quam in custodia servabatur.

2. A calvo ad calvum, etc. Cf. Dio, LIX, 22. Nempe, quum porticum ingressus, totam congregatorum in custodia multitudinem oculis perlustrasset, in utroque latere extremo calvis forte conspectis, totam seriem sine discrimine ab uno calvo ad alterum duci ad supplicium jussit; quæ res in proverbium abiit. Aliam, eamque non minus probabilem, interpretationem dat Reinesius ad marg. edit. Casaub. ex Dion. LVIII, 19, ubi a L. Sejano Prætore omnes calvi Sejani (non, ut Reinesius, omnes Sejani calvi) appellati dicuntur, post

quam Florealia ad irridendum Tiberium calvorum ministerio celebraverat. Ita Caius Sejanorum odium his verbis prodidisset. Dixit autem auctor stans tantummodo intra porticum mediam, ut significaret, non consedisse in tribunali ad dispicienda crimina, sed brevi obtutu defunctum.

3. Votum exegit, etc. Cf. Dio, LIX, 8.

4. Verbenatum infulatumque; ut publicam hostiam. Auctore enim Turnebo, Advers. XXII, 30, restitutum verbenatum pro inepto verberatum. Comparat Oudend. Servium ad Virg. Æneid. III, 57, qui: « Massilienses quoties pestilentia laborabant, unus se ex pauperibus offerebat alendum anno integro publicis et purioribus cibis. Hic postea ornatus verbenis et vestibus sacris, circumducebatur per totam civitatem cum exsecrationibus, ut in ipsum reciderent mala totius civitatis, et sic projiciebatur (præcipitabatur.)» Aggerem autem, quum non addiderit aliquo, non incertum intellexit auctor, sed suppliciis

« PreviousContinue »