Cur ego si nequeo ignoroque, poeta salutor? Si curat cor spectantis tetigisse querela. Non satis est pulchra esse poemata; dulcia sunto, Et quocunque volent animum auditoris agunto. Ut ridentibus arrident, ita flentibus adflent Humani vultus; si vis me flere, dolendum est Primum ipsi tibi; tunc tua me infortunia lædent, Telephe, vel Peleu; male si mandata loqueris, Aut dormitabo, aut ridebo. Tristia mæstum Vultum verba decent; iratum, plena minarum ; Ludentem, lasciva; severum, seria dictu. Format enim natura prius nos intus ad omnem Fortunarum habitum; juvat aut impellit ad iram, Aut ad humum mærore gravi deducit et angit; Ou ne puis conserver les genres et les tons. C'est peu qu'un beau poëme, il faut qu'il nous séduise, partout où lui plaît doucement nous conduise. Vois le visage humain, c'est le miroir des cœurs ! Si tu veux que mon âme, ô Télèphe, ô Pélée, Post effert animi motus interprete lingua. Si dicentis erunt fortunis absona dicta, Romani tollent equites peditesque cachinnum. Intererit multum Davusne loquatur, an heros; Maturusne senex, an adhuc florente juventa Fervidus; et matrona potens, an sedula nutrix; Mercatorne vagus, cultorne virentis agelli; Colchus an Assyrius; Thebis nutritus an Argis. Aut famam sequere, aut sibi convenientia finge, Scriptor. Honoratum si forte reponis Achillem, Impiger, iracundus, inexorabilis, acer, Jura neget sibi nata, nihil non arroget armis. Sit Medea ferox invictaque, flebilis Ino, Perfidus Ixion, Io vaga, tristis Orestes. Si quid inexpertum scenæ committis, et audes Personam formare novam, servetur ad imum Qualis ab incepto processerit, et sibi constet. Difficile est proprie communia dicere, tuque Rectius Iliacum carmen deducis in actus, Quam si proferres ignota indictaque primus. Publica materies privati juris erit, si Non circa vilem patulumque moraberis orbem ; Nec verbum verbo curabis reddere, fidus Interpres; nee desilies imitator in arctum, Puis, usant de la voix comme d'un interprète, La fortune et le ton ne sont-ils pas d'accord, Oses-tu hasarder loin des routes tracées Un personnage neuf, que, jusqu'au bout d'accord Ce que nul avant toi n'a dit ni soupçonné, Ne se point renfermer en un cercle banal, Ne pas mettre ses soins, traducteur trop fidèle, A nous rendre toujours mot pour mot son modèle, Unde pedem proferre pudor vetet, aut operis lex. Nec sic incipies ut scriptor cyclicus olim : Fortunam Priami cantabo et nobile bellum. Quid dignum tanto feret hic promissor hiatu? Parturiunt montes, nascetur ridiculus mus. Quanto rectius hic qui nil molitur inepte : Dic mihi, Musa, virum, captæ post tempora Troja, Qui mores hominum multorum vidit et urbes. Non fumum ex fulgore, sed ex fumo dare lucem Cogitat, ut speciosa dehinc miracula promat, Antiphaten, Scyllamque et cum Cyclope Charybdin. Nec reditum Diomedis ab interitu Meleagri, Nec gemino bellum Trojanum orditur ab ovo. Semper ad eventum festinat, et in medias res Non secus ac notas auditorem rapit, et quæ Desperat tractata nitescere posse relinquit ; Atque ita mentitur, sic veris falsa remiscet, Primo ne medium, medio ne discrepet imum. Tu quid ego et populus mecum desideret, audi: Si plausoris eges aulæa manentis, et usque Sessuri, donec cantor: vos plaudite, dicat; Etatis cujusque notandi sunt tibi mores, Mobilibusque decor naturis dandus et annis. Reddere qui voces jam scit puer, et pede certo Signat humum, gestit paribus colludere, et iram 155-159 |