Page images
PDF
EPUB

Nec varios discet mentiri lana colores;
Ipse sed in pratis aries jam suave rubenti
Murice, jam croceo mutabit vellera luto;
Sponte sua sandyx pascentes vestiet agnos.
Talia sæcla, suis dixerant, currite, fusis
Concordes stabili fatorum numine Parcæ.

Aggredere o magnos, aderit jam tempus, honores, Cara Deûm soboles, magnum Jovis incrementum ! Aspice convexo nutantem pondere mundum, Terrasque, tractusque maris, cœlumque profundum ; Aspice venturo lætantur ut omnia sæclo.

O mihi tam longæ maneat pars ultima vitæ,
Spiritus, et quantùm sat erit tua dicere facta!}]
Non me carminibus vincet nec Tracius Orpheus,
Nec Linus: huic mater quamvis, atque huic pater adsit,
Orphei Calliopea, Lino formosus Apollo.

Pan etiam Arcadia mecum si judice certet,
Pan etiam Arcadiâ dicat se judice victum.
Incipe, parve puer, risu cognoscere matrem ;
Matri longa decem tulerunt fastidia menses.
- Incipe, parve puer; cui non risère parentes,
Nec deus hunc mensâ, dea nec dignata cubili est.

ECLOGA V.

ARGUMENTUM.

Exstinctum Daphnim deflet Mopsus, laudat Menalcas.

MENALCAS, MOPSUS.

MENALCAS.

CUR non, Mopse, boni quoniam convenimus ambo, Tu calamos inflare leves, ego dicere versus,

Hic corylis mixtas inter considimus ulmos?

MOPSUS.

Tu major; tibi me est æquum parere, Menalca;
Sive sub incertas zephyris motantibus umbras,
Sive antro potiùs succedimus. Aspice ut antrum
Silvestris raris sparsit labrusca racemis.

MENALCAS.

Montibus in nostris solus tibi cerlet Amyntas.

MOPSUS.

Quid, si idem certet Phœbum superare canendo?

MENALCAS.

Incipe, Mopse, prior; si quos aut Phyllidis ignes,
Aut Alconis habes laudes, aut jurgia Codri:
Incipe; pascentes servabit Tityrus hædos.

MOPSUS.

Imò hæc in viridi nuper quæ cortice fagi
Carmina descripsi, et modulans alterna notavi,
Experiar: tu deindè jubeto certet Amyntas.

MENALCAS.

Lenta salix quantùm pallenti cedit olivæ,
Puniceis humilis quantùm saliunca roselis,
Judicio nostro tantùm tibi cedit Amyntas.

MOPSUS.

Sed tu desine plura, puer; successimus antro.
Exstinctum Nymphe crudeli funere Daphnin
Flebant: vos, coryli, testes, et flumina, Nymphis,
Quùm, complexa sui corpus miserabile nati,
Atque Deos atque astra vocat crudelia mater.
Non ulli pastos illis egêre diebus

Frigida, Daphni, boves ad flumina ; nulla neque amnem
Libavit quadrupes, nec graminis attigit herbam.
Daphni, tuum Pœnos etiam ingemuisse leones
Interitum, montesque feri silvæque loquuntur.
Daphnis et Armenias curru subjungere tigres
Instituit; Daphnis thyasos inducere Baccho,
Et foliis lentas intexere mollibus hastas.

Vitis ut arboribus decori est, ut vitibus uvæ,
Ut gregibus tauri, segetes ut pinguibus arvis ;
Tu decus omne tuis. Postquam te fata tulerunt,
Ipsa Pales agros, atque ipse reliqu't Apollo.

Grandia sæpè quibus mandavimus hordea sulcis,
Infelix lolium et steriles dominantur avena.
Pro molli viola, pro purpureo narcisso,
Carduus et spinis surgit paliurus acutis.
Spargite humum foliis, inducite fontibus umbras,
Pastores; mandat fieri sibi talia Daphnis.

Et tumulum facite, et tumulo superaddite carmen:
DAPHNIS EGO IN SILVIS, HING USQUE AD SIDERA NOTUS,
FORMOSI PECORIS CUSTOS, FORMOSIOR IPSE.

MENALCAS.

Tale tuum carmen nobis, divine poeta,

Quale sopor fessis in gramine, quale per æstum
Dulcis aquæ saliente sitim restinguere rivo.
Nec calamis solùm æquiparas, sed voce magistrum;
Fortunate puer! tu nunc eris alter ab illo.

Nos tamen hæc quocumque modo tibi nostra vicissim
Dicemus, Daphninque tuum tollemus ad astra,
Daphnin ad astra feremus ; amavit nos quoque Daphnis.

MOPSUS.

An quidquam nobis tali sit munere majus?
El puer ipse fuit cantari dignus, et ista
Jampridem Stimicon laudavit carmina nobis.

MENALCAS.

Candidus insuetum miratur limen Olympi,
Sub pedibusque videt nubes et sidera Daphnis.
Ergò alacris silvas et cætera rura voluptas
Panaque pastoresque tenet, Dryadasque puellas.
Nec lupus insidias pecori, nec retia cervis
Ulla dolum meditantur: amat bonus otia Daphnis.
Ipsi lætitia voces ad sidera jactant

Intonsi montes; ipsæ jam carmina rupes,

Ipsa sonant arbusta : « Deus, Deus ille, Menalca! >>
Sis bonus ô felixque tuis! en quattuor aras:
Ecce duas tibi, Daphni, duoque altaria Phœbo.
Pocula bina novo spumantia lacte quotannis,
Craterasque duos statuam tibi pinguis olivi;
Et multo in primis hilarans convivia Baccho,
Ante focum, si frigus erit; si messis, in umbrâ;
Vina novum fundam calathis Arvisia nectar.

Cantabunt mihi Damætas et Lyctius Ægon;
Saltantes Satyros imitabitur Alphesibæus.
Hæc tibi semper erunt, et quùm solemnia vota
Reddemus Nymphis, et quùm lustrabimus agros.
Dùm juga montis aper, fluvios dum piscis amabit,
Dùmque thymo pascentur apes, dùm rore cicada,
Semper honos, nomenque tuum laudesque manebunt.
Ut Baccho Cererique, tibi sic vota quotannis
Agricolæ facient: damnabis tu quoque votis.

MOPSUS.

Quæ tibi, quæ tali reddam pro carmine dona?
Nam neque me tantùm venientis sibilus austri,
Nec percussa juvant fluctu tam littora, nec quæ
Saxosas inter decurrunt flumina valles.

MENALCAS.

Hâc te nos fragili donabimus antè cicutâ.

Hæc nos, «<< Formosum Corydon ardebat Alexin: >>
Hæc eadem docuit, «Cujum pecus? an Melibœi? »

MOPSUS.

At tu, sume pedum, quod, me quùm sæpè rogaret,
Non tulit Antigenes (et erat tum dignus amari),
Formosum paribus nodis atque ære, Menalca.

[ocr errors][merged small][merged small]
[ocr errors]

Duo pastores cum nymphâ Egle Silenum dormientem vinciunt. et ad canendum adigunt. Ille rerum originem variasque fabulas

memorat.

SILENUS.

PRIMA Syracosio dignata est ludere versu
Nostra, nec erubuit silvas habitare, Thalia.

Quùm canerem reges et prælia, Cynthius aurem

Vellit, et admonuit: « Pastorem, Tityre, pingues
Pascere oportet oves, deductum dicere carmen. »>
Nunc ego (namque super tibi erunt qui dicere laudes,
Vare, tuas cupiant, et tristia condere bella)
Agrestem tenui meditabor arundine musam.
Non injussa cano. Si quis tamen hæc quoque,
Captus amore leget, te nostræ, Vare, myricæ,
Te nemus omne canet: nec Phœbo gratior ulla est
Quàm sibi quæ Vari præscripsit pagina nomen.

si quis

Pergite, Pierides. Chromis et Mnasylus in antro Silenum pueri somno vidêre jacentem, Inflatum hesterno venas, ut semper, laccho; Serta procul tantùm capiti delapsa jacebant, Et gravis attritâ pendebat cantharus anså. Aggressi (uam sæpè senex spe carminis ambo Luserat) injiciunt ipsis ex vincula sertis. Addit se sociam, timidisque supervenit Ægle; Egle, Naïadum pulcherrima : jamque videnti Sanguineis frontem moris et tempora pingit. Ille dolum ridens: « Quò vincula nectitis? inquit. Solvite me, pueri; satis est potuisse videri. Carmina quæ vultis cognoscite: carmina vobis, Huic aliud mercedis erit. » Simul incipit ipse. Tùm verò in numerum Faunosque feras que videres Ludere, tùm rigidas motare cacumina quercus. Nec tantùm Phobo gaudet Parnassia rupes, Nec tantùm Rhodope miratur et Ismarus Orphea. Namque canebat utì magnum per inane coacta Semina terrarumque, animæque, marisque fuissent, Et liquidi simul ignis; ut his exordia primis Omnia, et ipse tener mundi concreverit orbis ; Tum durare solum, et discludere Nerea ponto Cœperit, et rerum paulatim sumere formas; Jamque novum ut terræ stupeant lucescere solem, Altiùs atque cadant submotis nubibus imbres; Incipiant silvæ quùm primùm surgere, quùmque Rara per ignotos errent animalia montes.

Hinc lapides Pyrrha jactos, Saturnia regna, Caucaseasque refert volucres, furtumque Promethej,

[ocr errors]
« PreviousContinue »